Οι επίγονοι του Μπίσμαρκ

Του Μιχάλη Μητσού, NEA, 23.11.1

Οι Ισπανοί είναι υπερήφανοι: εκείνοι δεν υπέκυψαν στις αγορές, δεν αναγκάστηκαν να αποδεχθούν για πρωθυπουργό έναν μη εκλεγμένο τεχνοκράτη, αντίθετα εξέλεξαν έναν ηγέτη που διακηρύσσει ότι δεν θα του πουν οι Βρυξέλλες τι θα κάνει. Μήπως κατά βάθος είναι οι «Πρώσοι του Νότου»; Ή μήπως όλα αυτά θα διαψευστούν στην πράξη και οι Ισπανοί θα συνειδητοποιήσουν ότι στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα περισσότερο από «Τυνήσιοι του Βορρά»; Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το γαλλογερμανικό Διευθυντήριο, που αναστέλλει τη λειτουργία της δημοκρατίας για να της επιτρέψει να επανεφευρεθεί. Ο φιλόσοφος Ετιέν Μπαλιμπάρ προτιμά τη διατύπωση της «επανάστασης από τα πάνω», που υιοθέτησε (αν δεν επινόησε) ο Μπίσμαρκ. Ο όρος αυτός παραπέμπει στην αλλαγή των ισορροπιών εξουσίας ανάμεσα στην κοινωνία και το κράτος, την οικονομία και την πολιτική, ως αποτέλεσμα μιας «προληπτικής στρατηγικής» των κυρίαρχων τάξεων.

Στέφεν Κινγκ : Δέκα πράγματα που νομίζαμε πως ξέραμε για την οικονομική κρίση

 BHMA, 22.11.11

Δεν είναι όλοι «νικητές» στην νέα αυτή οικονομική πραγματικότητα, σύμφωνα με τον Στέφεν Κινγκ. Ο βρετανός οικονομολόγος, επικεφαλής αναλυτής της τράπεζας HSBC, σε άρθρο του στην εφημερίδα Independent», καταρρίπτει, όπως ισχυρίζεται, «δέκα οικονομικές πεποιθήσεις που άρχισαν να διατυπώνονται γύρω στο 2007 και σήμερα φαίνεται ότι έχουν αποτύχει παταγωδώς».
Πεποίθηση Νο1: Η «στόχευση του πληθωρισμού» (inflation targeting) προσφέρει σταθερότητα και ευημερία.
Στα τέλη της δεκαετίας του '80 οι τραπεζίτες είχαν πάθει ψύχωση με την «στόχευση του πληθωρισμού». Πληγωμένοι από τις υπερβολές του πληθωρισμού της δεκαετίας του '70, αυτό που ήθελαν άμεσα ήταν η σταθερότητα των τιμών. Ωστόσο, η εμμονική αναζήτηση του χαμηλού πληθωρισμού έδειξε μια πρωτοφανή άγνοια σε προηγούμενες περιόδους οικονομικής αποσταθεροποίησης όπου δεν υπήρχε τοσο μεγάλος πληθωρισμός.

Τεχνοκράτες βαρετοί, ευρω-ρομαντικοί και απάνθρωποι

Του Πωλ Κρούγκμαν, ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times

Υπάρχει μια λέξη που την ακούω συνεχώς τις τελευταίες ημέρες: «τεχνοκράτης». Μερικές φορές την χρησιμοποιούν περιφρονητικά - οι δημιουργοί του ευρώ, μας λένε, ήταν τεχνοκράτες που απέτυχαν να λάβουν υπ' όψιν ανθρώπινους και πολιτισμικούς παράγοντες. Αλλες φορές την χρησιμοποιούν εγκωμιαστικά: οι άρτι ορκισθέντες πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Ιταλίας περιγράφονται ως τεχνοκράτες που θα αρθούν υπεράνω της πολιτικής και θα κάνουν ό,τι πρέπει να γίνει. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι - αυτοί που εξαναγκάζουν τόσο την Ευρώπη όσο και τις ΗΠΑ σε λιτότητα - δεν είναι τεχνοκράτες. Αντιθέτως, είναι βαθιά ρομαντικοί και καθόλου πρακτικοί.  Ανήκουν, βεβαίως, σε ένα ιδιαίτερο είδος βαρετών ρομαντικών, και όσα απαιτούν στο όνομα των ρομαντικών οραμάτων τους είναι συχνά απάνθρωπα: τεράστιες θυσίες από τους εργαζομένους και τις οικογένειες. Το γεγονός ότι αυτά τα οράματά τους βασίζονται σε απατηλά όνειρα για το πώς θα έπρεπε να είναι η κατάσταση, παρά σε ψύχραιμες εκτιμήσεις για το πώς είναι στην πραγματικότητα.

