Καμένα μυαλά

Του Νίκου Γεωργιάδη, Athens Voice, 21.3.12

Πριν από λίγες ημέρες, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της Τουρκίας ανέφεραν με μία ελάχιστα κεκαλυμμένη ικανοποίηση πως «οι Έλληνες προετοιμάζονται για Εμφύλιο». Αιτία ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα «Καθημερινή» με τίτλο «Προ των πυλών η δημιουργία ομάδων πολιτοφυλακής». Το δημοσίευμα έκανε λόγο για κάποιον Γ. Ανεστόπουλο και την Πατριωτική του Πολιτοφυλακή από απόστρατους, που εκπαιδεύονται προκειμένου να επέμβουν αν… χρεοκοπήσει η χώρα και επικρατήσει το χάος, καθώς και για μία άλλη ομάδα, την Ελληνική Πολιτοφυλακή. Αστειότητες, θα πείτε. Σχεδόν παράλληλα το ΚΚΕ είχε εκδώσει κάποια ανακοίνωση σχετική με «αναμενόμενες προβοκάτσιες» κατά τους εορτασμούς για την 25η Μαρτίου. Η κυβέρνηση συνήλθε σε έκτατη σύσκεψη για να συζητήσει τα περί της εθνικής επετείου και την αποτροπή επεισοδίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε λόγο για «στημένη επιχείρηση» από την πλευρά του μνημονιακού μετώπου και ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε αυτοσυγκράτηση.

Κατά την εθιμοτυπική και παγίως ενδιαφέρουσα συνεύρεση του Σαββάτου στο Φίλιον, γνωστός δημοσκόπος, ο οποίος αντίθετα με πολλούς από τους συναδέλφους του εξακολουθεί να διατηρεί αποθέματα σοβαρότητας, εξηγούσε πως ο δικομματισμός βρίσκεται αυτή τη στιγμή κάτω από το 30%.

Το Σύνδρομο του Μαξίμου

Όχι, ο κ. Πάνος Καμμένος δεν ήταν στο Φίλιον το Σάββατο που μας πέρασε για να ακούσει το δημοσκόπο, αλλά όλως περιέργως ο σκληρός πολιτικός της Δεξιάς στην αρχή αυτής της εβδομάδας εξηγούσε σε φιλική συζήτηση πως μεθοδεύει την ένταξη στους «Ανεξάρτητους Έλληνες» του γνωστού για την αντιμνημονιακή φλυαρία του περί δραχμής κ. Καζάκη, του Γιάννη Δημαρά ως αντιδάνειο από τον ΣΥΡΙΖΑ και του Ηλία Ψινάκη ως μετεγγραφή από τον ΛΑΟΣ. Ο κ. Καμμένος, προφανώς επηρεασμένος από τους δημοσκόπους, άρχισε να προβληματίζεται με το ενδεχόμενο επίτευξης ενός ποσοστού στις εκλογές που θα τον καθιστούσε από ρυθμιστή έως και πρωταγωνιστή.

Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις η Χρυσή Αυγή του Μιχαλολιάκου εμφανίζεται να διατηρεί βάσιμες ελπίδες ένταξης στο αστικό κοινοβουλευτικό περίβλημα. Το ΛΑΟΣ, σκιά του εαυτού του, ανακαλύπτει πως οι εξυπνακισμοί του προέδρου του δεν επαρκούν για να θολώσουν τα νερά. Η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή, που ακόμη και οι ακροδεξιοί προσφεύγουν πια σε «αυθεντικές» πολιτικές μορφές. Τι να τον κάνουν τον Καρατζαφέρη, όταν τους εκφράζει καλύτερα ο ιδεολογικός χυλός της σκληρής αντιμνημονιακής Δεξιάς και οι νεοναζί της Κυψέλης; 

Στον ιδεολογικό αχταρμά αυτής της νέας φασίζουσας περιόδου περίοπτη θέση διεκδικούν όσοι αρθρώνουν πολιτικό λόγο με την κατ’ επίφαση αριστερή ιδεολογία (Θεοδωράκης, Καζάκης, Bαρουφάκης, Δημαράς κ.λπ.), αλλά που εντέλει συμφωνούν ιδεολογικά με εκείνους που αρθρώνουν αντιμνημονιακή φρασεολογία με σκληρές ξενοφοβικές, ρατσιστικές, αντιευρωπαϊκές θέσεις με άλλοθι την... πατρίδα. 

Έφθασε ο καιρός να αντιληφθεί και η ελληνική κοινωνία ότι οι έννοιες «Φασισμός - Ακροδεξιά» δεν είναι ταυτόσημες, αλλά απλά συμπληρωματικές. Οι διασταυρώσεις που πραγματοποιούνται από τους δημοσκόπους αποκαλύπτουν περίτρανα πως το αυτοαποκαλούμενο «Αντιμνημονιακό Μέτωπο» αποτελεί τον προμετωπίδα μιας γενικότερης τάσης.

Στα πλαίσια αυτής της τάσης οι ψηφοφόροι προέρχονται από διάφορες πολιτικές παρατάξεις. Στη στιγμιαία αντιμνημονιακή φρασεολογία που αναπτύσσεται συναντώνται νεαροί που ψηφίζουν για πρώτη φορά και δεν διαθέτουν πολιτικά ανακλαστικά, αριστεροί που έχουν βιώσει την απόγνωση της ανεργίας, παλαιότεροι κεντροαριστεροί του ΠΑΣΟΚ που έπαψαν να απομυζούν την κρατική επιχορήγηση, παλαιοί κομμουνιστές που ταυτοποιούν τον πατριωτισμό με το σταλινισμό και βεβαίως όλο το φάσμα από τη σκληρή Λαϊκή Δεξιά έως την Ακροδεξιά.

