Οι λέξεις και ο σπασμένος καθρέφτης Είμαστε διχασμένοι όχι γιατί είμαστε κακοί αλλά γιατί ήρθε η ώρα να συνεννοηθούμε για την αλήθεια και το βάρος των λέξεών μας

Η ομιλία του Μάκη Καραγιάννη στο συνέδριο της ΔΗΜΑΡ

---

Φύγαμε από την κυβέρνηση γιατί μας τέλειωσαν οι λέξεις. Γιατί ήταν γενικόλογες, στρογγυλές, δεν έκοβαν και δεν στενοχωρούσαν κανέναν. Γιατί όλες μαζί δεν έκαναν ένα σχέδιο που θα μας έβγαζε από την κρίση, αλλά μια φιλολογία για την υπεράσπιση των εργαζόμενων γενικώς, που δεν ξεκλείδωνε τα πράγματα και δεν απαντούσε σε αριθμούς. Οι αμφισημίες και οι πολλαπλές ερμηνείες είναι αρετές του μυθιστορήματος. Στην πολιτική χρειάζονται καθαρές κουβέντες. Πρέπει να αλλάξουμε γλώσσα και ύφος: «Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις. Να μην τις παίρνει ο άνεμος», για να θυμηθούμε το δικό μας Μανόλη Αναγνωστάκη. Είμαστε διχασμένοι όχι γιατί είμαστε κακοί, αλλά γιατί ήρθε η ώρα να συνεννοηθούμε για την αλήθεια και το βάρος των λέξεών μας.

Θα ξεκινήσω με ένα καυτό ερώτημα:  Τι συνέβη και όλοι εμείς που ξεκινήσαμε πριν τρία χρόνια με τη χαριτωμένη αφέλεια και την ομολογημένη ματαιοδοξία να φτιάξουμε ένα Άλλο κόμμα, δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε; Γιατί είμαστε τόσο βαθιά διχασμένοι;  Δυστυχώς η  αλήθεια σήμερα είναι ένας σπασμένος καθρέφτης. Όλοι έχουν ένα μικρό κομματάκι αλλά και τη λαμπρή αυταπάτη ότι την κρατούν ακέραια στην αγκαλιά τους. Ήρθαν οι μέρες που -όπως λέει ο Ρίτσος- «οι λέξεις δεν εφάρμοζαν πια πάνω στα πράγματα». Αριστερά, Κεντροαριστερά, Δημοκρατική Αριστερά, Ριζοσπαστική Αριστερά και Αριστερά Δίκτυα και Ρεύματα, ένα βουνό από Αριστερά. Αλλά τι σημαίνει Αριστερά; Είναι όλα ρόδες που γυρίζουν στον αέρα.

Είναι αριστερό να κρατάς κλειστά τα πανεπιστήμια και  να λοιδορούνται επιστήμονες διεθνούς κύρους; Ή μπροστά σ’ αυτά τα φαινόμενα να σιωπάς ως κόμμα; Είναι αριστερό να μιλάς γενικά υπέρ των εργαζόμενων και να κρατάς ίσες αποστάσεις, ανάμεσα στους άνεργους με το κομμένο ρεύμα από τη μια και τις ποικίλες ομάδες συμφερόντων που λεηλάτησαν τα ταμεία από την άλλη;

Φύγαμε από την κυβέρνηση γιατί μας τέλειωσαν οι λέξεις. Γιατί ήταν γενικόλογες, στρογγυλές, δεν έκοβαν και δεν στενοχωρούσαν κανέναν. Γιατί όλες μαζί δεν έκαναν ένα σχέδιο που θα μας έβγαζε από την κρίση, αλλά μια φιλολογία για την υπεράσπιση των εργαζόμενων γενικώς, που δεν ξεκλείδωνε τα πράγματα και δεν απαντούσε σε αριθμούς. Οι αμφισημίες και οι πολλαπλές ερμηνείες είναι αρετές του μυθιστορήματος. Στην πολιτική χρειάζονται καθαρές κουβέντες. Πρέπει να αλλάξουμε γλώσσα και ύφος: «Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις. Να μην τις παίρνει ο άνεμος», για να θυμηθούμε το δικό μας Μανόλη Αναγνωστάκη. Είμαστε διχασμένοι όχι γιατί είμαστε κακοί, αλλά γιατί ήρθε η ώρα να συνεννοηθούμε για την αλήθεια και το βάρος των λέξεών μας.

