Η Ευρώπη στην παγίδα της κρίσης χρέους

Του Claus Offe, Εφημερίδα των Συντακτών

Το δοκίμιο αυτό βασίζεται σε συνέντευξη του συντάκτη στην πολωνική εφημερίδα Krytyka Politycna. Κατά την επιμέλεια διατηρήθηκαν ορισμένα στοιχεία προφορικού λόγου. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Blätter für deutsche und internationale Politik», Βερολίνο, τον Ιανουάριο 2013.

Η Ευρώπη διανύει αναμφίβολα τη μεγαλύτερη κρίση από το 1945. Ολοένα περισσότεροι σύγχρονοι γνώστες της ιστορίας διακρίνουν μάλιστα ομοιότητες με την κατάσταση πριν το 1914 ή το 1933. Αν δεν ξεπεραστεί η κρίση, τότε το πολιτικό πρόταγμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αλλά και η ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία θα υποστούν σοβαρό πλήγμα, πέρα από την έκταση των κοινωνικών καταστροφών που ήδη έχει επιφέρει η κρίση σε χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η κρίση είναι τόσο σοβαρή γιατί παρουσιάζει μια δυσεπίλυτη, όπως φαίνεται, αντίφαση. Με απλά λόγια: αυτό που θα έπρεπε να γίνει επειγόντως είναι εξαιρετικά αντιλαϊκό και συνεπώς αδύνατο να επιβληθεί με δημοκρατικό τρόπο. Αλλά και σε μετα-δημοκρατικό, τεχνοκρατικό επίπεδο είναι δύσκολο να βρεθεί διέξοδος. Οι επαΐοντες συμφωνούν «κατ’ αρχήν» μεταξύ τους ότι αυτό που χρειάζεται είναι μια μακροπρόθεσμη κοινοτικοποίηση του χρέους ή άλλοι τρόποι διακρατικής ανακατανομής των βαρών σε μεγάλη κλίμακα – όμως κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο να γίνει αποδεκτό από το κοινό των ψηφοφόρων των πλούσιων χωρών. Αντίστοιχα, στις χώρες της περιφέρειας θα έπρεπε να υπάρξει ταχεία και διατηρήσιμη αύξηση της ανταγωνιστικότητας και μείωση του μισθολογικού κόστους για να μπορέσουν κάποτε να φθάσουν πιο κοντά σε ισοσκελισμένα εμπορικά ισοζύγια και σε κάπως διαχειρίσιμα δημοσιονομικά ελλείμματα. Όμως κι αυτό ακόμα, που θεωρείται «αναγκαίο» από τις ελίτ των ειδημόνων, δεν είναι εφικτό χωρίς να πληγεί σοβαρά η δημοκρατική κυριαρχία των κρατών αυτών, αφού ο λαός τους «απαιτεί» ακριβώς το αντίθετο.

Κάποτε στην Ευρώπη

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, Καθημερινή, 30.7.13

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα μπορεί να μην έφερε ειδήσεις για την ελάφρυνση του χρέους, ούτε του δικού μας ούτε του δικού του. Μίλησε, όμως, για την Ευρώπη της εργασίας, του πολιτισμού και της ελπίδας, την οποία όλοι αγαπάμε, στην οποία όλοι προσβλέπουμε και για την οποία όλοι προσευχόμεθα νυχθημερόν σε όποιον θεό κι αν πιστεύουμε. Αναφέρθηκε επίσης στην κοιτίδα του πολιτισμού - εμάς εννοούσε υποθέτω. Και γενικώς μας θύμισε άλλες, ωραίες εποχές, τότε που όποιος ξένος ηγέτης διέσχιζε τον εναέριο χώρο μας έστελνε κι ένα χαιρετισμό για να μας θυμίσει πως εκείνος θυμάται ακόμη πως εδώ γεννήθηκε ο Πλάτων, ο Σοφοκλής, ο Περικλής και λοιποί επιφανείς. Αν εξαιρέσουμε τις προσπάθειες των χωρών του Νότου να αναζητήσουν τις πολιτισμικές προδιαγραφές μιας συμπεριφοράς που ο Βορράς απαξιώνει, αναρωτιέμαι τι σημασία έχουν όλα αυτά. Τι σημασία έχουν για μας, κυρίως όμως τι σημασία έχουν για την Ευρώπη. Μια Ευρώπη η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να λογοκρίνει τα στοιχεία της πολιτισμικής της ταυτότητας. Και αναρωτιέμαι τι μπορεί να έχει στο μυαλό του ένας Ευρωπαίος ηγέτης όταν μιλάει για την Ευρώπη του πολιτισμού. Θα μου πείτε μπορεί και να μην έχει και τίποτε παραπάνω απ’ αυτό που έχουν οι δικοί μας όταν μας διαβεβαιώνουν ότι πρόκειται για τη βαριά βιομηχανία μας. Ο πολιτισμός είναι το κερασάκι που σου επιτρέπει ευφημισμούς, όπως να μιλάς για την Ευρώπη της εργασίας στη χώρα με το ενάμισι εκατομμύριο ανέργους ή για την Ευρώπη της ελπίδας σε έναν πληθυσμό που κοντεύει να κάνει την απελπισία ιδεολογία.

Εντσο Τραβέρσο: Τι απέγιναν οι διανοούμενοι;

Από τον Θανάση Γιαλκέτση, Εφημερίδα των Συντακτών

Ο  Εντσο Τραβέρσο γεννήθηκε το 1957 στο Γκάβι, μια μικρή πόλη του Πιεμόντε στην Ιταλία, και είναι σήμερα καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Jules Verne στην Αμιέν. Στη γλώσσα μας κυκλοφορεί το βιβλίο του «Διά πυρός και σιδήρου» (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2013). Το τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Où sont passés les intellectuels?» έχει τη μορφή συνομιλίας με τον δημοσιογράφο Regis Meyran και κυκλοφόρησε πρόσφατα στη Γαλλία (Textuel, 2013). Με αυτήν την αφορμή, ο Εντσο Τραβέρσο έδωσε στο γαλλικό περιοδικό BSCNEWS τη συνέντευξη που ακολουθεί.

