Αναγκαίος ένας αναπτυξιακός προϋπολογισμός

Του Σάκη Παπαθανασίου*

Ο προϋπολογισμός του 2012 ψηφίζεται σε μια περίοδο ραγδαίας υποβάθμισης της ζωής των πολιτών και επιβεβαίωσης της οικονομικής αναποτελεσματικότητας των πολιτικών του μνημονίου και του μεσοπρόθεσμου. Η ίδια πολιτική συνεχίζεται μέσα από τον προϋπολογισμό γεγονός που δημιουργεί μεγάλες αμφιβολίες για την επίτευξη του στόχου μείωσης του ελλείμματος από 8,5% το 2011 στο 6,8% του ΑΕΠ του 2012.

Η πολιτική που ασκείται δεν είναι φυσική νομοτέλεια. Η χώρα και η κοινωνία έχουν ανάγκη από άλλες πολιτικές για την έξοδο από την κρίση.

Το κέντρο του οικονομικού προβλήματος είναι η αντιμετώπιση της ύφεσης . Με τις πολιτικές που ακολουθούνται δεν είναι εφικτός στόχος η μείωση της από το -5,5% στο -2,5% του ΑΕΠ. Η ύφεση δεν αντιμετωπίζεται με μειώσεις εισοδημάτων και αυξήσεις της φορολογίας χαμηλόμισθων, αφού αυτές οι λύσεις περικόπτουν εισοδήματα που ευθέως αντιστοιχούν σε κατανάλωση και έτσι αφενός ανατροφοδοτείται η ύφεση και αφετέρου μειώνονται τα έσοδα του κράτους.

Αντίθετα με αυτές τις πολιτικές η κύρια προσοχή πρέπει να δοθεί στην εκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας. Σημαντικοί παράγοντες σε αυτή την κατεύθυνση είναι:

• Η άμεση χρηματοδότηση της αγοράς εκκινώντας από την καταβολή των υποχρεώσεων του κράτους και το συνολικό συμψηφισμό των απαιτήσεων του δημοσίου από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες με τις υποχρεώσεις που αυτό έχει αντιστοίχως. Επίσης είναι άκρως απαραίτητη η δημιουργία καναλιού χρηματοδότησης για όσο διάστημα οι τράπεζες βρίσκονται στη φάση της ανακεφαλαιοποίησης με τη μορφή ενός τραπεζικού οχήματος ειδικού σκοπού , για βιώσιμες επιχειρήσεις που έχουν υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση.

• Η αύξηση του ποσοστού της κοινοτικής συμμετοχής στο 95% της χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ δημιουργεί νέες αναπτυξιακές δυνατότητες. Στο πλαίσιο αυτό η άμεση προώθηση της αναθεώρησης του ΕΣΠΑ με γνώμονα την ωριμότητα των έργων αλλά και τη μόχλευση για να αυξηθούν οι θετικές επιπτώσεις καθώς και η αύξηση της απορρόφησης μέσω της κινητοποίησης των αρμόδιων αρχών είναι κρίσιμη παράμετρος .

• Η προώθηση της συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας επενδύσεων σε δημόσια έργα με κριτήριο την αναπτυξιακή τους στόχευση, τις εξωτερικές οικονομίες και τη μόχλευση είναι μια ρεαλιστική προοπτική. Τα βήματα που γίνονται για τη χρηματοδότηση δημοσίων έργων με 2 δις που μπορούν με άλλες συμμετοχές να φθάσουν στα 6 δις είναι μια καλή αρχή και επιβεβαιώνουν τη θέση που είχε υποστηρίξει η Δημοκρατική Αριστερά ότι υπάρχουν πράγματι δυνατότητες για ένα αναπτυξιακό πακέτο επενδυτικών δραστηριοτήτων που θα στηρίζεται στη σύμπραξη του προϋπολογισμού, του ΕΣΠΑ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και ad hoc παραγωγικών πόρων.

