Απλές ρυθμίσεις χωρίς πολιτική

Του Σεραφείμ Κωνσταντινίδη,  Καθημερινή

Στην αρχή, επιβλήθηκαν υπερβολικοί φόροι και προκλήθηκαν μεγάλα πολιτικά θέματα. Μετά, έγινε ακόμα μεγαλύτερο θέμα ο τρόπος ρύθμισης των οφειλών σε 100 δόσεις. Ανάλογη είναι και η εμπειρία από τη ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων στις τράπεζες και τις υποτιθέμενες εκποιήσεις ακινήτων, με στεγαστικά δάνεια που δεν εξοφλούνται. Και στα θέματα αυτά ο θόρυβος που προκλήθηκε είναι ισχυρότερος από την ουσία των όποιων ρυθμίσεων. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για το αν οι τράπεζες θέλουν ή μπορούν να εκποιήσουν χιλιάδες κατοικίες. Ούτε προβληματίστηκε με ποιον τρόπο ένα στεγαστικό δάνειο καλύπτει ακίνητο μικρότερης αξίας... Είναι προφανές ότι η κρατική μηχανή λειτουργεί σε διαφορετικούς ρυθμούς. Η κορυφή εξαντλείται στη διαπραγμάτευση με την τρόικα, έχοντας κατά νουν την πολιτική ατζέντα. Στα παρακάτω επίπεδα, τα θέματα λιμνάζουν χωρίς κατεύθυνση και η υλοποίηση των όποιων επιλογών είναι αναποτελεσματική. Τελικά τα διαδικαστικά προβλήματα κυριαρχούν και καταστρέφουν την υποτιθέμενη πολιτική ατζέντα! Η αδυναμία υλοποίησης επικρατεί και ανατρέπει την αρχική πολιτική επιλογή. Κι όμως, δεν χρειάζεται να ανάγονται όλα στη σφαίρα της υψηλής πολιτικής. Ούτε να αναβαθμίζονται σε θέματα αρχών, αυτονόητες, απλές αποφάσεις. Είναι πολλά που δεν χρειαζόταν να χρεοκοπήσει η χώρα προκειμένου να γίνουν. Παραδείγματα υπάρχουν, αφού εκτός από τα φορολογικά ζητήματα που προκύπτουν κάθε μέρα, υπάρχει το πολύπλοκο ασφαλιστικό σύστημα στο οποίο ορισμένα θέματα έπρεπε να είχαν διευθετηθεί. Χωρίς εξωτερικές πιέσεις...

Είναι πολύ χαρακτηριστικός ο θόρυβος των τελευταίων ημερών επειδή προωθούνται νέες ρυθμίσεις για το εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων ή και τα επικουρικά ταμεία. Το πιθανότερο είναι ότι τίποτα ουσιαστικό δεν πρόκειται να συμβεί, αλλά ζούμε την προετοιμασία της κοινής γνώμης ότι κάτι θα γίνει, με πρόφαση τις πιέσεις της τρόικας.
Ακόμα όμως και μ’ αυτόν τον αποσπασματικό τρόπο, αποκαλύπτονται ψήγματα της πραγματικότητας. Το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων «αναγκάζεται» να περικόψει στο μισό το εφάπαξ που έδινε. Η πραγματικότητα είναι ότι υπάλληλος του Δημοσίου πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, υπηρετώντας 35 χρόνια, είχε καταβάλει εισφορές 18.500 ευρώ και έως τώρα εισπράττει εφάπαξ 38.000 ευρώ, ενώ με τον νέο υπολογισμό θα πάρει 19.000 ευρώ. Δηλαδή θα πάρει περίπου αυτά που πρέπει…
Επρεπε να θεωρηθεί «μνημονιακή υποχρέωση» προκειμένου να γίνει το αυτονόητο, δηλαδή η επικουρική ασφάλιση να είναι ανταποδοτική και να καταβάλλεται ανάλογα με τις εισφορές. Η επικουρική ασφάλιση δεν είναι κοινωνική πολιτική ούτε μπορεί να θεωρείται επιδότηση των αδυνάτων, όπως γίνεται με άλλου είδους παροχές. Κακώς οι φορολογούμενοι επιδοτούν το 50% του εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων...
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ακόμα και τώρα, έπειτα από πέντε χρόνια ύφεσης και δημοσιονομικής προσαρμογής, υπάρχουν περιθώρια εξοικονόμησης κρατικών δαπανών και αντίστοιχα, μεγάλα περιθώρια για βελτίωση της κοινωνικής πολιτικής. Είναι ένα αποκαλυπτικό δείγμα για το ότι τόσο η τρόικα όσο και οι ελληνικές κυβερνήσεις παρέμειναν στην εύκολη προσαρμογή. Δηλαδή, στην περικοπή μισθών κάθετα και στην επιβολή φόρων όπου μπορούσαν να εισπραχθούν με σιγουριά. Η προσαρμογή αυτού του είδους έχει οδηγήσει στο σημερινό αδιέξοδ