Ήττα με ή χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ

Της Αγγελικής Σπανού, Athens Voice

Είτε υποχωρήσουν οι έξω, είτε σκάσει τελικά η χώρα, με ή χωρίς δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα θα είναι κακό, με διαβαθμίσεις ποσοτικές και ποιοτικές, αλλά κακό. Γιατί το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι και πολιτικό, δεν είναι μόνο πολιτικό είναι και πολιτισμικό, δεν είναι μόνο πολιτισμικό είναι και ψυχολογικό, με την έννοια ότι οι προσβολές και η βίαιη φτωχοποίηση των τελευταίων ετών ενίσχυσαν τις εθνικές φαντασιώσεις που διαμορφώνουν τελικά την πραγματικότητά μας, μακριά και πέρα από την πραγματικότητα των άλλων στην ήπειρό μας. Ο συνδυασμός ανορθολογισμού και ταπείνωσης είναι θανάσιμος ακόμη και για μια χώρα που της είπαν πως ποτέ δεν πεθαίνει.

Yπάρχουν δώρα για όλους: Και για όσους ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ πιστεύοντας ότι άλλα λέει και άλλα θα κάνει και για εκείνους που ήθελαν σκληρή στάση. Η κυβέρνηση προφανώς δεν επιδιώκει ρήξη με τους πιστωτές, έξοδο από την ευρωζώνη ή de facto χρεοκοπία με διακοπή της στήριξης των τραπεζών από την ΕΚΤ. Αλλά προφανώς θα κινηθεί μαξιμαλιστικά στην πρώτη φάση της διαπραγμάτευσης για να πετύχει ό,τι μπορεί περισσότερο από όσα έχει υποσχεθεί. Και είναι αυτονόητο για όποιον γνωρίζει έστω λίγο τον τρόπο λειτουργίας και σκέψης του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα κάνει υποχωρήσεις αλλά δεν θα κάνει την περίφημη κυβίστηση με όρους ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ.

Το πρόβλημα είναι ότι όλη αυτή η προσπάθεια ενέχει τον κίνδυνο ατυχήματος, ενώ πέφτει διαρκώς η οικονομία και μεγαλώνει ο θυμός της Γερμανίας. 

Όλοι (εκτός από όσους προτάσσουν το κομματικό/ατομικό επί του εθνικού συμφέροντος - όχι λίγοι) θέλουμε να υπάρξει γρήγορα μια συμφωνία με τους θεσμικούς μας εταίρους για να ησυχάσουμε και να αποκατασταθεί η οικονομική ομαλότητα. Αλλά είτε συμβεί αυτό είτε όχι, η παρτίδα είναι σε μεγάλο βαθμό χαμένη. Εχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε μια μεγάλη και σε μια μικρότερη ήττα.

Ας πούμε ότι δεν γίνονταν πρόωρες εκλογές και έμενε η ευθύνη της διακυβέρνησης στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ. Θα άλλαζε επί της ουσίας κάτι; Θα είχαν κοινωνική στήριξη για να κάνουν τις αναγκαίες σαρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις; Πιστεύουν, άραγε, σε πραγματικές μεταρρυθμίσεις που θα κατεδάφιζαν το πελατειακό σύστημα που τα ίδια αυτά κόμματα δημιούργησαν στη διάρκεια της μεταπολίτευσης; Μήπως θα ήθελαν και θα μπορούσαν να χτυπήσουν, επιτέλους, τη μεγάλη και πολύ μεγάλη φοροδιαφυγή, να πιέσουν την διαβόητη ελληνική ολιγαρχία; Η απάντηση προκύπτει από τα έργα και τις ημέρες τους στην εξουσία.

Ας υποθέσουμε ότι Βερολίνο και Βρυξέλλες υποχωρούν στην επιθετική διαπραγμάτευση της κυβέρνησης, δρομολογούν μια γενναία απομείωση του ελληνικού χρέους, αποδέχονται την ελληνική πρόταση για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς με οριακά πλεονάσματα, δεν ζητούν άλλα μέτρα λιτότητας και συνεχίζουν τη χρηματοδότηση της χώρας. Θα λυνόταν το ελληνικό πρόβλημα; Θα αντιμετωπίζονταν το δημογραφικό, η απουσία παραγωγικής βάσης, η υστέρηση στην καινοτομία, τη δημιουργική επιχειρηματικότητα και την έρευνα, τα αδιέξοδα της δημόσιας παιδείας, οι στρεβλώσεις στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, ο παρασιτισμός της οικονομικής ελίτ, οι δυσλειτουργίες στη δημόσια διοίκηση, τα μονοπώλια και οι κλειστές δομές της αγοράς, οι συντεχνιακοί παραλογισμοί και η σχετικότητα της νομιμότητας, οι θεσμικές ανεπάρκειες; Όχι βέβαια, όλα όσα μας οδήγησαν στη χρεοκοπία θα παρέμεναν ως έχουν με την εγγύηση μιας κυβέρνησης αφοσιωμένης στον κρατισμό, το λαϊκισμό και την αντιμεταρρύθμιση.

Επομένως, δεν υπάρχει καλό σενάριο. Είτε υποχωρήσουν οι έξω, είτε σκάσει τελικά η χώρα, με ή χωρίς δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα θα είναι κακό, με διαβαθμίσεις ποσοτικές και ποιοτικές, αλλά κακό. Γιατί το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο οικονομικό, είναι και πολιτικό, δεν είναι μόνο πολιτικό είναι και πολιτισμικό, δεν είναι μόνο πολιτισμικό είναι και ψυχολογικό, με την έννοια ότι οι προσβολές και η βίαιη φτωχοποίηση των τελευταίων ετών ενίσχυσαν τις εθνικές φαντασιώσεις που διαμορφώνουν τελικά την πραγματικότητά μας, μακριά και πέρα από την πραγματικότητα των άλλων στην ήπειρό μας.

Ο συνδυασμός ανορθολογισμού και ταπείνωσης είναι θανάσιμος ακόμη και για μια χώρα που της είπαν πως ποτέ δεν πεθαίνει.