Τράπεζες: μετά από μία τριετία

 Του Τάσου Τέλλογλου,www.protagon.gr,  21.11.11
Όταν το φθινόπωρο του 2008 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσιζε να «σώσει» τις τράπεζες με 28 δισ. εκατομμύρια ευρώ, το σύνθημα του ήταν να «σώσουμε τον Χ», ο μεγαλομέτοχος μιας απ' τις 4 συστημικές τράπεζες, είχε χάσει πολλά έμμεσα και άμεσα στην αμερικανική κρίση έστω και αν η ελληνική του τράπεζα δεν είχε, όπως μας ζαλίζουν έκτοτε οι ειδικοί, έκθεση σε τοξικά προϊόντα. Τον σώσαμε λοιπόν. Η τράπεζά του ήταν «συστημική τράπεζα» (με άλλες τρείς Εθνική, Alpha και Πειραιώς) και η επιβίωσή του είχε σχέση με την επιβίωση όλων μας. Από τότε, από το πρώτο πακέτο διάσωσης με το οποίο είχε διαφωνήσει ο κ. Γ.Α. Παπανδρέου ως αρχηγός της αντιπολίτευσης, έτρεξε πολύ νερό στο αυλάκι χωρίς ούτε η ΝΔ, ούτε το ΠΑΣΟΚ, ούτε τα κόμματα της αριστεράς να μας προστατεύσουν με τις νομοθετικές τους πρωτοβουλίες από τις αιτίες που προκάλεσαν την κρίση του 2008 και την ανάγκη να πληρώσει ο Έλληνας φορολογούμενος

Το σκάνδαλο του δανεισμού των κομμάτων

Του Νικου Κ. Αλιβιζατου*, Καθημερινή, 20.11.11

Εχει παρατηρηθεί ότι όταν ένα πολιτικό σύστημα καταρρέει, οι κατέχοντες την εξουσία, όποιοι και αν είναι αυτοί, έχουν την τάση να αποκόπτονται από την πραγματικότητα. Ετσι η πτώση τους επιταχύνεται. Συχνά μάλιστα παίρνει και δραματικές διαστάσεις. Το περιστατικό της Μαρίας Αντουανέτας, το 1789, με το ψωμί και το παντεσπάνι, είναι ασφαλώς ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα. Πιο κοντά μας, είναι οι έξαλλες απειλές που εκτόξευε κάθε τόσο ο συνταγματάρχης Καντάφι κατά της Δύσης, λίγο προτού οι αντίπαλοί του τον συλλάβουν και τον κατακρεουργήσουν. Αν αληθεύουν όσα γράφηκαν τις τελευταίες μέρες για τον επικείμενο δανεισμό των δύο μεγάλων κομμάτων από τράπεζα που εμμέσως ελέγχεται από το κράτος (την Τράπεζα Αττικής), πολύ φοβούμαι ότι στον κατάλογο των αποκοπτομένων θα προστεθούν το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία. Διότι τι άλλο από εσωστρέφεια, απομόνωση και αποκοπή μπορεί να σημαίνει η συνέχιση μιας σκανδαλώδους πρακτικής, τη στιγμή που οι ηγέτες των δύο αυτών κομμάτων ζητούν από τον κόσμο να κάνει τη μεγάλη θυσία;

