Επιλεκτικά ψέματα και πικρές αλήθειες

Tου Νικου Γ. Ξυδακη, Καθημερινή, 15.7.11

Το Μνημόνιο, πέρυσι τον Μάιο, πέρασε κοινοβουλευτικά και στη συνείδηση της κοινής γνώμης ως η μόνη εναλλακτική έναντι της χρεοκοπίας. Ενα χρόνο αργότερα, το πολύ οδυνηρότερο Μεσοπρόθεσμο ετέθη ενώπιον του ασπαίροντος πλήθους ως δίλημμα και πάλι: Μεσοπρόθεσμο ή χρεοκοπία. Ελάχιστες ημέρες μετά την περιπετειώδη ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου, η λέξη που πλανάται στα χείλη αξιωματούχων της τρόικας και αξιολογητών της αγοράς είναι η χρεοκοπία, η επιλεκτική. Το νέο στοιχείο, ωστόσο, είναι ότι για χρεοκοπία μιλάει πια και η κυβέρνηση.Πρόκειται περί ανατροπής. Η κυβέρνηση εγκαταλείπει τη ρητορική του ελάσσονος κακού και των διλημμάτων και προχωρεί σε παραδοχή του τετελεσμένου, ουσιαστικά σε παραδοχή ήττας. Είναι φανερό, επίσης, ότι μετά τον περιπετειώδη ανασχηματισμό, ο αντιπρόεδρος, και οιονεί πρωθυπουργεύων, Β. Βενιζέλος έκανε στρατηγική στροφή

προς ένα είδος παρρησίας και υπερενημέρωσης, στηριζόμενος στην ευφράδειά του, αλλά κυρίως παρακινούμενος από ένστικτο πολιτικής επιβίωσης: ουδείς πιστεύει πλέον ότι η Ελλάδα θα βγει οσονούπω στις αγορές, ουδείς πιστεύει ότι το Μεσοπρόθεσμο μπορεί να σώσει τη χώρα. Ο Β. Βενιζέλος αποφάσισε να πει την αλήθεια, ό, τι δεν είπε ο προκάτοχός του, αλλά είναι μάλλον αργά. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος με ερασιτεχνικές, σπασμωδικές κινήσεις άπειρων, ανιστόρητων και ολιγόψυχων ηγετών, σε διεθνές περιβάλλον εξαιρετικά δυσμενές και ρευστό.

Υπό μία έννοια, η ήττα αυτών των πολιτικών αυτοσχεδιασμών είναι ήττα μιας σχολής πολιτικής διοίκησης και είναι εκδίκηση της πολιτικής. Είναι ήττα των μάνατζερ τεχνοκρατών, οιονεί υπουργών, που είναι αρεστοί στις αγορές και μιλούν την ίδια γλώσσα, διοικούν με εταιρείες συμβούλων και επιτίθενται φραστικά στο κράτος το οποίο οι ίδιοι διέφθειραν και είναι ανίκανοι να το βελτιώσουν. Εντούτοις, το κράτος δεν είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση ή corporation, είναι ιστορική οντότητα άλλου γένους και εντελώς άλλων απαιτήσεων· οι διοικητικές αστοχίες δεν ζημιώνουν μετόχους, καταστρέφουν κοινωνίες.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, το μάθημα είναι, δυστυχώς, πολύ πικρό· οι εγχώριοι αυτοσχεδιασμοί και ο μεταμοντέρνος μεσσιανισμός, με ιστορικό υπόστρωμα πελατειακότητας και ανορθολογισμού, προσέκρουσαν στη μείζονα διεθνή κρίση και τη συστημική κρίση της Eυρωζώνης. Από την πρόσκρουση η Ελλάδα θα βγει λαβωμένη· το επίπεδο διαβίωσης θα απομειωθεί, η δημόσια περιουσία θα απομειωθεί, ενδέχεται δε να απειληθούν και κυριαρχικά της δικαιώματα. Η πολιτική αναδιάρθρωση θα είναι το αμέσως επόμενο στάδιο: οι δημοσκοπήσεις για δεύτερο συνεχή μήνα καταγράφουν ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών. Η ανατροπή αυτή ίσως σημαίνει την αρχή της αναδόμησης του φθαρμένου πολιτικού συστήματος και την επώδυνη, πλην επείγουσα και αναγκαία, μετακίνηση της χώρας προς άλλο παραγωγικό μοντέλο και άλλο αξιακό πλαίσιο.