Η επαγγελία της αδύνατης μεταρρύθμισης

Πίνακας Κώστας Ντιος

Σημειώσεις για την καχεξία του πολιτικού λόγου
την εποχή της κρίσης - Μέρος 2ο  

Του Μάκη Καραγιάννη

Η Πολιτική Επιθεώρηση μετά από πέντε χρόνια και τρεις μήνες καθημερινής παρουσίας, 61o1 κείμενα και 1.206.169 προβολές σελίδων, έφτασε στο τέλος της. Όταν ξεκινούσε, μαζί με την κρίση, το καλοκαίρι του 2010 φιλοδοξούσε «να αναδείξει την κριτική σκέψη και τις ιδέες της ανανεωτικής δημοκρατικής αριστεράς, μέσα σε έναν κοινωνικό τοπίο στο οποίο κυριαρχoύσε ο θόρυβος των πληροφοριών και ο λαϊκισμός». Στα πέντε αυτά χρόνια όπου επικράτησε η πολεμική ρητορική περί χούντας και η συνωμοσιολογία, όπου οι λέξεις ιπτάμενα στιλέτα - «εθελόδουλοι», «δοσίλογοι», προδότες», "γερμανοτσολιάδες" - στόχευαν κάθε διαφορετική άποψη η Πολιτική Επιθεώρηση προσπάθησε να είναι μια νησίδα νηφάλιας σκέψης.

Από την θέση αυτή θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους συνεργάτες της Πολιτικής Επιθεώρησης, όλους όσους της εμπιστεύθηκαν τα κείμενά τους, πολλές φορές ακόμη και επιστημονικά, όπως ο κ. Α. Μανιτάκης, αλλά και όσους -χωρίς την άδειά τους- αναδημοσίευσα κείμενα τους από τον τύπο. Είναι φανερό ότι το έκανα γιατί με εξέφραζαν πολιτικά, αλλά πολλές φορές με γοήτευσαν και θα ήθελα να τα έχω γράψει ο ίδιος. Παραφράζοντας τον Σεφέρη θα έλεγα ότι η πολιτική τα χρόνια της κρίσης, για όσους ήταν από την πλευρά της λογικής, ήταν μια πράξη απέραντης αλληλεγγύης.
Στα πέντε αυτά χρόνια η Ελλάδα ξυπνούσε με τα εμβατήρια του Τράγκα. Μεσουρανούσαν οι δωρεάν διαγραφές χρέους, τα παραμύθια του Σώρα και οι κραυγές του εθνολαϊκισμού για κρεμάλες στο Σύνταγμα. Προσπαθούσε μάταια να καταπολεμήσει την κρίση, αναπαράγοντας τον λόγο της χρεοκοπίας του παρασιτικού καταναλωτισμού. Ένα ολόκληρο σύστημα οργάνωσης και πολιτικής στην οποία στηρίχτηκε η μεταπολίτευση. Διότι δεν επρόκειτο μόνον για οικονομική χρεοκοπία, αλλά για τη χρεοκοπία των μυαλών και των συνειδήσεων. 

Είναι πάντως λυπηρό, και ενδεικτικό για το επίπεδο της κοινωνίας μας, ότι για το μείζον πρόβλημα που δίχασε βαθιά την ελληνική ψυχή πέντε χρόνια τώρα, δεν έγινε ούτε ένας σοβαρός δημόσιος διάλογος ανάμεσα στους μεταρρυθμιστές και τους αντιμνημονιακούς, όπως έγινε το 1938 ανάμεσα στον Σεφέρη και τον Τσάτσο για την αντίληψη περί «ελληνικότητας». Δεν υπήρξε καν μια απλή αντιπαράθεση στον τύπο. Μόνον τόνοι μελάνης με ύβρεις, μονόπλευρες καταγγελίες και άπειρα χτυπήματα στα πλήκτρα, γεμίζοντας με τοξικό μίσος ολόκληρο το ίντερνετ και τον αέρα που αναπνέαμε.
Οι μέχρι τώρα μεταρρυθμίσεις απέτυχαν γιατί απέναντι στις αντιμνημονιακές χίμαιρες τα φθαρμένα πολιτικά κόμματα, πέραν του Σύριζα, δεν τόλμησαν ποτέ να πουν έως τώρα την απλή αλήθεια. Ότι χωρίς μια δίκαιη λιτότητα και χωρίς δομικές αλλαγές στο μοντέλο που μας χρεοκόπησε δεν θα μπορούσε να υπάρξει έξοδος από την κρίση. Από την άποψη αυτή οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι όσοι με τα καθημερινά τους κείμενα, έγραφαν επώδυνες αλήθειες, πολλές φορές με προσωπικό κόστος, συγκρότησαν ένα άτυπο μέτωπο της λογικής και επωμίστηκαν το δύσκολο βάρος της ορθολογικής σκέψης, όταν η χώρα κοίταζε με ίλιγγο την άβυσσο.

Ενδεικτικά μόνον -και προφανώς αδικώντας πάρα πολλούς- αναφέρω τον Γιάννη Βούλγαρη, τον Φώτη Γεωργελέ και την αρθρογραφία της «Athens Voice», τα κείμενα της Καθημερινής γενικότερα, τη «Books’ Journal», τη «Μεταρρύθμιση», το «protagon», την «Athens Review of Books», το "Μη μαδάς τη μαργαρίτα" κ.ά. Ωστόσο, τα περισσότερα κείμενα κινούνταν σε ένα γενικόλογο πολιτικό επίπεδο και στην καταγγελία του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή το «μέτωπο των μεταρρυθμιστών» έπαιζε ως αντίπαλος στο ίδιο γήπεδο και χωρίς πειστικά όπλα. Απέναντι στις καταγγελίες των αντιμνημονιακών για την κακούς ευρωπαίους, υπήρχε η καταγγελία για τον κακό Σύριζα.
Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο στα χρόνια της κρίσης το μοναδικό σχέδιο για την έξοδο από την κρίση -καλό ή κακό, με αστοχίες και λάθη- κατατέθηκε από την τρόικα. Το μνημόνιο και η μεθοδολογία του εκφράζει μια άλλη αντίληψη που ξαφνιάζει την καφενειακή ελληνική πολιτική νοοτροπία: Ανάδειξη όλων των προβλημάτων, μακροοικονονικό σενάριο για την επόμενη τριετία, στόχοι μετρήσιμοι με πρωτογενή πλεονάσματα και ελλείμματα, σχέδιο για το χρέος, ποσοτικοποιημένες μεταρρυθμίσεις σε όλα τα πεδία. Απουσίαζε δηλαδή και από το «μέτωπο της λογικής» ο αποδεικτικός λόγος με αριθμούς και στοιχεία, όπως τα κείμενα του Κ. Καλλίτση, του Α. Δοξιάδη ή τα εύστοχα άρθρα του Μάνου Ματσαγγάνη «Η κυβέρνηση δίνει μάχη, κατά των φτωχών, κατά των ανέργων και κατά των νέων» με τα οποία κατέρριπτε τους προσφιλείς μύθους τους «αντιασφαλιστικών μνημονιακών νόμων». Διότι πολιτική, αριστερή, κεντρώα ή δεξιά, δεν γίνεται με γενικόλογες πομφόλυγες και αναφορές σε ένα «άλλο» σχέδιο ή σε μια «άλλη» ανάπτυξη, χωρίς στοιχεία και αριθμούς για το πρωτογενές έλλειμμα, το πώς και από ποιους αυτό θα καλυφθεί.

Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, ότι σχεδόν όλα τα άρθρα στη «Μεταρρύθμιση», στην «Athens Voice», στο «protagon», κινούνται σε ένα στενό εσωτερικό πολιτικό - κομματικό ορίζοντα. Δεν υπάρχει ούτε ένα κείμενο ευρωπαίου διανοούμενου που θα άνοιγε ένα παράθυρο στον κόσμο, επιδεικνύοντας μια επικίνδυνη αυτάρκεια. Εξαίρεση αποτελούν τα κείμενα του Γιώργου Σιακαντάρη, ο οποίος προσπαθεί κάθε φορά να εντάξει τα κείμενά του σε έναν γενικότερο θεωρητικό ή φιλοσοφικό ορίζοντα.
Σ’ αυτό το περιβάλλον δεν προσέχθηκαν από το πλατύ κοινό ενδιαφέροντα βιβλία τα οποία άρχισαν να θέτουν τα δάκτυλα επί τον τύπον των ήλων και ανατρέπουν την παραδεδεγμένη «σοφία» ή τα στερεότυπα της μεταπολίτευσης, όπως το «Κράτος και ομάδες συμφερόντων» του Χρυσάφη Ιορδάνογλου, το «Αόρατο ρήγμα» του Αρίστου Δοξιάδη, «Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας» του Κώστα Κωστή κ.ά. Δεν είναι τυχαίο, επίσης, που μέσα στους τόνους φλυαρίας για τον νεοφιλελευθερισμό, το μνημόνιο και τις μεταρρυθμίσεις, πέρασε εκκωφαντικά απαρατήρητος ο Παναγιώτης Κονδύλης, ο άνθρωπος που από 1992 πρόβλεψε τη μοίρα της Ελλάδας και ανέδειξε με ιστορικό βάθος την καχεξία και την κακοδαιμονία της.
Θα μπορούσε, παρ’ όλα αυτά, με ένα διαφορετικό πολιτικό λόγο να υπάρξει μια διαφορετική πορεία; Η απαισιοδοξία της γνώσης λέει πώς όχι. Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν ήταν πολιτικό, αλλά πολύ βαθύτερο. Μια κοινωνία που ξυπνούσε από τον λήθαργο της μπελ εποκ ενός καταναλωτικού ευδαιμονισμού που στηρίχτηκε στον υπερδανεισμό, δεν μπορούσε να αλλάξει με παραινέσεις, αλλά να ταρακουνηθεί με τραγωδίες. Μια κοινωνία που δημιουργεί εμφυλίους και δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα των σκουπιδιών τα οποία όζουν καθημερινά στους δρόμους και τις χωματερές – και για τα οποία η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη- φοβάμαι ότι δεν μπορεί να δει και να σχεδιάσει το μέλλον της. Κάτω από την πολιτική επιφάνεια προβάλλει μεγαλοπρεπώς η ελληνική ιδιαιτερότητα για την οποία έχουν μιλήσει μεγάλοι έλληνες στοχαστές όπως ο Κώστας Αξελός, ο Παναγιώτης Κονδύλης, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Στέλιος  Ράμφος κ. ά. Ένας ελληνοκεντρισμός αποκομμένος ως νησίδα από τον υπόλοιπο κόσμο που υπεραναπληρώνει τα ψυχολογικά του κενά με φορτία εθνικού εγωισμού, βρίζοντας τους ξένους για την κακοδαιμονία του.
Όμως, οι ψευδαισθήσεις που ζωγραφίζει με λέξεις η ρητορική του λαϊκισμού καταρρέουν με πάταγο, όταν τελειώνουν τα δανεικά. Ο ουρανός χαμηλώνει, ο ορίζοντας των προσδοκιών στενεύει επικίνδυνα και ριζώνει η εθνική μελαγχολία. Τότε η αναίρεση της ατομικής και εθνικής ταπείνωσης πρέπει να ξεκινήσει από την αυτογνωσία. Η «αλλαγή παραδείγματος» θα έρθει με μια νέα γλώσσα και μια καινούρια σκέψη. Γιατί η κρίση απέδειξε ότι «οι λέξεις δεν εφάρμοζαν πια πάνω στα πράγματα» (Γ. Ρίτσος).

Οι Έλληνες ριζοσπάστες και τα μαθηματικά χειρόγραφα του Καρλ Μαρξ.

Πίνακας Κώστας Ντιος

Σημειώσεις για την  καχεξία του πολιτικού λόγου

 την εποχή της κρίσης- Μέρος 1^ο

Του Μάκη Καραγιάννη

Τώρα που η καμπύλη  φαινόμενου ΣΥΡΙΖΑ διέγραψε το μέγιστο σημείο της τροχιάς της, μπορούμε να κάνουμε ορισμένες παρατηρήσεις για τη ρητορική του δημόσιου λόγου που άρθρωσε. Η απουσία μιας συγκεκριμένης ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης, που θα παρείχε μια αξιόπιστη ερμηνεία της ελληνικής πραγματικότητας, η υποτίμηση των ελληνικών παραμέτρων της κρίσης, η στοιχειώδης άγνοια της λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών και της οικονομίας, οδήγησε στην  εντυπωσιακή στροφή μετά το δημοψήφισμα και την εκκωφαντική πτώση πάνω στον τοίχο της πραγματικότητας.

