Ο δράκος και το ζόμπι

Tου Γιάννη Παπαθεοδώρου, http://dimartblog.com

Αργά χθες το βράδυ, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δήλωσε πως οι κάλπες της επόμενης εβδομάδας θα στείλουν μήνυμα για «το δημοψήφισμα που δεν έγινε» με αφορμή την αρχική επιβολή του Μνημονίου. Η δήλωση αυτή, σε μια συγκυρία που τα δημοσιεύματα του ξένου Τύπου αποκαλύπτουν τις λεπτομέρειες για τη μοιραία Σύνοδο των Καννών, δείχνει πως η αφελής και επικίνδυνη πολιτική του ΓΑΠ έχει βρει τον άξιο συνεχιστή της. Γιατί, αν κάτι μάθαμε από το ρεπορτάζ για τις Κάννες, είναι πως το σχέδιο εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη και το ευρώ ήταν ήδη έτοιμο, και πως το «δημοψήφισμα» απλώς θα σηματοδοτούσε συμβολικά την οριστική ρήξη της χώρας με τους ευρωπαίους εταίρους της. Προφανώς δεν μάθαμε κάτι καινούργιο: οι εκλογές του καλοκαιριού του 2012 έγιναν κάτω από τον πραγματικό κίνδυνο μιας χαοτικής χρεοκοπίας της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκείνη την περίοδο έλεγε πως η κρίση είναι το «παραμύθι με το δράκο» και πως η χρεωκοπία είναι η μεγάλη «μπλόφα» που στήνουν κάποιοι ευρωπαίοι «γκάκστερς». Λίγο αργότερα, υποστήριζε πως το «ευρώ δεν είναι φετίχ» και, ανάμεσα σε άλλα ρητορικά πυροτεχνήματα, κατέληξε να υποστηρίζει τη μονομερή διαγραφή του χρέους, με στάση πληρωμών κλπ. Στην πολιτική του μυθοπλασία, δίπλα στο δράκο προστέθηκε σταδιακά και το ζόμπι του δημοψηφίσματος. Νεκρανασταίνοντας την πολιτική του Γ.Α.Π., ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε στις πρόσφατες εκλογές να επαναφέρει τον χειρότερο εφιάλτη που έχει ζήσει η χώρα : τον πλήρη απομονωτισμό της και την οικονομική της καταστροφή μέσω «δημοψηφίσματος». Το ενδιαφέρον στοιχείο σε όλη αυτή τη μυθοπλασία είναι πως τόσο η κατανόηση όσο και η αφήγηση της κρίσης έγινε με έναν τρόπο που ευνοούσε την έφοδο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην εξουσία ερήμην της πραγματικής πολιτικής.

«Ο δράκος και το ζόμπι» γρήγορα εξελίχτηκαν σε στερεοτυπικούς ήρωες του πολιτικού παραμυθιού μιας καταγγελτικής αριστεράς, που θεώρησε πως το δίπολο «Μημόνιο-αντιμνημόνιο» είναι το απόλυτο κριτήριο για τη διαχείριση της δοκιμασίας της κοινωνίας. Κάπως έτσι η πολιτική πρόταση της αριστεράς εργαλειοποιήθηκε και έγινε οργανικό κομμάτι μιας λαϊκιστικής προπαγάνδας που πόνταρε στον ανορθολογισμό και όχι στην εναλλακτική πρόταση μιας προοδευτικής εξόδου της χώρας από την κρίση.[1]

Το ζόμπι του «δημοψηφίσματος» εμφανίστηκε και πάλι χτες το βράδι. Καθώς τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών δεν συμβάδιζαν τελικά με την ποθούμενη «έφοδο στην εξουσία», ο κ. Τσίπρας κατέφυγε και πάλι στη γοητεία του παραμυθιού. Το πρόχειρο συμπέρασμα είναι πως η αξιωματική αντιπολίτευση έχει και η ίδια παγιδευτεί μέσα στο λόγο που επινόησε για να αντιπαρατεθεί με τους αντίπαλούς της. Ο «δράκος και το ζόμπι» αρχίζουν και γίνονται πλέον βαρετοί ήρωες σε ένα παραμύθι με μοναδική και κοινότοπη πλοκή το Μνημόνιο. Οι πολίτες το έχουν καταλάβει και αρχίζουν να ανακαλύπτουν μια νέα ορθολογικότητα στην ψήφο τους.

Αν εξετάσουμε σοβαρά τα αποτελέσματα των χτεσινών εκλογών, μπορούμε να ανασυστήσουμε και τις νέες προτεραιότητες της κοινωνίας. Με ποιο τρόπο μπορεί να γίνει η μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση έτσι ώστε να έχουμε και τοπική ανάπτυξη και κοινωνική αλληλεγγύη; Με ποιο τρόπο μπορεί να αποδοκιμαστεί το περιεχόμενο της πολιτικής που διέρρηξε την κοινωνική συνοχή χωρίς όμως να επικρατήσουν οι λύσεις του «τυφλού δρόμου»; Με ποιο δρόμο η περίφημη πολιτική σταθερότητα μπορεί να αποκτήσει προοδευτικό πρόσημο και περιεχόμενο;

Σε αυτή τη δύσκολη πορεία ωρίμανσης του κοινωνικού σώματος, τα παραμύθια μοιάζουν περισσότερο με σύμπτωμα της κρίσης παρά με αφετηρία υπέρβασής της. Κανείς δεν πιστεύει πια σε δράκους και σε ζόμπι. Και σίγουρα κανείς δεν πιστεύει στις όμορφες νεράιδες του σαμαρικού successstory. Η κάλπη της 25ης Μαΐου μπορεί να γίνει αφετηρία εξελίξεων που θα παραπέμπουν σε μια νέα πολιτική συμπεριφορά, χωρίς χοντροκομμένους εκβιασμούς και πολωτικά διλήμματα. Το προβάδισμα του Μπουτάρη και του Καμίνη, το πιο πετυχημένο, δηλαδή, αυτοδιοικητικό πείραμα από τη Μεταπολίτευση και έπειτα, ανοίγει ένα δρόμο για την πραγματική επιστροφή της πολιτικής στους πολίτες ∙ χωρίς το δράκο, το ζόμπι, τις νεράιδες και τα άλλα ξωτικά.

[1] Βλ. Παύλος Τσίμας, «Παραμύθια και δράκοι», ΤΑ ΝΕΑ 18/05/2014.