Ο Μαρξ του 21ου αιώνα

Του Ανταίου Χρυσοστομίδη, Αυγή, 20.11.11

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Έρικ Χομπσμπάουμ είναι από τους σημαντικότερους διανοητές και ιστορικούς της εποχής μας. Δεν ξέρω τι σκέφτονται οι συνάδελφοί του ιστορικοί, οι φανατικοί όμως σε όλο τον κόσμο αναγνώστες του σίγουρα έχουν να εκθειάσουν την αντιδογματική ματιά του, την πλατιά κουλτούρα του που δεν εξαντλείται στην ιστορική και την πολιτική ανάλυση, καθώς και τη διάθεσή του να γίνεται κατανοητός χωρίς να κάνει εκπτώσεις στη σοβαρότητα της σκέψης του. Γεννημένος το 1917 στην Αλεξάνδρεια, Βρετανός με γερμανική κουλτούρα, ο Χομπσμπάουμ εξακολουθεί και σε αυτή την ηλικία να γράφει και να ολοκληρώνει ένα ήδη πλούσιο έργο αφιερωμένο στα αριστερά κινήματα που διέτρεξαν το σώμα του 20ού αιώνα. Φέτος παρέδωσε στα τυπογραφεία ένα ακόμα βιβλίο, το οποίο μάλιστα έφτασε με θαυμαστή ταχύτητα μεταφρασμένο και στη χώρα μας με τον τίτλο «Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο. Μαρξ και μαρξισμός 1840-2011» (μτφρ. Μάνια Μεζίτη, επιμ. Νικηφόρος Σταματάκης, εκδ. Θεμέλιο).

Ο ευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας

Του Νίκου Γραικούση, 20.11.11

Η αρθρογραφία που κυριαρχεί σήμερα στα περισσότερα και μεγαλύτερα ΜΜΕ, ασχολείται με τα σπουδαία και μεγάλα του καιρού μας, με τη σωτηρία της χώρας και της οικονομίας, ενώ αφήνει στα ΄΄ψιλά γράμματα΄΄ προβλήματα της καθημερινότητας τα οποία έχουν  τεράστια σημασία για τους ανθρώπους του μόχθου και όχι μόνο. Θα έχετε παρατηρήσει ότι στα γραφεία πρόσληψης προσωπικού των μεγάλων πολυεθνικών και εγχώριων εταιρειών που δραστηριοποιούνται κυρίως στον τομέα του λιανεμπορίου, υπάρχουν οι ίδιες σε μέγεθος ουρές με αυτές που παρατηρούνται μπροστά στα γραφεία του ΟΑΕΔ. Το φαινόμενο είναι απολύτως λογικό, γιατί στον καιρό της ανεργίας αυτές οι αλυσίδες καταστημάτων, έχουν την ανάγκη πολυάριθμου προσωπικού το οποίο ανανεώνουν διαρκώς. Το συντριπτικό ποσοστό των εργαζομένων στα πολυκαταστήματα αυτά είναι με συμβάσεις 4ωρης εργασίας και οι μηνιαίες καθαρές αποδοχές δεν ξεπερνούν συνήθως τα 450 ευρώ.

Ζητούμενο πια η επιβίωση της Ευρωζώνης

Της Ελίζας Παπαδάκη, Αυγή, 20.1.11

Οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν από καιρό, την περασμένη εβδομάδα όμως ο κίνδυνος έγινε άμεσα ορατός σε όλους: Χωρίς αποφασιστική αλλαγή πολιτικής ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση του χρέους στην Ευρωζώνη, η επιβίωση του κοινού νομίσματος, κατ’ επέκταση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται πια αμφίβολη. Και το πόσο επείγει μια τέτοια αλλαγή πολιτικής το έδειξαν τα επιτόκια νέου κρατικού δανεισμού, που όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά και στην Ισπανία πλέον, ξεπέρασαν το απαγορευτικό 7%. Παράλληλα άλλωστε ανέβαιναν ανησυχητικά και στη Γαλλία και σε άλλες χώρες του λεγόμενου «πυρήνα» του ευρώ, στην Αυστρία, την Ολλανδία και την ενάρετη Φινλανδία.