 Ποια ήταν η ανάλυση του για τη μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών, στο επίκεντρο της οποίας ήταν η χώρα μας; Όταν ο Καρλ Μαρξ προσπαθούσε να μελετήσει το κεφάλαιο και  τις αγορές με επιστημονικά μέσα, για να αναλύσει τις κρίσεις της εποχής του και να διατυπώσει τους νόμους της πτώσης του ποσοστού κέρδους, εδώ αντιμετωπίζαμε την κρίση με τη μεγαλοφυή σκέψη του Φλαμπουράρη ότι «θα τους πληρώσουμε με αέρα». Όποιος διαβάσει τα «Μαθηματικά χειρόγραφα» του Καρλ Μαρξ θα εκπλαγεί. Είχε πλήρη γνώση του διαφορικού λογισμού που διδάσκεται στο πανεπιστήμιο και προσπαθούσε να τον χρησιμοποιήσει στην πολιτική οικονομία για να εκφράσει με μαθηματικό τρόπο τους νόμους για τις κρίσεις, γιατί ήταν σημαντικό γι’ αυτόν «να πετάξει το πέπλο της ασάφειας στην επιστήμη».
Κι ενώ όλη Ελλάδα κρατούσε την αναπνοή της για την έκβαση του δημοψηφίσματος και τις τρομερές συνέπειες του, ο Λαφαζάνης, αρνούνταν να μας αποκαλύψει το μυστικό σχέδιο της κυβέρνησης για όλο το χρυσάφι του κόσμου. Φευ! Τι κρίμα! Κι όταν στις εκλογές άνοιξε το στόμα του, τι μας είπε; «η μετάβαση από το ευρώ σε εθνικό νόμισμα δεν είναι τίποτα το παράξενο ή περίεργο το οποίο απαιτεί ειδική μελέτη». Εξ άλλου είπαμε να κάνουμε ένα πείραμα. Από τον Μαρξ μέχρι τον Λαφαζάνη και τον Φλαμπουράρη η σκέψη διαγράφει μια τροχιά πυροτεχνήματος  από τα μαθηματικά στην αμπελοφιλοσοφία. Έχουν σημασία άραγε  οι αριθμοί και οι μελέτες; Κι όμως η ακροτελεύτια πρόταση από τις 732 σελίδες του βιβλίου του  Τομά Πικετί «Το Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα» είναι η εξής: «Η άρνηση να μετράμε σπάνια λειτουργεί προς όφελος των πιο φτωχών».
 Ο ΣΥΡΙΖΑ αντί  για μια ουσιαστική ανάλυση της κρίσης και τη διατύπωση ενός ορθολογικού σχεδίου για την έξοδο, προτίμησε μόνο την καταγγελία, την αντιμνημονιακή ρητορική και την εισαγωγή εξ εσπερίας έτοιμων αντιλήψεων περί νεοφιλελευθερισμού, σε μια Ελλάδα που αγκομαχούσε και πέθαινε από την υπερβολική δόση κρατισμού.  Στη θέση της απόδειξης, η ηθική επίκληση. Στη θέση του συγκεκριμένου, η αοριστολογία. Στη θέση της αυτεπίγνωσης και της δύσκολης αλήθειας, οι βολικές ψευδαισθήσεις και τα τρυφερά ψέματα που λέμε στο εαυτό μας. 
Αντί να αναγνωρίσει ότι η εσωτερική όψη της κρίσης ήταν η χρεοκοπία της μεταπολίτευσης και μαζί της η ιδεολογία του λαϊκισμού που την εξέθρεψε, αποδείχτηκε ο  πιο επάξιος συνεχιστής. Ο ΣΥΡΙΖΑ άδραξε τη σκυτάλη του εθνολαϊκισμού και όρμησε πάνω στο ρεύμα της απογοήτευσης, του φόβου και της ταπείνωσης προσφέροντας μια απλουστευμένη κατασκευή της αλήθειας. Η απλοϊκότητα και η συνωμοσιολογική προσέγγιση  ακύρωνε στην πράξη την δίκαιη κριτική του για  τα πραγματικά προβλήματα που προκύπτουν από την παγκόσμια κρίση, τη λιτότητα χωρίς ανάπτυξη, την αρχιτεκτονική του ευρώ, το έλλειμμα δημοκρατίας στην Ευρώπη.  Την έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα τώρα είχε υποκαταστήσει η μάχη ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό. Γι’ αυτό και η λατρεία της δράσης. Καμιά μεταρρύθμιση δεν είχε σημασία εκτός από την τελική λύση και τη «μεγάλη ρήξη». Η διαλεκτική, η ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης και οι αριθμοί είχαν υποκατασταθεί από τα μυστικά σχέδια του Λαφαζάνη και τις δηλώσεις της Ραχήλ ότι θα τυπώσουμε μόνοι μας δισεκατομμύρια ευρώ. Αν η έκθεση της περίφημης Επιτροπής Αλήθειας της Βουλής για το Δημόσιο Χρέος   μετρούσε το πρωτογενές έλλειμμα θα ήταν υποχρεωμένη να αναγνωρίσει ότι τη δεκαετία 2001-2009 ανέρχονταν στα 135 δις , τα οποία ο Αλογοσκούφης και ο Παυλόπουλος πετούσαν από το ελικόπτερο υπό τις ιαχές των ελλήνων ψηφοφόρων. Έλλειμμα το οποίο, εκτός των άλλων, οφειλόταν στα χαμηλά επίπεδα είσπραξης δημόσιων εσόδων τα οποία ήταν κοντά στο 34% του ΑΕΠ όταν το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες της ευρωζώνης ξεπερνούσε το 40%, διότι όλα τα κόμματα -συμπεριλαμβανομένου του  τότε ΣΥΡΙΖΑ- εκραύγαζαν ενάντια στην «φορομπηχτική πολιτική της κυβέρνησης» σε οποιοδήποτε μέτρο αύξησης της φορολογίας.  Τα 135 δισεκατομμύρια αποτυπώνουν ανάγλυφα την παθολογία της μεταπολίτευσης. Είναι το κόστος του «επαίσχυντου κοινωνικού συμβολαίου», -όπως εύστοχα το αποκάλεσε ο Παναγιώτης Κονδύλης- προκειμένου διατηρηθεί με δάνεια ο παρασιτικός καταναλωτισμός.

 Ο Φλωμπέρ δεν θα το χαρακτήριζε λάθος πολιτική, αλλά σκανδαλώδη βλακεία χωρίς όρια.  Το πέπλο των κοινών τόπων έπεσε πάνω στην αριστερά και σκότωσε τη σκέψη της: το χρέος είναι «απεχθές και επονείδιστο», για όλα φταίει ο νεοφιλελευθερισμός και οι κακοί ξένοι. Μια έμμισθη νωθρή  κομματική γραφειοκρατία,  η οποία έχει να πιάσει βιβλίο στα χέρια της από τα εφηβικά της χρόνια της δεκαετίας του ’70, έκανε πολιτική, συνοδεία φραπέ, από  τα πάνελ του Τράγκα και του Χατζηνικολάου. «Θυμάσαι που βαλάντωνες εκεί στην εξορία και διάβαζες και Ρίτσο και αρχαία τραγωδία;» Δεν είναι τυχαίο που «μεγαλουργεί» σε αγαστή συνεργασία τους ψεκασμένους των ΑΝΕΛ η οποία, όπως κατέδειξε και η παρούσα βουλή, δεν έγινε από ανάγκη, αλλά αποτελεί συνειδητή επιλογή και εκφράζει πλήρως τις «εκλεκτικές συγγένειες».  Η αριστερά δεν είναι πια αδιάβροχη από τις θεωρίες συνομωσίας και τον εθνικισμό. Η ρηχότητα της σκέψης, ο μανιχαϊστικός τρόπος ανάγνωσης της πραγματικότητας είναι το γόνιμο έδαφος πάνω στο οποίο κάρπισε το φαινόμενο του εθνολαϊκισμού. Τα σύμβολα αυτής της επιμειξίας αποτελούν η Ζωή Κωνσταντοπούλου και η Ραχήλ Μακρή, το ύφος των οποίων αντικατέστησε το ήθος παλιών αριστερών με τα τρύπια παπούτσια που έκαναν τη θητεία τους στις φυλακές και τις εξορίες. Το μπλουζάκι του Τσε εναλλάσσεται πια με τις αντισημιτικές δηλώσεις. Το όλο φαινόμενο εκφράζεται με εμβληματικό τρόπο από τον Μίκη Θεοδωράκη. «Η πρόσφατη οικονομική κρίση δεν οφείλεται σε εσωτερικά αίτια αλλά είναι αποτέλεσμα μιας διεθνούς συνωμοσίας (ΗΠΑ, Ευρώπη) με στόχο την οικονομική εξαθλίωση των Ελλήνων εργαζομένων και τη διάλυση του κοινωνικού ιστού της ελληνικής κοινωνίας». (Αύγουστος 2010, «Η έρευνα για την κρίση 2010-2014», εκδ. Κέδρος σελ. 29)