• Στο βιβλίο σας μιλάτε για την «απώλεια της αίγλης» του διανοούμενου. Πότε την τοποθετείτε ιστορικά;

Σε ένα γνωστό δοκίμιό του, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν θεμελιώνει ένα δεσμό ανάμεσα στην «απώλεια της αίγλης» του έργου τέχνης και την έλευση μιας μαζικής τέχνης που μπορεί να αναπαράγεται τεχνικά, όπως η φωτογραφία ή ο κινηματογράφος. Στο κοινωνικό πεδίο, ο διανοούμενος γεννιέται στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά ενσαρκώνεται από μοναδικές μορφές. Κατ’ αναλογία με τον Μπένγιαμιν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το τέλος της αίγλης του διανοούμενου αντιστοιχεί στην τυποποίησή του από την πολιτιστική βιομηχανία. Από τη στιγμή που η κουλτούρα γίνεται μαζικά παραγόμενο προϊόν, οι παραγωγοί της γίνονται εναλλάξιμοι.

• Η απώλεια της διανοητικής διάστασης θα μπορούσε εν μέρει να προέρχεται και από το γεγονός ότι «οι σύγχρονες κοινωνίες μας ζουν σε ένα διαρκές παρόν,

Η ελληνική ιδιαιτερότητα

Του Γιώργου Γιαννουλόπουλου, Εφημερίδα των Συντακτών, 29.7.13

Τελικά μάλλον δικαιώθηκαν όσοι έλεγαν ότι εμείς οι Ελληνες δεν μοιάζουμε με κανένα άλλο λαό επί της Γης, έχουμε κάτι ιδιαίτερο, ανεπανάληπτο. Μόνο που δεν ήταν αυτό που φαντάζονταν. Δεν ήταν δηλαδή το «δαιμόνιο της φυλής», αλλά ένα απλό γεγονός: όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική, τα λεγόμενα «δυναμικά» στοιχεία της αγοράς, απελευθερωμένα από κανόνες και άλλες ενοχλητικές παρεμβάσεις του κράτους, επιδόθηκαν σε ένα όργιο απληστίας και συχνά παρανομίας με τα γνωστά αποτελέσματα, εμείς, ως έθνος ανάδελφον, επιλέξαμε τον δικό μας δρόμο προς την καταστροφή: τα δανεικά που παίρναμε για να καλοπερνάμε –διότι είμαστε άρχοντες!– στέρεψαν. Κι ενώ εκτός Ελλάδας ο ληστρικός καπιταλισμός απεκάλυπτε το δύσμορφο πρόσωπό του, στη γαλανή πατρίδα μας συνέβη το ίδιο με το σπάταλο και διεφθαρμένο κράτος. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε κανείς να αμφισβητήσει αυτή την «αφήγηση», για να χρησιμοποιήσω την επιστημονική ορολογία. Τίθεται όμως το εξής ερώτημα: γιατί δεν μας προβληματίζει, γιατί δεν την περιλαμβάνουμε στις εμβριθείς αναλύσεις μας, γιατί την αποδεχόμαστε μεν ως γεγονός, αλλά ταυτόχρονα την αγνοούμε; Μια απάντηση θα ήταν ότι περιπλέκει τα πράγματα, επειδή απαιτεί μια σκέψη λιγότερο προκάτ και περισσότερο εύκαμπτη. Κάτι που δεν ταιριάζει με τη πολιτική μας κουλτούρα των συγκρουσιακών και μεγαλόφωνων απλουστεύσεων σε ένα κλίμα υστερίας που μάθαμε να ταυτίζουμε με τη μαχητικότητα.

Η αξιοπιστία της χώρας κονιορτοποιείται

Του Κώστα Καλλίτση, Καθημερινή, 28.7.13

Στην αρχή, η Ελλάδα είχε περιθώρια επιλογής των πολιτικών με τις οποίες θα πετύχαινε να μεταρρυθμίσει το παρασιτικό μοντέλο που την οδήγησε στη χρεοκοπία. Είχε και λίγα ίχνη αξιοπιστίας. Ετσι, για να πάρουμε τη δόση, μοναδικό προαπαιτούμενο για την τρόικα ήταν η υπόσχεση ότι θα υλοποιηθεί αυτό που είχαμε αποφασίσει. Επειδή δεν το κάναμε, μπήκε ως προαπαιτούμενο η δημοσιοποίηση του νόμου που θα το υλοποιήσει. Μετά, μπήκε ως προαπαιτούμενο η ψήφιση του νόμου που θα το υλοποιήσει. Τώρα, προαπαιτούμενο έγινε η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης του νόμου και των υπουργικών αποφάσεων που θα το υλοποιήσουν. Η αξιοπιστία της χώρας κονιορτοποιείται. Τον Ιούνιο, το ΔΝΤ εξαπέλυσε μύδρους γιατί είχαμε πει ψέματα ότι δήθεν είχαμε επανδρώσει επαρκώς τον μηχανισμό που θα έκανε φορολογικό έλεγχο στους πλούσιους – μηχανισμό που επί μακρόν αρνιόμασταν να συγκροτήσουμε. Τώρα, φτάσαμε να αναβάλλεται η καταβολή της δόσης επειδή έλειπαν 80 υπάλληλοι από τη λίστα της «κινητικότητας» και να προστίθενται την τελευταία στιγμή - «κατ’ εντολήν της τρόικας» είπε ο υπουργός. Καταντήσαμε η τρόικα να απαγορεύει την πώληση της Eurobank σε Ελληνες. Και να ορίζει ακόμη και την ημερομηνία υποβολής της φορολογικής δήλωσής μας καθώς και τον αριθμό των δόσεων του φόρου. Είναι ντροπή. Γιατί φτάσαμε ώς εδώ; Επειδή το πολιτικό σύστημα, αγκιστρωμένο στα νταραβέρια και τους πελάτες του, διαρκώς ελίσσεται ανάμεσα στην εξυπηρέτηση της πελατείας του και τις συμφωνίες του με την τρόικα, με τελικό αποτέλεσμα να καταντά αναξιόπιστο - γενικώς.