Την Πέμπτη ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Χοσέ Λουίς Θαπατέρο (απερχόμενος πια, εφόσον σήμερα διεξάγονται εθνικές εκλογές στη χώρα) καλούσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να επιλύσει την κρίση. «Γι’ αυτό μεταβιβάσαμε εξουσίες», έλεγε προσθέτοντας ότι χρειάζεται μια Κεντρική Τράπεζα «που να υπερασπίζεται τις κοινές πολιτικές και τις χώρες της»

Σταμάτησαν οι κραδασμοί

Της Βούλας Κεχαγιά, ΝΕΑ, 19.11.11

Χωρίς σοβαρές παρενέργειες πέρασε τελικώς η Δημοκρατική Αριστερά τον κάβο της ψήφου εμπιστοσύνης στην νέα κυβέρνηση Παπαδήμου. Μετά την έντονη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής και τις αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν για το «όχι» στο νέο κυβερνητικό σχήμα (ακόμη και με την απουσία του Γρηγόρη Ψαριανού από την ψηφοφορία) τα χαμόγελα επέστρεψαν και πάλι στην Αγίου Κωνσταντίνου, καθώς τα δημοσκοπικά ποσοστά του κόμματος προσεγγίζουν το 8%, ξεπερνώντας σε ορισμένες δημοσκοπήσεις και τον ΣΥΡΙΖΑ.  Την ίδια ώρα τα ευρήματα των μετρήσεων της κοινής γνώμης εμφανίζουν τον πρόεδρο της ΔΗΜΑΡ Φώτη Κουβέλη πρώτο σε δημοτικότητα πολιτικό αρχηγό. Το κλίμα ευφορίας ενισχύεται από τα αμφίπλευρα ανοίγματα της Δημοκρατικής Αριστεράς στον χώρο της Κεντροαριστεράς και της Οικολογίας. Σ’ αυτήν την κατεύθυνση στις 28 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση («Γκλόρια») του περιοδικού «Μεταρρύθμιση» με ομιλητές τον Φώτη Κουβέλη, τον Νίκο Μπίστη και τον Νίκο Χριστοδουλάκη, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει και το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ Παρασκευάς Αυγερινός.

Η χαμένη γενιά

Της Μάρης Θεοδοσοπούλου, Ελευθεροτυπία, 19.11.11

Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Μάκης Καραγιάννης είχε κάνει μια θριαμβική πρώτη εμφάνιση στην πεζογραφία με τη συλλογή διηγημάτων, Ο καθρέφτης και το πρίσμα. Θριαμβική, βεβαίως, με τα μέτρα και σταθμά της λογοτεχνικής κοινότητας και όχι του μεγάλου πλήθους των αναγνωστών. Εφέτος, επανέρχεται με ένα επίκαιρο μυθιστόρημα γύρω από τη γενιά της Μεταπολίτευσης, καθώς αποκαλείται η γενιά του Πολυτεχνείου διευρυμένη με τους κάπως νεότερους. Όπως συμβαίνει σε όλες τις γενιές, έτσι και σε αυτήν υπάρχουν οι πρωταγωνιστές και ο βουβός θίασος. Από τη μια, όσοι αναμείχθηκαν με τα κοινά και κατέλαβαν υψηλές θέσεις, όπου κάποιοι από αυτούς μπορεί και να ενέδωσαν σε δελεαστικές προτάσεις, γιατί υπόσχονταν, εδώ και τώρα, επαγγελματική ευδοκίμηση και πλουτισμό. Και από την άλλη, εκείνοι που δεν ενέδωσαν ή ίσως, μη διαθέτοντας ένα πρόσφορο προφίλ, δεν τους έγιναν καν αντίστοιχες, παράτυπες προσεγγίσεις. Δηλαδή, άνθρωποι, που είχαν τα προσόντα, αλλά παρέμειναν ένας βουβός θίασος.

Χαμένοι στη μετάφραση

Του Γιώργου Γιαννουλόπουλου, Ελευθεροτυπία, 19.11.11

Πριν από μερικά χρόνια, ελάχιστοι το έλεγαν και ακόμα λιγότεροι ήταν διατεθειμένοι να τους ακούσουν. Μετά την κρίση του '08 ειπώθηκε από περισσότερους, αλλά όταν η κατάσταση άρχισε να εξομαλύνεται, ξεχάστηκε. Στις μέρες μας όμως, ενώ βλέπουμε κράτη ολόκληρα να παραπαίουν τρομοκρατημένα από το φάσμα της χρεοκοπίας, το θέμα τίθεται ξανά. Και τη φορά αυτή επιτακτικά και ολοένα πιο μεγαλόφωνα: οι απορρυθμισμένες και απόλυτα κυρίαρχες αγορές κινούνται ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη της χρηματοπιστωτικής εποχής μας. Από τη μία οι φούσκες που δημιουργεί η δυναμική και χωρίς κανόνες ανάπτυξή τους κι από την άλλη η αδιέξοδη λιτότητα την οποία οι ίδιες επιβάλλουν για να λυθούν τα προβλήματα που εκείνες δημιούργησαν. Αρα, κάτι πρέπει να κάνουμε.