Δεκαετίες αγώνων, ηρωισμού και εξοριών για να καταλήξει σ’ αυτό συμπέρασμα! Αιώνες διαφωτισμού, ακόμη και μαρξιστικών αναλύσεων, πετιούνται στα σκουπίδια για να υποκατασταθούν από τα φληναφήματα και τις θεωρίες της συνωμοσίας. Νομίζω ότι οι τέσσερις αυτές γραμμές και η υπογραφή τους είναι μια από τις πιο σημαντικές όψεις της πολύπλευρης ελληνικής κρίσης. Ο Μ. Θεοδωράκης ανακαλεί στη μνήμη  μας τον οίκτο που ένιωσε ο Φλωμπέρ όταν αντίκρυσε από κοντά στην Αθήνα τον μύθο  του Κωνσταντίνου Κανάρη, αυτόν που ο Βίκτωρ Ουγκώ αποκαλούσε στα ποιήματά «ημίθεο ακτινοβόλου δόξας»: «Θλιβερή επίσκεψη! Να ωστόσο ένας άνθρωπος αιώνιος, απαθανατισμένος!». Δεν είναι τυχαίο που ο Δημήτρης Ραυτόπουλος,  ένας από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους και ανθρώπους της αριστεράς, δήλωσε ότι «​αν αυτό είναι Αριστερά, δεν δέχομαι την ιδιότητα του αριστερού». Είναι φανερό ότι η κρίση δεν είναι μόνον οικονομική, αλλά βαθύτατα πολιτική και πολιτιστική. Και  αν δεν απαλλαγούμε από την σκουριά του δημόσιου πολιτικού λόγου, θα ανακυκλώνουμε τον λαϊκισμό που μας οδήγησε πλησίστιους στην κρίση.

Αυτός, αυτοί και τα …μυστήρια

Του Θανάση Γεωργακόπουλου, http://metarithmisi.gr/

ΑΥΤΟΣ ….

Βλέπω δεξιά και αριστερά ανθρώπους να υποστηρίζουν πως παρά την πρόσφατη εκλογική νίκη Τσίπρα (ο …”αυτός” του τίτλου), το αργότερο ως την άνοιξη θάχουμε ξανά εκλογές. Δεν το στηρίζουν μόνο ή κυρίως στην άθλια κυβέρνηση που σχημάτισε, στο επεισόδιο με το Δ. Καμμένο, στο κάζο της επίσκεψης στις ΗΠΑ κ.ο.κ. Η πρόβλεψη, κατά κύριο λόγο, γίνεται επειδή θεωρούν πως ο κ. Τσίπρας θα κληθεί να πληρώσει βαρύ πολιτικό κόστος μόλις αρχίσουν να καταφθάνουν τα “ραβασάκια” της Εφορίας (τα οποία επιμελώς απέφυγε να σταλούν πριν διεξαχθούν οι εκλογές) και ιδίως όταν ξεκινήσουν να ψηφίζονται και να εφαρμόζονται όσα προβλέπονται στο 3ο Μνημόνιο. Επιπρόσθετο επιχείρημα γι αυτή την πρόβλεψη είναι πως ούτε ο κ. Τσίπρας ούτε ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ διαθέτουν την κουλτούρα, τη διανοητική προετοιμασία, τη γνωστική επάρκεια και το αξιακό εύρος, ώστε να μετασχηματισθούν οργανικά σε κόμμα της αριστερής -έστω- σοσιαλδημοκρατίας ή, πολύ περισσότερο, της Κεντροαριστεράς κι έτσι να υπερασπισθούν πιο πειστικά τις πολιτικές που θα κληθούν να εφαρμόσουν ή να χαράξουν κάποιες κανούριες. Βλέπω, επίσης, άλλους να υποστηρίζουν πως μετά από τρεις εκλογικές νίκες μέσα σε εννιά μήνες, εισήλθαμε πλησίστιοι στην εποχή Τσίπρα. Δεν το στηρίζουν μόνο στο ποσοστό που συγκέντρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ παρά τη διάσπαση και την επτάμηνη –όχι ιδιαίτερα- επιτυχή διακυβέρνηση ούτε στη διαφορά με τη δεύτερη Νέα Δημοκρατία που μειώθηκε ελάχιστα από τις εκλογές του Ιανουαρίου και παρέμεινε στο δυσθεώρητο ύψος του 7,4%.

Ο Φίλης, τα «ψάρια», και άλλα παραμύθια

 Του Κωνσταντίνου Ζούλα, Καθημερινή

«Αναπαράγετε τις σαχλαμάρες για τη λίστα Λαγκάρντ και δεν βλέπετε τι γίνεται γύρω σας με την κατάρρευση των εσόδων από τον ΦΠΑ». Ηταν πολύ ενδιαφέρουσα μια συζήτηση που είχα με έναν πολύπειρο εφοριακό και κρίνω σκόπιμο να σας τη μεταφέρω, διότι δείχνει τους πραγματικούς λόγους της νέας φοροεπιδρομής που εξελίσσεται σε βάρος των επιχειρήσεων και κυρίως ημών των μισθωτών, δηλαδή των γνωστών υποζυγίων. Αφορμή της κουβέντας ήταν η ατάκα του υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη, ότι «αν ολοκληρωθούν 2-3 μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής μπορεί τελικά να μην επιβληθεί ο ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση». Ρώτησα τον συνομιλητή μου «αν όντως είναι τόσο εύκολο να βρεθούν από 2-3 υποθέσεις περί τα 170 εκατομμύρια ευρώ». Χαμογέλασε πικρά και ιδού τι μου απάντησε: «Αυτό που δεν αναδεικνύετε σχεδόν ποτέ οι δημοσιογράφοι είναι ότι το πρόβλημα της φοροδιαφυγής δεν είναι οι λίστες Λαγκάρντ, αλλά η πλήρης απουσία ενός κεντρικού οικονομικού σχεδιασμού με στόχο να εμπεδωθεί τελικά στους πολίτες μια νέα νοοτροπία. Θα στο πω με ένα παράδειγμα: Στα νησιά το φετινό καλοκαίρι ο τζίρος εκτιμάται ότι ήταν διπλάσιος από πέρσι, αλλά τα έσοδα από τον ΦΠΑ ούτε τα μισά από όσα προέβλεπε η κυβέρνηση. Ξέρεις γιατί συνέβη αυτό; Γιατί στη ΔΟΥ της Μυκόνου π.χ. υπάρχουν μόνον τέσσερις υπάλληλοι, ενώ με το που φτάνει ένα έκτακτο κλιμάκιο από την Αθήνα, ολόκληρο το νησί έχει τον τρόπο να ενημερώνεται ανά πάσα στιγμή όχι μόνο για το πού βρίσκονται οι εφοριακοί, αλλά, που λέει ο λόγος, και πότε κάνουν την ανάγκη τους. Εν ολίγοις αυτό που σου επισημαίνω είναι ότι αν η κυβέρνηση έβαζε ως κεντρικό της στόχο να αυξήσει έστω κατά 20% την εισπραξιμότητα του ΦΠΑ, θα αποκόμιζε 20 φορές περισσότερα χρήματα από τον έλεγχο όλης της λίστας Λαγκάρντ που βάζω στοίχημα ότι δεν θα αποφέρει πάνω από 200 εκατομμύρια».