Οι μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν

Του Γιώργου Σιακαντάρη, www.metarithmisi.gr/

Μπαίνουμε στο 6ο χρόνο της ύφεσης και δυστυχώς τα μηνύματα για την έξοδο απ’ αυτήν δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Ταυτοχρόνως οι «μεταρρυθμίσεις» που αφορούν την απόλυση ανθρώπων με σημαντικά προσόντα κινδυνεύουν να υποσκάψουν εντελώς το κύρος της έννοιας «μεταρρύθμιση». Και όμως σήμερα αυτές είναι απαραίτητες όσο ποτέ άλλοτε, αλλά μεταρρυθμίσεις και όχι λογικές κοινωνικού αυτοματισμού. Μέχρι τώρα η τρόικα ζητά επιτακτικά αλλαγές στο δημόσιο τομέα και προτείνει ελάχιστες στο χώρο της αγοράς. Χωρίς να θέλω να μειώσω ούτε κατ’ ελάχιστο τη σημασία των μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο τομέα (όχι όμως αυτών που σήμερα πραγματοποιούνται), νομίζω πως οφείλουμε να θέσουμε και το ζήτημα και των μεταρρυθμίσεων στην αγορά. Πρέπει να μιλήσουμε γι’ ένα διπλό Μνημόνιο. Το πρώτο ήταν αυτό που έχουμε συναινέσει και υπογράψει και αφορά τις όποιες μεταρρυθμίσεις στο κράτος και το άλλο αυτό που θα επιβάλλει μεταρρυθμίσεις στην αγορά.

Εδώ λοιπόν υπάρχουν τέσσερεις άξονες

Πρώτον το Φορολογικό. Στην Ελλάδα οι περισσότερες ανισότητες γεννιούνται από τις φορολογικές ανισότητες. Το φορολογικό μας σύστημα διέπεται από τέσσερεις αρνητικές συνιστώσες. Η πρώτη αφορά το σημαντικά μικρότερο βάρος της φορολογίας ως ποσοστού του ΑΕΠ στο σύνολο των εσόδων. Το δεύτερο αφορά το χαμηλότερο βάρος των άμεσων φόρων,

Το μακρύ καλοκαίρι της Κεντροαριστεράς

Της Αγγελικής Σπανού, Athens Voice

Tι σχέση έχει ο Χρήστος Παπουτσής με την (δύσκολη) προσπάθεια ανασύνθεσης της Κεντροαριστεράς; Μεγάλη. Ο διορισμός του στην Παγκόσμια Τράπεζα επηρέασε πολύ όσους από τους εμπλεκόμενους στην περιπέτεια για ανασυγκρότηση του ενδιάμεσου χώρου μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ πίστευαν ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ. Ο Ευ. Βενιζέλος, με την επιλογή του αυτή, τους αφαίρεσε κάθε επιχείρημα για να υποστηρίζουν ότι ένα νέος ενιαίος μεταρρυθμιστικός τρίτος πόλος μπορεί να δημιουργηθεί μέσα από μια διεύρυνση του ΠΑΣΟΚ που άλλαξε. Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν άλλαξε. Ο Οκτώβριος θα είναι ο καθοριστικός μήνας για την υπόθεση της Κεντροαριστεράς που υποφέρει από τα βάρη των αμαρτιών του παρελθόντος (ΠΑΣΟΚ), την ελλειψη αξιοπιστίας και πρότασης (ΔΗΜΑΡ), τον κατακερματισμό και τη σκλήρυνση του διπολισμού, την υποχώρηση της δημοκρατίας και του πολιτικού ορθολογισμού. Αν τότε δεν εμφανιστεί ένα νέο σχήμα με κάποια δυναμική, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα υπάρξει κάποια σοβαρή εξέλιξη μέχρι τις επόμενες εκλογές.

