Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή άλμα προς το παρελθόν;

Του Γεράσιμου Γεωργάτου, Μεταρρύθμιση

Το αίσθημα ευθύνης για τη διάσωση της χώρας με παραμονή στην Ευρώπη και το ευρώ, αποφυγή της χρεοκοπίας και της επαναβαλκανιοποίησης, αποτέλεσε το μείζον κριτήριο για το σχηματισμό της τρικομματικής κυβέρνησης. Αυτός παραμένει και ο κύριος στόχος της. Ταυτόχρονα, εγκαινιάζει μια νέα περίοδο πολιτικής κουλτούρας συνεργασιών για τη χώρα μας, καθιερωμένη ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δυστυχώς, το συνεργατικό κυβερνητικό εγχείρημα πραγματοποιείται σε συνθήκες ύφεσης και συρρίκνωσης, σε καθοδική φάση του οικονομικού κύκλου. Η κυβέρνηση δεν έχει στη διάθεσή της ευκολία πόρων, όπως τις δεκαετίες 80 – 90, όπου τα πράγματα ήταν πολύ πιο εύκολα. Όμως η αφροσύνη, οι πελατειακές σχέσεις, η γενικευμένη διαφθορά, η προσωπική και συντεχνιακή διαπλοκή που ανέχτηκαν και καλλιέργησαν οι διαδοχικές ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις, άφησαν τη χώρα ανοχύρωτη την ώρα της κρίσης και αυξανόμενο μέρος των πολιτών της σε απελπισία.

Στις σημερινές συνθήκες περιορισμένων πόρων και αντιμετώπισης ελλειμμάτων, ουσιαστική προοδευτική πολιτική δεν είναι οι φρούδες υποσχέσεις για επάνοδο σε παραδεισένιες καταστάσεις, που εκπέμπονται είτε από δεξιά (π.χ. ΑΝ.ΕΛ) είτε από αριστερά (π.χ. ΣΥΡΙΖΑ), αλλά η εμπέδωση του αισθήματος δικαίου με αναλογική κατανομή των βαρών για έξοδο από την κρίση. Γιατί περισσότερο και από τη φτώχεια, είναι το αίσθημα της αδικίας που έχει προκαλέσει τις περισσότερες εξεγέρσεις στην ιστορία. Και εδώ οι κυβερνητικοί εταίροι χρειάζεται να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία.

Γιατί η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας, δεν αφορά μόνο τις σχέσεις με τους ευρωπαίους εταίρους, αλλά και τη βαθύτατα τραυματισμένη αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος προς τους πολίτες της χώρας. Είναι ζήτημα αξιοπιστίας της ίδιας της Δημοκρατίας. Την ώρα που η ανεργία μαστίζει τον ιδιωτικό τομέα και τη νεολαία, δεν μπορεί να αιωρείται η εντύπωση πως κύριο μέλημα αποτελεί η με κάθε μέσο ή τέχνασμα διάσωση διαφόρων κατηγοριών δημοσίων υπαλλήλων. Την ώρα που οι αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα έχουν καταβαραθρωθεί, τι εντύπωση προκαλεί στους πολίτες η φροντίδα για την προάσπιση ορισμένων ειδικών μισθολογίων, με δυσθεώρητες για τους πολλούς και συνταγματικά κατοχυρωμένες αποδοχές; Όταν οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί είναι πλήρως απαξιωμένοι και έχουν φροντίσει και οι ίδιοι γι’ αυτό, όταν κάποιες ΔΕΚΟ και ορισμένοι Δήμοι αρνούνται να ανταποκριθούν σε κυβερνητικά αιτήματα και αποφάσεις, επιχειρώντας ολοφάνερα τη διατήρηση σκανδαλωδών συντεχνιακών κεκτημένων, οι εκπρόσωποί τους περιμένουν να συγκινηθούν οι πολίτες από κραυγές περί εξαθλίωσής τους και ξεπουλήματος του δημόσιου πλούτου; Όταν δεν έχουν προχωρήσει στο ελάχιστο οι αποκρατικοποιήσεις, ούτε οι καταργήσεις ή οι συγχωνεύσεις οργανισμών του δημοσίου και υπάρχουν ακόμα υπάλληλοι αδρανών οργανισμών που τους  καταβάλλονται κανονικά οι αποδοχές τους, γιατί να δώσουν ανοχή και στήριξη οι 1.200.000 άνεργοι και οι εργαζόμενοι των 486 ευρώ;