Το φαινόμενο αυτό πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της ανόδου του «Εθνικού Μετώπου» στη Γαλλία, στα μέσα του ’80, όταν ο Ζαν Μαρί Λεπέν κατάφερε να αφομοιώσει μεγάλο μέρος αριστερών ψήφων, κυρίως του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας, και μάλιστα εντός των «ερυθρών συνοικιών» του Παρισιού. Το φαινόμενο προκάλεσε πάταγο και «στραμπούλιξε» αριστερούς εγκέφαλους που δεν ήθελαν να το παραδεχτούν.

Θα ήταν χρήσιμο να σκύψει κανείς το κεφάλι και να αφουγκραστεί σύγχρονες προσεγγίσεις παλαιότερων αναγνωσμάτων που πια δεν αποτελούν «πολιτική αναφορά», όπως τα κείμενα του Αλμπέρ Καμί, προκειμένου να αποσαφηνιστεί το «ΠΟΘΕΝ» του φασισμού πέρα από τα σημερινά άχρηστα και απλοϊκά κλισέ. Αυτό που βιώνει η σημερινή ελληνική κοινωνία είναι ένα από τα συμπτώματα που οδηγούν στο συμπέρασμα πως το αντιευρωπαϊκό ιδεολόγημα σε συνάρτηση με την ψευδεπίγραφη ιδεοληψία της «εθνικής κυριαρχίας» υπό το μανδύα ενός παρακμιακού πατριωτισμού οδηγούν αναπόφευκτα σε μεσοπολεμικές πολιτικές προσεγγίσεις, όπως αυτές που οδήγησαν στην εκτροπή της Δημοκρατίας της Βαïμάρης.

Αν και εφόσον οι δημοσκόποι αποδεχθούν σύγχρονοι Κάλχες, τα συσσωρευμένα ποσοστά της Ακροδεξιάς και της σκληρής Λαϊκής Δεξιάς μπορεί να υπερβούν τον πήχη ασφαλείας. Τότε τα κόμματα και οι φατρίες που ελέγχουν αυτό τον ιδεολογικό χώρο θα έχουν τη δυνατότητα και θεσμικά να εγκλωβίσουν μεγαλύτερες μάζες πολιτών που πείθονται από την αντιμνημονιακή φρασεολογία, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί στην απομόνωση της χώρας.

Η «απομόνωση», άλλωστε, είναι η λέξη-κλειδί για κάθε φασίζουσα ή φασιστική προοπτική. Το κυνήγι των μαγισσών και η ιδεολογική ισοπέδωση στο όνομα της πατρίδας, για να ευδοκιμήσουν, χρειάζονται περιβάλλον ασφαλούς θερμοκηπίου. Τα ιδεολογήματα περί εθνικών προδοτών και κακών Ευρωπαίων μπορούν να αποτελέσουν τη δεξαμενή αυτοκάθαρσης όλων εκείνων που, αν και αντιλαμβάνονται πως συμμετείχαν ενεργά στο «μεγάλο φαγοπότι», τώρα πρέπει να δικαιολογήσουν στον εαυτό τους τις ενοχές τους.

Φαίνεται σύνθετο, αλλά δεν είναι. Οι γιατροί του ΙΚΑ και οι μεσαίοι υπαλληλάκοι του ιδρύματος στην Καλλιθέα, οι επιτροπές που έβγαζαν τυφλούς τους αετομάτηδες, οι απατεώνες που λαδώνονταν στο Υπ. Ανάπτυξης, οι εφοριακοί που πλούτισαν με το σύστημα «4-4-2» είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Δεν είναι ταγοί ούτε ηγέτες. Δεν είναι αξιωματούχοι ούτε «νταβατζήδες». Είναι απλοί μικροαστοί, λαμόγια της συμφοράς, αλλά ταυτόχρονα οι γείτονές μας στη συνοικία και οι διπλανοί μας άνθρωποι στην ταβέρνα.

Αυτοί οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι έκλεβαν δικαιολογημένα και μάλιστα ότι η κλοπή ήταν ηθικά επιβεβλημένη ως αντίβαρο στο φαγοπότι των ισχυρών. Αυτού του τύπου οι πολίτες, που δεν διαθέτουν πια την πολιτική κάλυψη των κομματικών και συνδικαλιστικών κατεστημένων, αποτελούν πρώτης τάξεως μαγιά για το «Αντιμνημονιακό Μέτωπο». Στην Κατοχή διαδραμάτιζαν το ρόλο του μαυραγορίτη. Στον Εμφύλιο το ρόλο του πατριώτη-ρουφιάνου. Τη δεκαετία του ’50 συγκρότησαν το παρακράτος. Μετά τη χούντα αποτέλεσαν τον κορμό των δύο κομμάτων εξουσίας, αλλά και μέρους του συνδικαλιστικού κατεστημένου. Τώρα καλύπτονται από το ιδεολόγημα του αντιμνημονιακού αγώνα. Αύριο θα πρωταγωνιστούν στο κυνήγι των αριστερών, των προοδευτικών, των ξένων, καίγοντας βιβλία στο όνομα του Θεού και της Πατρίδας, για να προσκυνήσουν στο τέλος τους όποιους ισχυρούς επικρατήσουν.