Πρόβες αίματος

Του Νίκου Μπίστη, www.protagon.gr

Την ιστορική φράση του Ηλία Ηλιού «θα σας ταράξουμε στην νομιμότητα» χρησιμοποίησε ο Γιώργος Καμίνης προειδοποιώντας τους Χρυσαυγίτες. Η φράση του Ηλιού, όταν ειπώθηκε, είχε δυο αποδέκτες. Σε πρώτο και εμφανές επίπεδο τους αντιπάλους, τη μετεμφυλιακή Δεξιά, το παλάτι και το συνεργαζόμενο παρακράτος. Σε δεύτερο τους νεολαίους της Αριστεράς που έβραζε το αίμα τους από την αγανάκτηση και τις διώξεις και, κυρίως, την εξόριστη ηγεσία του ΚΚΕ που στην κηδεία του Λαμπράκη έφτασε να διαγνώσει περίπου προεπαναστατική κατάσταση και έκανε κριτική στην ΕΔΑ και το εδώ κλιμάκιο του κόμματος γιατί δεν αξιοποίησε την ευκαιρία «με τόσο κόσμο στους δρόμους». Το μήνυμα ήταν σαφές και προς τους συντρόφους του, όπως διηγήθηκε χρόνια μετά ο Γρηγόρης Γιάνναρος, μέλος τότε του Προεδρείου των Λαμπράκηδων: «Συγκροτηθείτε, μην απαντάτε στις προκλήσεις, αφήστε τα αντάρτικα τραγούδια, άλλη είναι η δουλειά σας τώρα». Πρώτος από όλο τον πολιτικό κόσμο ο Ηλιού είχε κατανοήσει τη σημασία της δημοκρατικής νομιμότητας για την ομαλή πορεία του τόπου. Φίλοι (για αυτούς που έγραψε όταν αποχωρούσε το 1981 από την πολιτική ότι «δεν αφήσαν πεπονόφλουδα που να μην την πατήσουν») και εχθροί αγνόησαν τη προειδοποίηση και στις 21 Απριλίου βρέθηκαν κρατούμενοι στον Διόνυσο μαζί να απορούν και να εξίστανται... Τον Ηλιού τον έσπασαν στο ξύλο στον Ιππόδρομο γιατί είχε κατονομάσει τον Παπαδόπουλο και είχε προειδοποιήσει τη Δεξιά αλλά και το Κέντρο για την ανοχή που έδειχναν στους παρακρατικούς μηχανισμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι από όλο το πολιτικό προσωπικό που συνέλαβε η χούντα εκείνη την ημέρα τον Ηλιού βασάνισε...

Καινούργια τώρα ζωή

Της Βένας Γεωργακοπούλου, Εφημερίδα των Συντακτών

Είπαμε, «πάμε γι” άλλα». Κοιτάξαμε γύρω μας και την Ευρώπη, νιώσαμε καλά, ζηλέψαμε λίγο, και αράξαμε. Στο σήμερα, στο αύριο. Και, εδώ που τα λέμε, σιγά την πρωτοτυπία. Με πολύ πιο επώδυνο τρόπο, στο ίδιο με μας συμπέρασμα είχε φτάσει και όλη εκείνη η γενιά που σούρθηκε σε βουνά, εξορίες, φυλακές, αποσπάσματα, αλλά και Τασκένδες. Δεν θυμάμαι να έχω δει ποτέ παλιό αριστερό, και έχω γνωρίσει πάρα πολλούς, και στο ίδιο μου το σόι, που να λάμπει το μάτι του με το άκουσμα της λέξης «εμφύλιος». Πώς, λοιπόν, κι έγιναν ξανά trendy ο Αρης, τα άπαρτα ψηλά βουνά και το «Εμπρός ΕΛΑΣ-ΕΛΑΣ-ΕΛΑΣ για την Ελλάδα»; Και να το “λεγαν μόνο ο Γλέζος και ο Μίκης

Εχω φαίνεται μια έμφυτη αστική ευγένεια, που θα “λεγαν και στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Τουλάχιστον σε δημόσιους χώρους. Στο σπίτι μου, ακόμα και στο γραφείο, μου επιτρέπω να συμπεριφέρομαι ως χούλιγκαν. Οπως ακριβώς χθες βράδυ, ενώ βλέπαμε τις ειδήσεις του Mega. Εστειλα μια μεγαλοπρεπή μούντζα στον Μιχαλολιάκο και ούρλιαξα και μια πολύ άσχημη κουβέντα. Αλλά να βγω στους δρόμους και να διαδηλώσω εναντίον της Χρυσής Αυγής κάτω από πλακάτ που να λέει «Τσακίστε τους φασίστες»; Ουδεπώποτε. Εκεί αρχίζει και λειτουργεί η πολιτική μου κρίση, η οποία, από τότε που μισούσα τη χούντα και ξομολογιόμουνα το κρίμα μου στον παπα-Χρυσούλη, δεν περιείχε τις έννοιες του τσακίζω, του διαλύω, του εξολοθρεύω, του εξαφανίζω, του φυτεύω στο χώμα, του στέλνω εξορία, του περνάω από στρατοδικείο, του αλλάζω τον αδόξαστο.

Οι γάτες του Aη Νικόλα

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, Καθημερινή, 26.7.13

Να υπενθυμίσω απλώς ότι η χούντα μπορεί να κατέλυσε την δημοκρατία το 1967 όμως, στην προσπάθειά της να νομιμοποιηθεί είπε ότι την έβαλε στον γύψο. Ποτέ δεν την αρνήθηκε ως πολίτευμα. Επικαλούμενη τον κομμουνιστικό κίνδυνο και την οχλοκρατία ανέστειλε άρθρα του Συντάγματος προκειμένου, όπως ισχυριζόταν, να προστατεύσει τη χώρα και τη δημοκρατία της. Ο ολοκληρωτισμός της ήταν κατά κάποιον τρόπο «τεχνικός», δυστυχώς ουδόλως τεχνητός. Γι’ αυτό και δεν αποπειράθηκε ποτέ να οργανώσει, με όση φαιά ουσία διέθεταν οι εγκέφαλοί της, φασιστική ιδεολογία. Hξερε εκ των προτέρων πως κάτι τέτοιο θα την απομόνωνε οριστικά από τον δυτικό κόσμο στον οποίον αναζητούσε στηρίγματα και ερείσματα. Το περίφημο «Πιστεύω» του Παπαδόπουλου ήταν ένα συμπίλημα καραβανάδικου πατριωτισμού, με μπόλικα καρυκεύματα ορθοδοξίας γραμμένο σε μια γλώσσα που θα τη ζήλευε ο Μποστ. Eνα γνήσιο προϊόν της σκοτεινής και πολιτισμικά αγράμματης Ελλάδας που είχε μάθει στο σχολείο την πολιτική αξία της δοτικής και των καθαρευουσιάνικων σολοικισμών Η χούντα κέρδισε την ανοχή του μεγαλύτερου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, δημιουργώντας το δικό της πελατειακό δίκτυο. Χάρισε τα αγροτικά δάνεια, έστελνε τη ΜΟΜΑ να ανοίγει δρόμους και διόριζε την πελατεία της ανατρέποντας ακόμη και ιεραρχία στο στράτευμα, με αποτέλεσμα να υπονομεύσει τον μηχανισμό που τη στήριζε με τα ίδια της τα όπλα. Στο μέτρο του δυνατού, και με τα μέτρα της εποχής, ανακατένειμε τον κοινωνικό πλούτο.