Μετά τα συχαρίκια, ο λογαριασμός

 Του Γιώργου Καρελιά, www.protagon.gr
Οι εκλογές πέρασαν, τα συγχαρητήρια στην επανεκλεγείσα κυβέρνηση δόθηκαν, έρχεται η ώρα της αλήθειας. Ήδη τα πρώτα καμπανάκια από την Ευρώπη (Βρυξέλλες και Βερολίνο) χτύπησαν και ασκούνται πιέσεις στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην ταχεία ψήφιση και υλοποίηση των συμφωνηθέντων μέτρων. Η πίεση είναι ακριβώς η ίδια που ασκούσαν και στις προηγούμενες κυβερνήσεις: εκπληρώστε τα προαπαιτούμενα για να πάρετε τις δόσεις. Μόνο που τώρα υπάρχουν δύο πρόσθετοι μοχλοί πίεσης. Η εφαρμογή των προαπαιτουμένων θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ:
1.  Για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Και γι’ αυτό το θέμα εκτοξεύθηκε ήδη η πρώτη απειλή, από ευρωπαίο αξιωματούχο: αν η ανακεφαλαιοποίηση δεν γίνει ως το τέλος του χρόνου, ελλοχεύει ο κίνδυνος να κουρευτούν καταθέσεις (άνω των 100 χιλιάδων ευρώ). Η κυβέρνηση, πάντως, θεωρεί ότι δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, καθώς η ανακεφαλαιοποίηση - διαβεβαιώνει - θα προχωρήσει κανονικά.
2.  Για να αρχίσει η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους, που αποτελεί το «μεγάλο στοίχημα» για την κυβέρνηση, όπως φάνηκε καθαρά από τις συνεχείς επ‘ αυτού αναφορές του Πρωθυπουργού κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ.

Ο φιλοαμερικανικός αντιευρωπαϊσμός του Πρωθυπουργού

Του Γιώργου Λακόπουλου , www.capital.gr

Πρώτα ο Αλέξης Τσίπρας ομολόγησε ότι κατά τη διάρκεια των κρισίμων διαπραγματεύσεων με τους εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ανοικτή γραμμή με την αμερικανική κυβέρνηση -από όπου έπαιρνε γραμμή, σύμφωνα με δημοσιεύματα που προηγήθηκαν. Μετά δήλωσε ότι στην Ουάσινγκτον βρήκε "περισσότερο ευήκοα ώτα από τις Βρυξέλλες".  Ευρισκόμενος επί αμερικανικού εδάφους έριξε και μερικές αδέσποτες κατά των Γερμανών και ειδικά κατά του Σόιμπλε που "ήθελε να διαιρέσει την Ευρώπη". Στο καπάκι η κυβερνητική προπαγάνδα υπερτονίζει ότι ο Πρωθυπουργός αναμένει "αμερικανική υποστήριξη στις ελληνικές θέσεις" που σχετίζονται με τις διαβουλεύσεις του στην Ευρωζώνη. Το πρώτο που αντιλαμβάνεται κανείς είναι ότι αποκτήσαμε την πρώτη φιλο-αμερικανική αριστερή κυβέρνηση στην Ιστορία. Λίγο το κακό. Το ζητούμενο είναι που ακριβώς το πάει. Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, οι χώρες της οποίας τη δάνεισαν τρεις φόρες με ιλιγγιώδη ποσά για να μην πέσει στο γκρεμό. Με αυτές τις χώρες τη δένουν όχι μόνο εταιρικές και πολιτικές σχέσεις, αλλά και συμβατικές υποχρεώσεις στο πλαίσιο των Συνθηκών και των Μνημονίων.  Σ' αυτές τις χώρες ελπίζει να βρει κάποια στιγμή το δρόμο  για την έξοδο από την κρίση. Μετέχει στα ίδια όργανα μαζί τους, υπόκειται στην ίδια νομοθεσία, έχει τους ίδιους στόχους για το μέλλον της κοινοτικής Ευρώπης. Σε ό,τι αφορά το μείζον πρόβλημα του ελληνικού χρέους η ενδεχόμενη ελάφρυνση στην αποπληρωμή του μπορεί να προέλθει μόνο από τις ευρωπαϊκές χώρες που χορήγησαν αυτά τα δάνεια -δεδομένου ότι το τμήμα που προέρχεται από το ΔΝΤ δεν αγγίζεται. 

Η Πολεμική Αρετή δεύτερη φορά Αριστερά

O υπουργός Εθνικής Αμύνης Πάνος Καμμένος στη σεμνή τελετή εις ανάμνησιν της νικηφόρου ναυμαχίας της Σαλαμίνος κατά των βαρβάρων Περσών. Το στέλεχος της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖα-ΑΝΕΛ Νο2 πατά σε λερό κόκκινο χαλί στηριγμένο σε παλέτες, τιμές αποδίδουν δυο ναύτες αμφοτέρων των φύλων και ένας ακόμα με στολή στρατιωτική, ενώ στο βάθος διακρίνονται 11 σάρισες μπηγμένες στο έδαφος. Από τη φωτογραφία απουσιάζουν οι καραγκούνες με σημαίες συμμάχων χωρών, όπως οι ΗΠΑ ή η Κούβα, ο παππούλης που διάβασε τρισάγιο (εις μνήμην του δωδεκαθεϊστού Θεμιστοκλέους), οι αμαζόνες και ο κ. Τραγάκης, της ΝΔ, που πήγε εκεί για να τονίσει την εθνική ομοψυχία στο κιτς.

 Του Ηλία Κανέλλη, http://booksjournal.gr

Όταν ο Πάνος Καμμένος δίνει ιδεολογικό και αισθητικό περιεχόμενο στη διακυβέρνηση της εποχής του Τρίτου Μνημονίου (ή της Δεύτερης Φοράς Αριστερα).