Η ΔΗΜΑΡ, ο τρίτος πόλος, οι 58 μιλούν για  μεταρρυθμίσεις. Είμαστε άραγε όλοι υπέρ των μεταρρυθμίσεων; Ναι, αλλά υπέρ της μεταρρύθμισης των άλλων. Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα είναι υπέρ της μεταρρύθμισης του Δημοσίου και αντιστρόφως.  Το δύσκολο είναι να είσαι υπέρ της δικής σου μεταρρύθμισης.

Η Αριστερά δεν είναι συνδικάτο για να λέει ναι σε όλα. Ο ρόλος της είναι να ιεραρχήσει με δικαιοσύνη τα αιτήματα, κρατώντας την πρώτη θέση, μια θέση αξιοπρέπειας και ανθρωπιάς, για τους εξαθλιωμένους, τους χαμένους, τα μεγάλα θύματα της κρίσης. Το πάρτυ τελείωσε. Πρέπει πάνω από τα ερείπια, την ταπείνωση  και την παρακμή αυτής της χώρας, μέσα από μια δίκαιη λιτότητα, να φτιάξει ένα σχέδιο για το μέλλον που θα ιεραρχεί τα αιτήματα και θα δίνει ξανά την ελπίδα.

Αυτό είναι το στοίχημα. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι ο αριστεροδεξιός εθνολαϊκισμός που κρατάει αυτή τη χώρα καθηλωμένη. Ο μεγάλος φόβος δεν είναι η δραχμή που κραδαίνει ο Λαφαζάνης,  αλλά η επιστροφή σε ό,τι αυτή εκπροσωπεί.  Σε μια Ελλάδα πελατειακή, απομονωμένη, αλαζονική, με τους ψευδεπίγραφους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τη βαλκανική νοοτροπία και τους αιώνιους εμφύλιους διχασμούς όπως την περιέγραψαν ο Κονδύλης, ο Αξελός και ο Καστοριάδης, που θα αγωνίζεται για τα αυτονόητα του Διαφωτισμού και του ορθού λόγου.

Αυτό είναι το μέλλον μας. Δυστυχώς η Ελλάδα που υπερασπίζεται την κοινή λογική και  το αυτονόητο, τελειώνει στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Το ΠΑΣΟΚ ως νέο ΚΟΔΗΣΟ θα είναι μια ασήμαντη περιθωριακή δύναμη και η ΔΗΜΑΡ ένα νέο ΚΚΕ εσωτερικού που θα φυτοζωεί, χωρίς όμως τη λάμψη και τη δύναμη των ιδεών του. Σήμερα -για να το πούμε με τους όρους του Γκράμσι-  ηγεμονεύει ιδεολογικά ο ανορθολογισμός. Η ρητορική του μίσους,  οι θεωρίες συνομωσίας, ο σκουριασμένος αριστερός ριζοσπαστισμός. Ύστερα από τόσα χρόνια κρίσης απουσιάζει η εθνική αυτογνωσία, που έπρεπε να ακολουθήσει τη χρεοκοπία των πολιτικών, των μυαλών και των συνειδήσεων.

Ας μη φοβόμαστε την αλήθεια. Αν δεν προετοιμάσουμε το δικό μας αύριο, για μια μεγάλη κεντροαριστερά με πρωταγωνιστικό ρόλο που θα σφραγίσει το μέλλον της Ελλάδας,  αν δεν θέλουμε να γίνουμε μια γραφική συνιστώσα που θα ενισχύει την κομματική βιοποικιλότητα του ΣΥΡΙΖΑ δίπλα στη  ΡΟΖΑ, θα σαρωθούμε από τον οδοστρωτήρα του μέλλοντος, χρήσιμοι μόνον για να  αναλύουμε στα συνέδρια τις ήττες και τις χαμένες ευκαιρίες.