Ο Νίκος Πουλαντζάς και η επιστροφή του απωθημένου

Tου Χρήστου Νάτση, http://dimartblog.com

«Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ παίρνει τὴν πόζα θεματοφύλακα δογμάτων καὶ ἱερῶν κειμένων: δὲν προσπάθησα νὰ καλυφθῶ μὲ τοῦτα τὰ κείμενα· πράγμα ποὺ ἐξηγεῖ καὶ τὴ χρήση ποὺ κάνω τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας καὶ τῆς ἀναφορᾶς στὰ δικά μου κείμενα. Ὄχι πὼς ἔχω τὴν ἀξίωση νὰ μιλάω στὸ ὄνομα κάποιου αὐθεντικοῦ μαρξισμοῦ, ἀλλὰ γιὰ τὸν ἀντίθετο ἀκριβῶς λογο: ἀναλαμβάνω τὴν εὐθύνη τῶν ὅσων γράφω καὶ μιλάω ἐξ ὀνόματός μου». Μ’ αὐτὰ τὰ λόγια τελειώνει ὁ πρόλογος στὸ ἔργο Το κράτος, ἡ ἐξουσία, ὁ σοσιαλισμός, ὕστατη καταγραφὴ «τῆς ταξικῆς πάλης στὴ θεωρία» καὶ τρόπον τινά πολιτικὴ διαθήκη τοῦ Νίκου Πουλαντζᾶ. Λίγους μῆνες μετά, στὶς 3 Ὀκτωβρίου 1979, καὶ κάτω ἀπὸ ἀδιευκρίνιστες συνθῆκες, ὁ «μεσογειακὸς διανοούμενος», ὅπως χαρακτήριζε τὸν ἑαυτό του, ὁ χαμογελαστὸς Νίκος, θὰ πηδήξει ἀπὸ τὸν ὄροφο μιᾶς πολυκατοικίας στὸ κενό. Ὄχι πολὺ ἀργότερα, ὁ Λουὶ Ἀλτουσέρ θὰ σκοτώσει τὴ γυναίκα του καὶ θὰ εἰσαχθεῖ σὲ ψυχιατρικὴ κλινική. Δύο ἐξωθεωρητικὰ γεγονότα θὰ ὁριοθετήσουν τὴν Πτώση τοῦ ἰσχυρότερου ἴσως μεταπολεμικοῦ μαρξιστικοῦ ρεύματος, τοῦ δομικοῦ μαρξισμοῦ. Ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ ’80 μέχρι καὶ τοὺς προηγούμενους μῆνες δὲν κυκλοφοροῦσε ἔργο τοῦ Πουλαντζᾶ στὴ γαλλικὴ ἐκδοτικὴ ἀγορά. Οἰ μεταδομιστικὲς θεωρήσεις ἐπισκίασαν τὴν φερόμενη ὡς μονοδιάστατη ταξικὴ ἀνάλυση· ἡ κυριαρχία τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ περιόρισε τὸ ἐπαναστατικὸ δυναμικὸ σὲ προτάσεις κατὰ τόπους μεταρρυθμίσεων.

Τρεις μύθοι και μία αλήθεια

Του Γιώργου Λακόπουλου, www.protagon.gr, 27.7.13

Για λόγους που σχετίζονται με την επίδραση του επικοινωνιακού ιμπέριουμ της ομάδας Σαμαρά, στη μιντιακή πιάτσα, διακινούνται το τελευταίο διάστημα κάποιες θεωρίες «θεμελιωμένες» σε επιλεκτικά στοιχεία -από διάφορες δημοσκοπήσεις- απροσδιόριστης αξιοπιστίας και εγκυρότητας. Ένας λόγος για να μη δίνουμε βάση σε αυτές τις θεωρίες έρχεται από το πρόσφορο παρελθόν. Η εμπειρία λέει ότι αν ήταν να τις παίρνουμε τοις μετρητοίς, το 2012 -για παράδειγμα- το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ δεν θα έπεφταν κάτω από το 20%, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα ήταν παρ' ολίγον πρώτο κόμμα και η Βουλή δεν θα γέμιζε νεοναζιστές. Συνεπώς, κοντά στο νου κι γνώση. Αλλά ας επιστρέψουμε σε αυτούς τους μύθους της συγκυρίας.

Πρώτος μύθος: ο Φώτης Κουβέλης καταστράφηκε επειδή δεν υπέκυψε στους εκβιασμούς του Σαμαρά και αποχώρησε από την κυβέρνηση και πλέον τίθεται θέμα αν η ΔΗΜΑΡ μπαίνει δεν μπαίνει στην επόμενη Βουλή. Πρόκειται για αυθαίρετο συμπέρασμα. Πώς είναι δυνατόν ο Κουβέλης -που παραμένει στην πολιτική σκηνή πρόσωπο χωρίς σκιές- να έχει απώλειες επειδή σταμάτησε να στηρίζει μια πολιτική που όλο και μεγαλώνει η δυσαρέσκεια απέναντί της;  Ένα κόμμα σαν τη ΔΗΜΑΡ εξακολουθεί να αποτελεί μια αξιοπρεπή διέξοδο για τον κεντροαριστερό ψηφοφόρο.