Ο Πάνος Καμμένος επελέγη για δεύτερη φορά από τον Αλέξη Τσίπρα, πρωθυπουργό μιας κυβέρνησης με κορμό τον αυτοτοποθετημένο στην κινηματική Αριστερά ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβερνητικός εταίρος και χρίσθηκε υπουργός Εθνικής Άμυνας. Η επιλογή αυτή του πρωθυπουργού και του κόμματός του επικρίθηκε από ευρωπαίους πολιτικούς, μεταξύ των οποίων ο κ. Σουλτς και ο κ. Πιτέλα – αλλά επειδή του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υπομένει οι περήφανοι αριστεροί που μας κυβερνούν δεν δέχονται τέτοιες παρατηρήσεις και θεωρούν ότι αν μιλάνε «οι ξένοι» για την Ελλάδα στην ουσία επεμβαίνουν στην εσωτερική ζωή του τόπου, υπονομεύοντας την εθνική ανεξαρτησία. Τις προάλλες, ο λαμπρός αυτός κυβερνητικός εταίρος έκανε τη νέα δημόσια πολιτική παρουσία του, στο ύφος των ανάλογων παρουσιών του του πρώτου επταμήνου της διακυβερνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Επέλεξε τη Σαλαμίνα για να σκηνοθετήσει μια τελετή τιμής στους αρχαίους ημών προγόνους, που κατατρόπωσαν τους Πέρσες στη ναυμαχία της Σαλαμίνας! Η τελετή, η οποία δεν περιγράφεται αλλά, ευτυχώς, έχει απαθανατιστεί σε υπέροχες φωτογραφίες, είναι εφάμιλλη, ίνα μη είπω και καλύτερη των τελετών για την Πολεμική Αρετή των Ελλήνων, που διοργάνωνε στο Στάδιο η άλλη Εθνοσωτήριος Διακυβέρνησις, του Γεωργίου Παπαδοπούλου – ο Στυλιανός Παττακός, εν ζωή ακόμα διαπρεπής χουνταίος, θα πρέπει να τρίβει τα χέρια του αν διαπίστωσε ότι το πνεύμα της Εθνοσωτηρίου έχει μεταλαμπαδευτεί στη Δεύτερη Φορά Αριστερά Διακυβέρνηση.

ΣΥΡΙΖΑ: Ένα πουκάμισο αδειανό...

 Του Γιάννη Παντελάκη, www.protagon.gr
Μετά την υπογραφή από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ του τρίτου Μνημονίου και την εφαρμογή του, ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει μ’ ένα πουκάμισο αδειανό (δανεισμένη η έκφραση, αλλά δεν βρίσκω καλύτερη). Όλο το οικοδόμημα που είχε στήσει για πολλά χρόνια και ιδιαίτερα λίγο πριν και λίγο μετά τις εκλογές, κατέρρευσε. Το αντιμνημονιακό αφήγημα που αποτελούσε το αντίπαλο δέος στα μνημονιακά ως τότε κόμματα, δεν υπάρχει πια. Όσο κι αν προσπάθησαν ή προσπαθούν να ωραιοποιήσουν το Μνημόνιο και να ψελλίζουν διάφορα -χωρίς αντίκρισμα- επιχειρήματα για ισοδύναμα μέτρα που θα αντικαταστήσουν τα σκληρά επί δικαίων και αδίκων μέτρα που ψήφισαν, η αλήθεια είναι πως ο «αντιμνημονιακός» λόγος από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει βάση. Και αυτό το βιώνουν μεγάλες ομάδες της κοινωνίας όσο κυλάνε οι εβδομάδες και έρχεται η εφαρμογή αυτών των μέτρων. Και πώς γεμίζει ένα πουκάμισο αδειανό, από ένα κόμμα που επιμένει να αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερό και παράλληλα ως το καινούργιο που αντιπαρατίθεται στο παλιό; Φαντάζομαι με μερικές πολιτικές και τακτικές που θα βρεθούν απέναντι σε πολιτικές που ακολουθούσαν οι παλιοί και είχαν σημαντική συμβολή στη σημερινή (όχι μόνο οικονομική) χρεοκοπία. Σε θέματα εκσυγχρονισμού του κράτους,  αντιμετώπισης της διαπλοκής, στήριξης των πιο αδύναμων οικονομικά, στον διαχωρισμό των εξουσιών κ.ο.κ. Εκεί, υπάρχει πρόσφορο έδαφος για να βρεθούν όλα εκείνα που χρειάζονται για να γεμίσει αυτό το πουκάμισο.

Yπάρχει άνθρωπος που διανοείται να πει μια εφημερίδα «φιλομνημονιακή»;

Του Φώτη Γεωργελέ, Athens Voice

Παρακολουθώντας τις τηλεοπτικές εκπομπές, έχω βάσιμες υποψίες ότι και αυτοί οι δοσίλογοι που μας κυβερνούν, ετοιμάζονται να κόψουν τις συντάξεις. Από την άλλη, είδα την κυρία Θεανώ Φωτίου να επιτίθεται σε υψηλούς τόνους στον Παπαδάκη ρωτώντας «ξέρετε εσείς κανέναν άλλο τρόπο;» και μου φάνηκε πειστική. Τα ίδια ακριβώς, άλλωστε, έλεγαν και όλοι οι υπουργοί των προηγούμενων κυβερνήσεων γερμανοτσολιάδων. Φυσικά, υπάρχει άλλος τρόπος, τώρα μπορούμε να τους απαντήσουμε. Αλλά μόνο από δω και πέρα μπορεί να ακουστεί. Όσο διαρκούσε η μεγαλύτερη απάτη της μεταπολίτευσης, η αντιμνημονιακή, κανείς δεν ήθελε να ακούσει. Υπήρχαν οι καλοί άνθρωποι, οι «φίλοι του λαού» που έλεγαν τα «μεγάλα Όχι», αυτοί που «αντιστέκονταν», και υπήρχαν και οι κακοί που «ήθελαν λιτότητα». Τώρα που όλοι βάζουν φόρους και κόβουν συντάξεις, ίσως αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει. Δεν απαντάω συνήθως σε άλλα Μέσα Ενημέρωσης, πιστεύω ότι αυτοί οι μικροί «media wars» είναι μίζεροι και αυτοαναφορικοί. Ο καθένας κάνει τη δουλειά του, λέει αυτά που νομίζει και οι αναγνώστες ξέρουν να κρίνουν και καταλαβαίνουν. Κι αυτό τώρα θα το πω απλώς ως παράδειγμα, γιατί είναι χαρακτηριστικό για το πώς χτίστηκε η παραπλάνηση 5 χρόνια τώρα. Την ημέρα που η κυβέρνηση υπέγραφε το μνημόνιο, μια φιλική της εφημερίδα, η «Εφημερίδα των Συντακτών», δεν είχε κανένα τίτλο «Προδοσία» με μεγάλα γράμματα όπως θα περίμενε κανείς επηρεασμένος από τη μέχρι τότε αρθρογραφία της. Παραδόξως, είχε ένα άρθρο εναντίον της Athens Voice που την κατηγορούσε γιατί στο δημοψήφισμα υποστήριξε το Ναι, αναφέροντας μάλιστα ότι κυκλοφόρησε ένα «ειδικό τεύχος» πράγμα το οποίο δεν συνέβη ποτέ. Δεν είναι περίεργο, έτσι λειτουργούν συνήθως οι κομματικές προπαγάνδες, την ώρα που κάνουν την πολιτική στροφή οξύνουν τη ρητορεία εναντίον των «άλλων» ώστε να μην μπορεί να αντιληφθεί ο αναγνώστης το παράλογο του «Όχι που στην πραγματικότητα σημαίνει Ναι».

