Πλάνες και τραγωδίες

Του Κώστα Καρακώτια, Έθνος

Τελευταία, διάφοροι συστημικοί δημοσιογραφικοί οργανισμοί και αρκετοί φίλοι της πάλαι ποτέ ανανεωτικής Αριστεράς διατείνονται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αλλάζει και βλέπουν σ' αυτόν το πρόπλασμα ενός μεγάλου αριστερού ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού κόμματος. Είναι όμως έτσι ή για μια ακόμα φορά οι επιθυμίες αφίστανται της πραγματικότητας; Κάποιες απαντήσεις σ' αυτό το ερώτημα ανιχνεύονται στα κείμενα των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που δημοσιεύονται σποραδικά μετά την υπογραφή του τελευταίου μνημονίου. Τα κείμενα αυτά όμως δείχνουν ότι μάλλον η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν αντελήφθη τίποτα από τα όσα συνέβησαν και απλά αφήνει να πλανώνται τα περί αλλαγής του προς άγραν κάποιων ψήφων. Αίφνης σε κείμενο του Αριστείδη Μπαλτά, φιλόσοφου και επιφανούς στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ, στην προχθεσινή ΑΥΓΗ (30-8-2015, Ενθέματα), που ήταν η ομιλία του στην παρουσίαση του βιβλίου του Εντουάρντο Καντάβα «Λέξεις φωτός, θέσεις για τη φωτογραφία της Ιστορίας» (εκδ. Νήσος), στις 16 Ιουλίου, αποκαλύπτεται ότι η αφήγηση περί ηρωικής διαπραγμάτευσης και των άλλων φληναφημάτων παραμένει η ίδια όπως και η βαθύτατα λαϊκίστικη άποψη για μια συγκρουσιακή σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ετσι ο Μπαλτάς έχει την πεποίθηση και γράφει ότι η «Ελλάδα βρέθηκε στην εμπροσθοφυλακή της δημοκρατικής αντίστασης σε αυτόν τον πόλεμο νέας μορφής. Η πολιτική σκέψη μας οφείλει να ξεκινήσει από εδώ». Αυτό ίσως εξηγεί τα όσα σουρεαλιστικά ακούγονται από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για το δικό του μνημόνιο.

Στο ίδιο κείμενο όμως αποκαλύπτεται και κάτι βαθύτερο σχετικά με την ανάγνωση της ιστορίας του κομμουνισμού και την ενδεχόμενη υποταγή της σε μια τελεολογική ερμηνεία που δικαιολογεί τα πάντα, ανόσια και μη. Παλαιότερα η ριζοσπαστική ανανεωτική Αριστερά ασκούσε απροϋπόθετα αμείλικτη κριτική στο σταλινικό φαινόμενο ως άρνηση του κομμουνιστικού προτάγματος. Μια τραγική εκδήλωσή του ήταν οι περιβόητες Δίκες της Μόσχας στη δεκαετία του 1930, με θύματα όλη σχεδόν την ηγεσία των μπολσεβίκων, που οργάνωσε και πραγμάτωσε την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Ο Μπαλτάς εκφέρει μια πρωτοφανή σκέψη, με την οποία αποδίδει τις εξωφρενικές ομολογίες των κατηγορουμένων, όχι στους εξαναγκασμούς, στους εκβιασμούς, στα βασανιστήρια, στην καταπάτηση των ανθρώπινων και δικονομικών δικαιωμάτων, αλλά στην αγωνία και τη θέληση των ιδίων να διατηρηθεί η Σοβιετική Ενωση. Γράφει, λοιπόν, ανατριχιαστικά: «Εικόνα: Η ομολογία Μπουχάριν. Η απόλυτη αυτοσυντριβή ενός εαυτού και της ιστορίας του μπροστά στην αιωνιότητα προκειμένου να προστατευθεί η Σοβιετική Ενωση...». Ο μπολσεβίκος επαναστάτης και θεωρητικός Νικολάι Μπουχάριν, κατά τον Μπαλτά, ανέχθηκε την καταδίκη και την εκτέλεσή του για την προστασία της Σοβιετικής Ενωσης. Η Αριστερά και η φιλοσοφία ως τραγωδία. Και όχι μόνο ιστορικά και κοινωνικά.