Επιφανείς γέροντες

Του Σταύρου Τσακυράκη, http://tsakyrakis.wordpress.com/

Το 1995 σκέφτηκα να καλέσω τον Norberto Bobbio για μια ομιλία στην Αθήνα με θέμα το μέλλον της Αριστεράς. Αρνήθηκε την πρόσκληση λέγοντας ότι βρίσκεται προς το τέλος της ζωής του και δεν είχε τίποτα να πει για το μέλλον. Ήταν 86 χρονών και έζησε άλλα 8 χρόνια. «Κάνω τον απολογισμό της ζωής μου», είπε, «δεν βλέπω πια μπροστά αλλά πίσω». Ο Bobbio μου έρχεται στο μυαλό, όποτε διαβάζω δηλώσεις των επιφανών γερόντων της εποχής μας, του Μίκη Θεοδωράκη και του Μανώλη Γλέζου. Σε αυτές δεν υπάρχει ίχνος απολογισμού της μακράς και πολυτάραχης ζωής τους. Το παρελθόν είναι πάντα ένδοξο, γεμάτο επιτεύγματα. Δεν υπάρχει ποτέ η  παραμικρή νύξη για τυχόν λάθη ή αστοχίες. Αν περιορίζονταν απλώς να τα βλέπουν όλα καλώς καμωμένα, δεν θα ήταν κομψό να τους ταράξουμε υπενθυμίζοντας τις πολλές αμφισβητούμενες επιλογές της ζωής τους. Να, όμως, που δεν μας αφήνουν να σεβαστούμε την ηλικία τους. Δεν περιορίζονται στην αγιογραφία του παρελθόντος αλλά επιμένουν να θεωρούν ότι τους πέφτει ηγετικός ρόλος για το μέλλον. Συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, κινήσεις και συνιστώσες, ανοίγουν μέτωπα, καταγγέλουν εχθρούς, συντάσσουν κείμενα που επιδιώκουν να καθορίσουν την πορεία της χώρας.

Κάν’ το όπως ο δήμαρχος...

Του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 24.7.13

Παρά την ισοπεδωτική γκρίνια για το πολιτικό σύστημα υπήρξαν περιπτώσεις που το κράτος μειώθηκε και υπάλληλοί του έφυγαν. Είχαμε την μεγάλη έξοδο των 32.000 Stagiers στα τέλη του 2009. Μετά τη διακοπή 60.000 συμβάσεων στο Δημόσιο το 2010-2011. Υπήρξε και η μείωση, λόγω «Καλλικράτη», άλλων 9.100 αμειβόμενων θέσεων αιρετών Διοικητικών Συμβουλίων κ.λπ. Βεβαίως όλα αυτά είναι σταγόνα στον ωκεανό των όρων που εφευρέθηκαν κατόπιν (κινητικότητα, διαθεσιμότητα κ.λπ.) για να μην γίνει τίποτε, αλλά αν κοιτάξουμε τη συνολική εικόνα της Δημόσιας Διοίκησης θα βρούμε πολλά success stories, τα οποία μάλιστα καταγράφει και η τρόικα στις εκθέσεις της. Στον δημοτικό ραδιοσταθμό της Αθήνας 984, για παράδειγμα, από τα 347 άτομα που εργαζόταν (και κάποια «δούλευαν») στις 31/12/2010, δύο χρόνια μετά είχαν μείνει 231 και χωρίς ο σταθμός να κλείσει ούτε ώρα. Το κόστος μισθοδοσίας του μειώθηκε κατά 40%, συμπεριλαμβανομένου του κόστους αποζημιώσεων όσων έφυγαν. Παρένθεση: εντυπωσιακή είναι και η μείωση σε «γραφική ύλη και αναλώσιμα». Από 125.000 ευρώ (!) το 2010 σε 18.500 το 2011, αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο με τις σπατάλες του Δημοσίου.

Ελλάδα 2013 μ.Χ.

Του Ορέστη Καλογήρου, Μακεδονία, 24.7.13

Στις ομιλίες των βουλευτών, στις ανακοινώσεις των κομμάτων, στα τηλεοπτικά παράθυρα αναβίωσε αίφνης ο εμφύλιος. Συνθήματα της εποχής του ψυχρού πολέμου, ψυχώσεις περί «νικητών» και «ηττημένων», αμφιλεγόμενες και κακοχωνεμένες ρήσεις του αδελφοκτόνου παρελθόντος κυριάρχησαν στον δημόσιο διάλογο, αποκαλύπτοντας για ακόμη μια φορά τη γύμνια των ιδεών, των επιχειρημάτων, των πρακτικών προτάσεων. Όπως συμβαίνει σε κάθε εμφύλια διαμάχη, πρωταγωνιστές αυτής της τυμβωρυχίας υπήρξαν τα άκρα του πολιτικού φάσματος, από κοντά όμως και οι άλλες πολιτικές δυνάμεις. Για ακόμη μία φορά, ψευδεπίγραφες διαιρέσεις χρησιμοποιούνται, για να συσκοτίσουν την ένδεια του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Ο εμφύλιος πόλεμος, που στοίχισε περισσότερους νεκρούς από το έπος του ’40, την κατοχή και την αντίσταση μαζί, τελείωσε πριν από 64 χρόνια! Χωρίς, είναι η αλήθεια, να αναμετρηθεί ποτέ θαρραλέα με το παρελθόν της, η χώρα στη δεκαετία του ’80 προσπάθησε, και σε έναν βαθμό πέτυχε, να αποκαταστήσει μια συνεννόηση των αντιμαχόμενων παρατάξεων. Κορυφαία στιγμή η συνάντηση, η χειραψία και η θερμή συζήτηση των δύο στρατιωτικών ηγετών της εμφύλιας διαμάχης του Θρασύβουλου Τσακαλώτου και του Μάρκου Βαφειάδη. Τα φαινόμενα των ημερών έδειξαν ότι η επιφανειακή, πρόχειρη και συμβολική αντιμετώπιση του εμφυλίου δεν αρκεί για να κλείσουν οι λογαριασμοί.

