Μηδενιστικές κραυγές

 ^{Του Μιχάλη Μητσού, ΝΕΑ, 11.7.11}

^«Η παγκοσμιοποίηση είναι ένα σύστημα που οργάνωσε τον παγκόσμιο ανταγωνισμό μεθοδικά, χωρίς όρια, χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς προστασία, χωρίς έλεος, ανάμεσα σε μισθωτούς, επιχειρηματίες, αγρότες του Βορρά και κινέζους εργάτες, ινδούς μηχανικούς και αργεντίνους αγρότες, ανθρώπους που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αποδεχθούν μισθούς πείνας για να ζήσουν ή να επιζήσουν»: αυτό γράφει ένας εκ των υποψηφίων για το χρίσμα του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ο Αρνώ Μοντεμπούρ, σε ένα προεκλογικό βιβλιαράκι 86 σελίδων με τίτλο «Ψηφίστε για την απο-παγκοσμιοποίηση!» Ο αριστερός Μοντεμπούρ καταγγέλλει ότι η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί σκλάβους στον Νότο και ζητά να ξεκινήσει εκστρατεία εναντίον της χωρίς να τεθεί όμως σε κίνδυνο η ευρωπαϊκή πορεία της Γαλλίας. Η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, πάλι, θεωρεί ότι τόσο η παγκοσμιοποίηση όσο και το ευρώ ήταν λάθη και ζητά την επιστροφή του προστατευτισμού και του φράγκου. Και οι δύο κάνουν λάθος, γράφει ο οικονομολόγος Ερίκ Λε Μπουσέ στην ιστοσελίδα slate.fr. Και κάνουν λάθος για τρεις λόγους.

Πρώτον, όλη η βιομηχανική παραγωγή στηρίζεται σήμερα στο σπάσιμο των αλυσίδων και την αναζήτηση κάθε κρίκου στην καλύτερη τιμή. Ορισμένοι παράγοντες όμως οδηγούν σε μια επανασύνδεση αυτών των κρίκων μεταξύ τους: το κόστος των μεταφορών, ο κίνδυνος διακοπής του εφοδιασμού (ένα μάθημα που δίδαξε η Φουκουσίμα), η άνοδος των μισθών στην Κίνα. Αυτή η «φυσική» απο-παγκοσμιοποίηση δεν είναι καθόλου αμελητέα, ιδίως στο πεδίο της γεωργίας.

Δεύτερον, η επιστροφή του προστατευτισμού είναι δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Η χώρα που θα αποφάσιζε να εφαρμόσει μέτρα σ' αυτή την κατεύθυνση θα κινδύνευε με αντίποινα και θα είχε να αντιμετωπίσει τη δυσαρέσκεια των καταναλωτών της, που θα ήταν αναγκασμένοι να αγοράζουν ακριβότερα προϊόντα.

Τρίτον, το επιχείρημα ότι το ελεύθερο εμπόριο έχει οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η παγκοσμιοποίηση δεν έβλαψε τον Νότο: εκατομμύρια αγρότες νίκησαν τη φτώχεια, ενώ δημιουργήθηκε στις αναδυόμενες οικονομίες και μια αξιόλογη μεσαία τάξη. Δεν έβλαψε ούτε τον Βορρά: αντίθετα με τους μύθους που κυκλοφορούν, οι κοινωνικές δαπάνες τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν μειώθηκαν την τελευταία εικοσαετία. Στις ΗΠΑ, μάλιστα, αυξήθηκαν! Είναι αλήθεια, όμως, ότι μια κατηγορία οικογενειών (εκείνες που έχουν πληγεί περισσότερο από τη φτώχεια και την ανεργία) δεν επωφελήθηκαν από αυτή την αύξηση. Είναι επίσης αλήθεια ότι πολλοί Αμερικανοί παρασύρονται από την προπαγάνδα του Tea Party και δεν αποκομίζουν από την οικονομική κρίση τα μαθήματα που θα έπρεπε, δηλαδή την ανάγκη για μεγαλύτερη ισότητα ή για ρύθμιση των αγορών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο το ευρώ όσο και η παγκοσμιοποίηση χρειάζονται «διορθώσεις». Οι μηδενιστικές κραυγές, όμως, είναι εξίσου αντιπαραγωγικές μ' εκείνες, εντός και εκτός των ελληνικών τειχών, που προβάλλουν την Αργεντινή ως ένα ενδιαφέρον πρότυπο για την Ελλάδα…