You φάουλ;

 Του Ανδρέα Παπαδόπουλου, Athens Voice

Η εικόνα του πρωθυπουργού κατά τη συνάντησή του με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ ήταν ως και ντροπιαστική. Για τη χώρα, αλλά και για τον ίδιο τον κ. Τσίπρα. Είναι, όμως, και ενδεικτική της αλαζονείας που τον διακατέχει και η οποία τον κάνει να πηγαίνει σε μια τέτοια συνάντηση χωρίς ίχνος προετοιμασίας και με πλήρη άγνοια του τρόπου με τον οποίο γίνονται οι συζητήσεις σε αυτό το επίπεδο. Η συνάντηση με τον κ. Κλίντον (θα) ήταν μια καλή ευκαιρία για να παρουσιάσει ο κ. Τσίπρας ένα σχέδιο για την ανάπτυξη και να στείλει μηνύματα προς τους επενδυτές. Τίποτα από αυτά δεν έκανε. Αντιθέτως, προσπάθησε να καλύψει την απουσία θέσεων και σχεδίου με τα αμήχανα γελάκια και τις αφόρητες κοινοτοπίες, τύπου «η Ελλάδα θα γίνει ένας πολύ ελκυστικός επενδυτικός προορισμός». Δεν είπε τίποτα για τη φορολογία, τίποτα για τη σταθερότητα, τίποτα για τη γραφειοκρατία, τίποτα για την αποενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας που καλλιέργησε όλα τα προηγούμενα χρόνια, και πολύ περισσότερο δεν είπε τίποτα για τους τομείς εκείνους που η κυβέρνησή του φιλοδοξεί να αναδείξει. Προφανώς, για να θυμηθούμε και τον παλιό καλό ελληνικό κινηματογράφο (σ.σ. Τζένη-Τζένη) δεν είπε τίποτα διότι δεν είχε τίποτα απολύτως να πει. Όπως ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργεί εδώ και οχτώ μήνες «έτσι, χωρίς πρόγραμμα», με τον ίδιο τρόπο συνεχίζει να πορεύεται ακόμα και μετά τη μνημονιακή στροφή και την εκλογική νίκη της 20ής Σεπτεμβρίου.

Πιέτρο Ινγκράο, ένας κομμουνιστής

 Του Κώστα Καρακώτια, Έθνος

Την Κυριακή έφυγε από τη ζωή σε ηλικία εκατό χρόνων ο Πιέτρο Ινγκράο, ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες και θεωρητικούς του ιταλικού και ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κινήματος. Ο Ινγκράο γεννήθηκε το μακρινό 1915, σπούδασε Νομική και Φιλολογία και από το 1936 συμμετείχε στον παράνομο αντιφασιστικό αγώνα και στην αντίσταση. Από το 1947 μέχρι το 1957 ήταν διευθυντής της Unita, της εφημερίδας του άλλοτε κραταιού Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, και από το 1948 μέχρι το 1992 βουλευτής του. Διαφώνησε όμως με πολλές από τις επιλογές και τις μεταλλάξεις του κόμματος τις τελευταίες δεκαετίες και λόγω και της ηλικίας του αποσύρθηκε σταδιακά από την άμεση πολιτική. Παρέμεινε όμως ενεργός στον χώρο της θεωρίας και των ιδεών. Αλλωστε, παράλληλα πάντα με την πολιτική του δράση, συνέγραψε πολυάριθμα και σημαντικά δοκίμια, πολλά μυθιστορήματα και ποίηση ακόμα. Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 εξέφρασε την αριστερή ανανεωτική τάση στο εσωτερικό του ΙΚΚ και οι αναζητήσεις του ήταν στην κατεύθυνση ενός τρίτου δρόμου, πέρα από τη σοσιαλδημοκρατία και την τραγική εμπειρία του υπαρκτού σοσιαλισμού. Σ” ένα από τα τελευταία του βιβλία, το «Η αγανάκτηση δεν αρκεί (Εκδ. Εύμαρος, 2011), διέτρεξε στοχαστικά την πολιτική και θεωρητική του διαδρομή. Ενα από τα κεντρικά σημεία της προβληματικής του βιβλίου είναι η ήττα του κομμουνιστικού κινήματος. «Βρεθήκαμε», αναφέρει, «στο κέντρο ενός μεγάλου έργου, μιας μεγάλης υπόθεσης, αλλά ηττηθήκαμε». Αναγνωρίζει ότι ένα από τα όρια του κομμουνιστικού κινήματος ήταν η δυσκολία του να κρατήσει «τον πλούτο και την ποικιλία του ανθρώπινου όντος, με την πολύμορφη ουσία και την εσωτερική ελευθερία του».

Τι μας λέει η κακή εμφάνιση Τσίπρα στο φόρουμ Κλίντον;

Του Χρήστου Μιχαηλίδη, www.protagon.gr
Βασικά, το πρόβλημά μας εδώ είναι ότι θεωρούμε πως το πρόβλημά μας είναι στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος! Βασικά πάλι, το πρόβλημά μας κατ’ επέκταση είναι ότι δεν έχουμε ιδέα ποιο είναι στ' αλήθεια το «διεθνές ενδιαφέρον». Η τρέχουσα επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ, και η τραγική του παράσταση στο φόρουμ του Κλίντον, καταδεικνύει ότι η έλλειψη στοιχειώδους επαφής με το τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο και, κυρίως, πώς αντιμετωπίζονται ή και λύνονται τα προβλήματα αλλού, πώς μιλάς και τι λες όταν απευθύνεσαι σε ένα διεθνές και μάλιστα ειδικευμένο ακροατήριο, είναι ο βασικός λόγος που η χώρα αυτή, όσο θα κυβερνάται από ανθρώπους που δεν έχουν «κυκλοφορήσει» ποτέ στη ζωή τους εκτός Ελλάδας, θα παραμένει πάντοτε στην πικρή της απομόνωση. Δεν μπορεί, δεν γίνεται, ο πρωθυπουργός της χώρας, συμμετέχοντας σ’ ένα πάνελ που μεταδίδεται απευθείας από το CNN και που του γίνονται ερωτήσεις-πάσες για να προσελκύσει η χώρα ξένους επενδυτές, να μιλάει σαν να 'ναι σε υπουργικό συμβούλιο, στη Βουλή των Ελλήνων, στην Κ.Ε του ΣΥΡΙΖΑ ή σε debate της ΕΡΤ. Κάποιοι τον δασκάλεψαν λάθος. O ίδιος δεν έχει ακόμα επίγνωση του ρόλου του. Και οι υποστηρικτές του δεν κατάλαβαν ποιο ήταν το λάθος! Και επειδή οι κυβερνήσεις εκλέγονται από πολίτες, το ίδιο περί «ελληνικής απομόνωσης» ισχυρίζομαι και για αυτούς. Δεν είναι άμοιροι ευθυνών. Στην… μπροστινή δε μεριά της αλυσίδας, βρίσκουμε και πολλούς εκπροσώπους των Mέσων ενημέρωσης που επίσης ζουν από γεννησιμιού τους σε κλειστούς ορίζοντες.