Οι πρόεδροι των πανεπιστημίων

Του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 23.7.13

Παραιτήθηκε η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζάνετ Ναπολιτάνο, προκειμένου να αναλάβει άμεσα τη θέση του προέδρου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, δηλαδή να γίνει πρόεδρος Συμβουλίου Ιδρύματος, σαν αυτά που μετά χίλια αριστερά βάσανα συγκροτήθηκαν και στην Ελλάδα. Δεν γνωρίζουμε αν υπήρχαν κι άλλοι λόγοι που οδήγησαν την κ. Ναπολιτάνο στην παραίτηση, αλλά κοιτώντας τον αμερικανικό Τύπο, διαπιστώσαμε ότι ουδείς χλεύασε την επιλογή της να γίνει «από δήμαρχος, κλητήρας», ή από «υπουργός, πρόεδρος ΑΕΙ». Είναι προφανές ότι στην αμερικανική κοινωνία η θέση έχει σημαντικό βάρος, πιθανώς ισάξιο του ομοσπονδιακού υπουργού. Στην Ελλάδα διάφορα άξια τέκνα της Διασποράς δέχθηκαν να μπουν στα Σ.Ι. των ημέτερων ΑΕΙ και ΤΕΙ. Η θέση διεθνώς έχει μεγάλο κύρος, αλλά τα «καλόπαιδα» της παλαβής Αριστεράς προσπαθούν να τη φέρουν στα μέτρα της δικής τους «ψωροκώσταινας». Προ δύο εβδομάδων συγκεντρώθηκαν στα Προπύλαια Αθηνών να διαμαρτυρηθούν· όχι για αποφάσεις του Συμβουλίου αλλά για την ύπαρξή του. «Ελληνική ιδιαιτερότητα», θα πει κάποιος. Ναι, αλλά αυτή δεν είναι η χειρότερη ιδιαιτερότητα. Τα «καλόπαιδα» δεν συγκεντρώθηκαν εκτός της Πρυτανείας για να ασκήσουν το συνταγματικό δικαίωμα στη διαμαρτυρία. Μπούκαραν στο κτίριο όπου με ύβρεις και αγριοφωνάρες θέλησαν να «πείσουν» τα μέλη του Σ.Ι. να παραιτηθούν.

Οι αντιστασιακοί

Της Σώτης Τριανταφύλλου, www.protagon.gr

Η εκτίμηση ότι η χώρα μας τελεί υπό δικτατορικό καθεστώς («χούντα», «Κατοχή») οδηγεί στην ένδυση πολλών δημιουργών, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων και διασκεδαστών με τα χρώματα του αντιστασιακού. Συγγραφείς, τραγουδιστές, μέλη της νομενκλατούρας και ινδάλματα της λαϊκής ψυχαγωγίας εμφανίζονται ως μεγαλόστομοι επαναστάτες, πατριώτες και ανατροπείς: μετά από κάμποσα χρόνια λήθαργου και επιθετικού νεοπλουτισμού, δεβαριεσισμού και γραφειοκρατικής αριστεροσύνης, διάφοροι «επώνυμοι» κολακεύουν το κοινό τους πασχίζοντας να γίνουν συμπαθητικοί - άρα, να διατηρήσουν τη δημοτικότητα και, κυρίως, την εμπορικότητά τους. Άνθρωποι άσχετοι προς την πολιτική, μικροαστοί, βολεμένοι, αγράμματοι, εσωστρεφείς και εγωκεντρικοί, κάνουν οψίμως επίδειξη κοινωνικής συνείδησης - και εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ και οι λεγόμενες αντιμνημονιακές δυνάμεις γνωρίζουν επιτυχία και προσβλέπουν στην εξουσία, όσοι ενδιαφέρονται να αρέσουν, προσχωρούν στους επικείμενους νικητές. Δώστε στον λαό ό,τι θέλει, πείτε του ό,τι του αρέσει να ακούει. Εξάλλου, ποτέ δεν βλάπτει να τα έχουμε καλά με τους κυβερνώντες του εγγύς μέλλοντος, ειδικά όταν υπόσχονται νέα τάξη πραγμάτων: ίσως δοθούν καινούργιες ευκαιρίες σε καινούργιους συμβιβασίες. Αίφνης, εξαιτίας του Ίντερνετ που προσφέρει βήμα και απεριόριστο χώρο, όλοι έγιναν αρθρογράφοι.

Ώρα να τελειώνουμε...