Η αποκρατικοποίηση μιας ΔΕΚΟ στη Γαλλία ή τη Γερμανία, μπορεί και να θεωρηθεί νεοφιλελεύθερη συνταγή, στην Ελλάδα όμως μπορεί να μην υπάρχει άλλος τρόπος για εξυγίανση. Ο Δημόσιος Τομέας επιμένει να επιβεβαιώνει την αδυναμία αυτοδιόρθωσής του. Και βεβαίως η ευθύνη για την άμεση αντιμετώπιση αυτών και πολλών άλλων αδυναμιών, μια και ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχίσει επί μακρόν, βαραίνει πρωτίστως την κυβέρνηση και το πολιτικό της προσωπικό. Ακόμα και η συνεχής προσφυγή σε περικοπές μισθών και συντάξεων για εξοικονόμηση πόρων, δεν οφείλεται τόσο σε κάποιον δογματισμό της τρόικας – εξάλλου δεν προβλεπόταν στο πρώτο Μνημόνιο που δεν εφαρμόστηκε και το πληρώνουμε – όσο στην αδυναμία του εκάστοτε πολιτικού προσωπικού και των δημοσίων λειτουργών να αντιμετωπίσουν την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, την παραοικονομία, τη διαφθορά και να περιστείλουν αποτελεσματικά και ορθολογικά τα δημόσια έξοδα. Δυστυχώς, ο εξορθολογισμός που δεν έγινε επί τριάντα και πλέον χρόνια, πρέπει να γίνει άμεσα και τώρα. Γι’ αυτό η κρίση αποτελεί και ευκαιρία. Και αυτό περιμένει και γι’ αυτό δίνει πίστωση χρόνου στην κυβέρνηση η εχέφρων πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών.

Όμως, ακόμα και αν αντιμετωπιστούν αναχρονισμοί και αγκυλώσεις, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ευρωπαϊκό περιβάλλον παραμένει συντηρητικό και δυσμενές. Η συντηρητική συνταγή της ακραίας λιτότητας, όπου εφαρμόζεται, αποδεικνύεται καταστροφική, ωστόσο η χώρα κρέμεται στην κυριολεξία από την επόμενη δόση των 31,5 δις ευρώ. Και δεν διαθέτει κανένα σοβαρό διαπραγματευτικό όπλο. Γι’ αυτό αποτελεί πολυτέλεια η εμμονή στην κατά γράμμα τήρηση της γραπτής συμφωνίας των τριών κυβερνητικών εταίρων. Αυτά συμφωνήθηκαν μεταξύ τους, όχι και με τους ευρωπαίους, για να είναι υποχρεωμένοι και αυτοί να τα σεβαστούν. Εκτός αν θεωρείται διαπραγματευτικό όπλο ο εκβιασμός, οι απειλές και ο βαλκανικού τύπου τσαμπουκάς, που προτείνουν ο ΣΥΡΙΖΑ, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και η Χρυσή Αυγή. Να ξέρουμε όμως ότι ως μέθοδος, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που διατυπώνει καθαρά το ΚΚΕ: στην απεμπλοκή της χώρας από την Ευρώπη και το ευρώ.

Υπό αυτές τις συνθήκες, επιτυχία της χώρας και της κυβέρνησης θα είναι να προχωρήσουν οι αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα μεταμορφώσουν επιτέλους την Ελλάδα σε ευνομούμενο ευρωπαϊκό κράτος, να αποκατασταθεί η βαθύτατα κλονισμένη εμπιστοσύνη με τους εταίρους μας και με τους έλληνες πολίτες, ώστε η χώρα μας να παραμείνει αγκυρωμένη στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, για να επωφεληθεί και από τις όποιες θετικότερες εξελίξεις. Γιατί οι συντηρητικές πολιτικές, όλο και περισσότερο αμφισβητούνται και το ενδεχόμενο εκλογικής ήττας είναι σοβαρό και για την ίδια την κ. Μέρκελ. Οι δυσβάσταχτες θυσίες είναι αναγκαίες και έχουν νόημα υπό αυτό το πρίσμα. Υπάρχει βεβαίως και η επιλογή της επαναστατικής και υπερήφανης χρεοκοπίας που προτείνουν με παραλλαγές τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Να ξέρουμε όμως ότι μια τέτοια επιλογή, αποτελεί ένα χαώδες άλμα προς το παρελθόν.

*Ο Γεράσιμος Γεωργάτος είναι μέλος της Ε.Ε της ΔΗΜ.ΑΡ, υπεύθυνος για την Ευρωπαϊκή και Εξωτερική Πολιτική.