• Η αντιμετώπιση της διαφθοράς, η μείωση της γραφειοκρατίας και η απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου, αποτελούν παράγοντες που η προώθηση του θα μειώσει κατά 50% το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας

• Η ενίσχυση της εξωστρέφειας του ελληνικών επιχειρήσεων και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και γενικότερα η στήριξη της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα και μέσα από το ΕΣΠΑ αποτελούν αναγκαία βήματα για το πέρασμα σε ένα νέο – μη δημοσιοκεντρικό - αναπτυξιακό μοντέλο αλλά και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας

Μέσω της αντιμετώπισης της ύφεσης , της προώθησης της ανάπτυξης και της αναβάθμισης των προσόντων του ανθρώπινου δυναμικού θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της ανεργίας και θα δημιουργούνται θέσεις εργασίας με διατηρησιμότητα και ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Το πρόβλημα όμως της ανεργίας αποκτά τρομακτικές διαστάσεις ( η κυβέρνηση προβλέπει ότι θα αυξηθεί η επίσημη ανεργία από το από 15,2% στο 16,4% , ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΓΣΕΕ θα προσεγγίσει το 21% ). Ένα τέτοιο ποσοστό ανεργίας σημαίνει ότι ελληνικές οικογένειες θα βρεθούν χωρίς δυνατότητα να καλύψουν τις βασικές ανάγκες διαβίωσης σε θέρμανση και διατροφή. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση είναι τελείως αντικοινωνική η μείωση του ποσού του προϋπολογισμού που δίδεται για τα επιδόματα ανεργίας. Αντίθετα η συνδυαστική επίδραση αυξημένων ποσών προϋπολογισμού προοριζόμενα για επιδόματα μαζί με την ταχύτατη προώθηση των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης (κατάρτιση, επιδότηση της απασχόλησης κ.λ.π) θα ανακουφίσει χειμαζόμενους ανθρώπους.

Η μείωση του ποσοστού ανεργίας εκτός από τις ευεργετικές κοινωνικά επιδράσεις θα έχει θετική επίπτωση και στην αντιμετώπιση της ύφεσης αφού τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν θα διοχετευτούν από τους κατόχους ταχύτατα στην αγορά για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.

Για την προώθηση τέτοιων αναπτυξιακών και κοινωνικών πολιτικών είναι αναγκαίο να υπάρχει ένα περισσότερο ενισχυμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Σε κάθε περίπτωση είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ η υπέρβαση της συνήθειας να είναι αυτό το πρόγραμμα το γνωστό θύμα των αποκλίσεων του προϋπολογισμού. Αντίθετα η τήρηση του, που συνιστά την εθνική συμμετοχή στο ΕΣΠΑ, είναι αναγκαία για να λειτουργεί ομαλά και η συμμετοχή κατά 95% του κοινοτικού προϋπολογισμού, δηλαδή ένα ποσό περίπου 15 δις ευρώ.

Η προώθηση της αναπτυξιακής διαδικασίας πρέπει να αφορά το σύνολο των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και να κινητοποιεί τους χρημαοτοοικονομικούς πόρους της χώρας. Η διαφωνία για το μοντέλο ανάπτυξης και τις προτεραιότητες του παραμένει υπαρκτή και σημαντική , όμως στην κρίσιμη φάση που διανύουμε αποκτά επείγοντα χαρακτήρα η συγκέντρωση της προσοχής στη επίτευξη άμεσων αποτελεσμάτων.

Η ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης και η ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού αυτής , αποτελεί πρώτιστο καθήκον των κυβερνώντων.

Αν συνεχίζουν να λειτουργούν με πολιτική σκοπιμότητα και επικοινωνιακή αντίληψη σε σχέση με την παραγωγή έργου , τα αποτελέσματα θα είναι κατώτερα των δυνατοτήτων και των αναγκών. Τότε ένας νέος γύρος αρνητικών μέτρων σε βάρος των γνωστών υποζυγίων θα παρουσιαστεί σαν αναγκαίος.

Η Δημοκρατική Αριστερά σε όλη αυτή τη διαδικασία θα σταθεί ως υπεύθυνη δύναμη προγραμματικής αντιπολίτευσης που ασκεί έλεγχο , αντιπαρατίθεται με τις ασκούμενες πολιτικές και καταθέτει εναλλακτικές πολιτικές προτάσεις .

*Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και γραμματέας της Οργάνωσης Θεσσαλονίκη της Δημοκρατικής Αριστεράς