Η γεωπολιτική της δραχμής

Του Γεράσιμου Γεωργάτου, 19.11.1

 Καθώς η κρίση στην Ευρώπη αγγίζει τα άκρα, με τις αγορές να απειλούν το σκληρό της πυρήνα, δηλαδή τα πιο ισχυρά κράτη και εντός ολίγου γιατί όχι την ίδια τη Γερμανία, δεν είναι λίγοι αυτοί που αναφωνούν, ας τελειώνουμε, ας επιστρέψουμε στη δραχμή, φτάνει πια το μαρτύριο της σταγόνας, έτσι κι αλλιώς η ευρωζώνη πάει για διάλυση και δεν έχει κανένα νόημα η προσπάθεια για εξυγίανση και δημοσιονομική προσαρμογή. Οι συνέπειες, η οπισθοχώρηση και η φτώχεια, συλλογικά για τη χώρα και τον καθένα ξεχωριστά, από μια τέτοια εξέλιξη, έχουν περιγραφεί επαρκώς. Συνήθως όμως περιορίζονται σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, ως πιο άμεσα αντιληπτά, ενώ αγνοούνται ή παραβλέπονται άλλες παράμετροι, εξίσου σημαντικές και εξίσου απειλητικές, που θα δράσουν ως πολλαπλασιαστές της συλλογικής και προσωπικής επιδείνωσης του επιπέδου ζωής.

Η κρίση πολιτικής διαχείρησης και η Δημοκρατική Αριστερά

Του Σάκη Παπαθανασίου*,18.11.11
Η παραίτηση Παπανδρέου και η συγκρότηση του μεταβατικού τρικομματικού κυβερνητικού σχήματος είναι αποτέλεσμα μιας εντεινόμενης κρίσης πολιτικής διαχείρισης.
Στον πυρήνα αυτής της κρίσης βρίσκεται η απονομιμοποίηση των ασκούμενων πολιτικών διάσωσης της χώρας, που θεωρούνται από όλο και περισσότερους πολίτες ως μη δίκαιες κοινωνικά και αναποτελεσματικές οικονομικά. Αυτή η απονομιμοποίηση δεν αφορά μόνο σε πολίτες που η στάση τους ορίζεται από τη χίμαιρα της διατήρησης «κεκτημένων» και πελατειακών σχέσεων, αλλά και σε πολίτες που αρχικά είχαν κρατήσει θετική στάση έναντι των πολιτικών του μνημονίου προσδοκώντας ότι θα συμβάλλουν στη δημοσιονομική εξυγίανση.

Αρχή του τέλους για την ευρωζώνη;

Του Νουριέλ Ρουμπινί, ΤΟ ΒΗΜΑ - The Project Syndicate, 18.11.11
Το πρόσφατο χάος στην Ελλάδα και την Ιταλία ίσως είναι το πρώτο βήμα σε αυτή τη διαδικασία. Εκτός και αν η ευρωζώνη κινηθεί προς μια μεγαλύτερη οικονομική, δημοσιονομική, και πολιτική ενοποίηση (σε έναν δρόμο που θα περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμη αποκατάσταση της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας, και της βιωσιμότητας του χρέους, που χρειάζονται για να μειωθούν τα χρόνια δημοσιονομικά και εξωτερικά ελλείμματα), ο αποπληθωρισμός εν μέσω ύφεσης είναι βέβαιον ότι θα οδηγήσει σε μια άτακτη διάλυση. Με την Ιταλία «πολύ μεγάλη για να αποτύχει- πολύ μεγάλη για να σωθεί», και τώρα στο σημείο της μη επιστροφής, η αρχή του τέλους για την ευρωζώνη έχει ξεκινήσει. Πρώτα θα δούμε εξαναγκαστικές αναδιαρθρώσεις του χρέους, και μετά εξόδους από τη νομισματική ένωση, που στο τέλος θα οδηγήσουν στη διάλυση της ευρωζώνης.