Τα όρια μιας εκλογικής νίκης

 Του Νικόλα Σεβαστάκη, ΒΗΜΑ

H έκκληση του Αλέξη Τσίπρα κατά τη σύντομη προεκλογική περίοδο εισακούστηκε: ένα πολύ συρρικνωμένο εκλογικό σώμα έδωσε εν τέλει τη δεύτερη ευκαιρία για μια κυβέρνηση με τη σφραγίδα του αρχηγού του «μετά τη διάσπαση» ΣΥΡΙΖΑ. Κάθε πρωθυπουργός, ωστόσο, στο δικό μας πολιτικό σύστημα τουλάχιστον, είναι φορέας πολιτικών πρωτοβουλιών. Μετά την επιβεβαίωση της νίκης την περασμένη Κυριακή είχε έτσι τη δυνατότητα για κάποιες δημιουργικές τομές σε σχέση με τις αποτυχίες και τα απαράδεκτα λάθη του επταμήνου. Η εντολή που πήρε δεν ήταν εντολή ακινησίας και στασιμότητας. Στο μέτρο μάλιστα που οι κήρυκες του αντιευρωπαϊκού ριζοσπαστισμού αποχώρησαν – στην πλειονότητά τους –, η καινούργια περίοδος θα μπορούσε να δώσει ένα δείγμα χειραφέτησης από τις «ατμόσφαιρες» του παρελθόντος. Το στίγμα ωστόσο της νέας κυβέρνησης, με κάποιες θετικές εξαιρέσεις, βρίσκεται στους αντίποδες της αληθινής ευρυχωρίας. Δεν είναι μόνο η ακραία και εξοργιστική περίπτωση του Δημήτρη Καμμένου, για τον οποίον γράφτηκαν πολλά και δικαίως, μέχρι να αποπεμφθεί. Είναι πολλά τα πρόσωπα που ενσαρκώνουν ένα μείγμα αδράνειας και συντηρητισμού ακατάλληλο για την περίσταση και τις ανάγκες της. Με μια έννοια, το αντιμνημόνιο ως πολιτικοψυχολογική κουλτούρα συνεχίζει να είναι κυρίαρχο, ενώ από την άποψη των «μέτρων πολιτικής» έχει ξεπεραστεί.  Δεν εννοώ φυσικά ως αντιμνημόνιο τις εύλογες ιδεολογικές ευαισθησίες για το μοντέλο της ανταγωνιστικής λιτότητας ή για τις λογικές ενός ακραίου καπιταλισμού. Αριστερά δίχως τη διάσταση κριτικής προς αυτές τις λογικές και ιδιαίτερη μέριμνα για το κοινωνικό ζήτημα δεν είναι νοητή.

Νικητής χωρίς ιδεολογία

 Του Γιώργου Σιακαντάρη, ΒΗΜΑ

Ο κ. Τσίπρας πουλώντας το πρόσωπό του αντί της ιδεολογίας του κόμματός του νίκησε ακόμη και το ίδιο του το κόμμα. Ακόμη και αν δεχθούμε ότι στη σύγκρουση «Μνημόνιο - Αντιμνημόνιο» υπήρχε μια μικρή δόση ιδεολογίας, στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση του «νέου» με το «παλιό» επικράτησε η απόλυτη αποϊδεολογικοποίηση της πολιτικής. Αυτή και ο κ. Τσίπρας είναι οι μεγάλοι νικητές των εκλογών. Κεντρικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ, εκτός από το απολίτικο «ξεμπερδεύουμε με το παλιό - κερδίζουμε το αύριο», ήταν και το «συμφέρον όλων μας είναι να μην υπάρχουν συμφέροντα». Η εποχή της τηλεδημοκρατίας επιβάλλει ακόμη και σε έναν «αριστερό» σχηματισμό να μιλά για τα συμφέροντα μιας υπερβατικής κοινότητας, «το συμφέρον όλων μας», και όχι για τα συμφέροντα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Ενα «αριστερό» κόμμα ομογενοποιεί τα συμφέροντα σε καλά και κακά. Τα «καλά» συμφέροντα είναι αυτά που συνδέονται με εμάς και τα «κακά» είναι αυτά όσων δεν είναι με εμάς. Βεβαίως αυτό «πουλάει», όπως αποδεικνύουν τα εκλογικά αποτελέσματα. Από αυτήν την αποϊδεολογικοποίηση κερδίζει ο κ. Τσίπρας, αλλά χάνουν η Αριστερά, οι πολίτες και οι δημοκρατίες. Η κρίση αξιοπιστίας της πολιτικής, η μεγάλη αποχή, η αδιαφορία των πολιτών οφείλονται στο ότι επικρατεί ένας γενικός καταγγελτικός λόγος κατά της διαφθοράς και όχι μια συζήτηση για την πραγματική οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας. Κάθε μάλιστα προσπάθεια να μιλήσει κανείς για τη δομική και όχι την ατομική διαφθορά αυτομάτως κατατάσσεται στο «παλιό» και στο ξεπερασμένο.  

Η θανάσιμη έλξη του τέλματος

 Του Στάθη Καλύβα, Καθημερινή

Μέχρι πρόσφατα θεωρούσα πως αν ποτέ γίνονταν εκλογές με κλειστές τράπεζες θα προκαλούσαν αυτόματα πολιτικό κατακλυσμό, αφού καμιά κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να απορροφήσει το οικονομικό κόστος που συνεπάγεται κάτι τέτοιο. Αυτό με τη σειρά θα πυροδοτούσε ραγδαίες πολιτικές διεργασίες που σε συνδυασμό με την απομυθοποίηση της αντιμνημονιακής ατζέντας και την αντίστοιχη απομάγευση μιας μεγάλης μερίδας του κόσμου θα είχε καταλυτικές πολιτικές συνέπειες. Στη θέση αυτή με οδήγησε κυρίως η εμπειρία της Αργεντινής, η οποία κατέρρευσε πολιτικά μόλις ανακοινώθηκε το κλείσιμο των τραπεζών και ξέσπασαν πολύνεκρες ταραχές. Και προφανώς έπεσα έξω: οι εκλογές του Σεπτεμβρίου ήταν εκλογές αποδοχής και έγκρισης της κυβερνητικής πολιτικής, όχι εκλογές ανατροπής. Η κυβέρνηση με άλλα λόγια πέτυχε να απορροφήσει έναν κραδασμό που κανονικά δεν απορροφάται. Πώς εξηγείται αυτό; Αυτό δεν οφείλεται βέβαια στη χαρισματική προσωπικότητα του Αλέξη Τσίπρα, αλλά σε ορισμένες καίριες διαφορές ανάμεσα στην εφαρμογή των κεφαλαιακών ελέγχων στην Αργεντινή και την Ελλάδα. Στη χώρα μας το οικονομικό σοκ ήταν μειωμένο, έμμεσο και βραδυφλεγές συγκριτικά με αυτό της Αργεντινής. Εκεί, οι κεφαλαιακοί έλεγχοι σήμαναν άμεσα κούρεμα των καταθέσεων λόγω της άμεσης υποτίμησης του νομίσματος, ενώ στην Ελλάδα η προοπτική αυτή αποφεύχθηκε λόγω του τρίτου μνημονίου. Συγχρόνως, η έκρυθμη κατάσταση που δημιούργησε η «περήφανη διαπραγμάτευση», έπεισε πολύ κόσμο να αποσύρει τις καταθέσεις του από τις τράπεζες, ενώ για διάφορους λόγους ο ανεφοδιασμός των αγορών συνεχίστηκε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.