Του Ανδρέα Παπαδόπουλου, www.metarithmisi.gr, 23.7.13

«Όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν», τραγούδαγε σε άλλες εποχές ο Νίκος Παπάζογλου. Με την ανοχή του στιχουργού, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του για να περιγράψουμε πολλές από τις σημερινές καταστάσεις, αλλά και πολλά από τα πρόσωπα που επηρεάζουν ή καθορίζουν την επικαιρότητα. Υπάρχουν πολλά, χαρακτηριστικά και εν πολλοίς αποκαρδιωτικά παραδείγματα. Ενδεικτικά και σχηματικά: Παράδειγμα πρώτον, η «περίπτωση Παπουτσή». Η τοποθέτησή του Χρήστου Παπουτσή στη θέση του εκπροσώπου μας στην Παγκόσμια Τράπεζα δείχνει ότι «τα δικά μας παιδιά» ποτέ δεν χάνονται. Μιλάμε για ένα πρόσωπο το οποίο, σε όποια θέση και αν τοποθετήθηκε (και ήταν πολλές), άφησε συντρίμμια. Πέραν, βεβαίως, από τη… «σοσιαλιστικο-λαϊκιστική» ρητορική με την οποία έχει δηλητηριάσει γενιές και γενιές. Πόσα τέτοια πρόσωπα άραγε δεν τοποθετήθηκαν σε θέσεις κλειδιά του κρατικού μηχανισμού; Παράδειγμα δεύτερον, οι παρεμβάσεις "τύπου Απ. Κακλαμάνη". Στην πολιτική σκηνή της χώρας πρωταγωνιστούν διάφοροι πρώην, που παραμένουν νυν και οι οποίοι έχουν γενικώς ασυλία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της εκδοχής είναι ο Απόστολος Κακλαμάνης. Τελευταίο κρούσμα, η αήθης επίθεση κατά του ακαδημαϊκού Ηλία Μόσιαλου. Ο αποκαλούμενος Νέστορας του ΠΑΣΟΚ, είναι ένα πρόσωπο το οποίο βρίσκεται στη Βουλή για πάνω από 30 χρόνια, ανακυκλώνοντας την ίδια φρασεολογία, πασπαλισμένη με συνομωσία και συμφέροντα, ένας καθημερινός τιμητής των πάντων. Προσόν του, βεβαίως, οι …διορισμοί. Πόσοι άραγε σαν τον κ. Κακλαμάνη δεν περιφέρουν το (αγωνιστικό ή καλλιτεχνικό) παρελθόν τους, εδώ και δεκαετίες;

Μεταρρυθμιστικό μπλοκ συγκροτούν 5 δημάρχοι μεγάλων πόλεων

Ολο και πυκνώνουν οι κοινές παρεμβάσεις -και με πολιτικά χαρακτηριστικά- πέντε ανεξάρτητων δημάρχων που κινούνται στον λεγόμενο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας (κατ' άλλους της κεντροαριστεράς) και προΐστανται σε δήμους μεγάλων πόλεων της χώρας. Κοινό βηματισμό βρήκαν και πάλι οι κκ. Γιώργος Καμίνης, δήμαρχος Αθηναίων,Γιάννης Μπουτάρης, δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Δημαράς, δήμαρχος Πατρέων, Πάνος Σκοτινιώτης, δήμαρχος Βόλου και Φίλιππος Φίλιος, δήμαρχος Ιωαννιτών. Αυτή τη φορά αφορμή ήταν η διαθεσιμότητα, οι απολύσεις και ο ασφυκτικός κλοιός του κράτους επί των δήμων. Με κείμενό τους εξαπολύουν πυρά κατά της κυβέρνησης, εγκαλώντας τη για«συντηρητική αναδίπλωση» με βάση τις επιλογές της για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και βολές κατά των πολιτικών δυνάμεων οι οποίες, αντιδρώντας σε κάθε αλλαγή, λειτουργούν ως «κήρυκες της στασιμότητας». Δηλώνουν ότι «τώρα είναι η ώρα, για τη δημιουργία ενός τολμηρού μεταρρυθμιστικού σχεδίου» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το οποίο θα αποκαθιστά θεσμικά την αξιοπρέπεια και την αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης. Οι πέντε δήμαρχοι, με εκσυγχρονιστική διάθεση και κινούμενοι στη... μέση οδό, εμφανίζονται να απορρίπτουν πολιτικά συντηρητικές επιλογές, όπως χαρακτηρίζουν τις οριζόντιες περικοπές και απολύσεις στους δήμους, αλλά και να μην αποδέχονται την τακτική της αντιπολιτευτικής καταγγελίας.

ΓΙΟΥΡΓΚΕΝ ΧΑΜΠΕΡΜΑΣ: «Οι συνθήκες στην Ελλάδα θυμίζουν όψιμη Δημοκρατία της Βαϊμάρης»

Συνέντευξη στον Τάσο Τσακίρογλου, Εφημερίδα των Συντακτών, 21.7.13

«Μόνο μία Ευρώπη ενωμένη σε πολιτικό επίπεδο και με επαρκή οικονομική ευρωστία, μπορεί να δαμάσει τον ξέφρενο οικονομικό καπιταλισμό». Αυτό τονίζει στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε ο Γερμανός διανοητής στην «Εφ.Συν.», λίγες μέρες πριν από την έλευσή του στην Αθήνα, προκειμένου να συμμετάσχει στο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας που γίνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας. Ο Γ. Χάμπερμας επικρίνει τη στάση της Γερμανίας, τονίζοντας ότι για το δικό της όφελος θα έπρεπε να δεχτεί μια αναδιανεμητική πολιτική εις βάρος της, ενώ σημειώνει ότι η αλλαγή πολιτικής στην Ευρώπη αποτελεί το κλειδί για τη λύση των ελληνικών προβλημάτων. Τέλος, επιτίθεται στην τρόικα, λέγοντας ότι «δεν κάνει τίποτε άλλο από το να μεταφράζει τις προσταγές των τραπεζών και των χρηματαγορών σε μέτρα λιτότητας και πακέτα διάσωσης».

• Το χάσμα μεταξύ των πολιτών και της πολιτικής είναι μεγαλύτερο από ποτέ και ο ευρωσκεπτικισμός μοιάζει να είναι η μόνη βάση για την ένωση των Ευρωπαίων πολιτών σήμερα. Μπορεί η Ευρώπη να μετασχηματιστεί σε μια πολιτική οντότητα με τη συμμετοχή των λαών;

Οι ευρωπαϊκές Συνθήκες προδιαγράφουν τον δρόμο για τη συνταγματική αναθεώρηση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στο οποίο συνέρχονται οι αρχηγοί των κυβερνήσεων, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να συγκαλέσει σύνοδο, στην οποία τα κράτη-μέλη επεξεργάζονται ένα Σύνταγμα στενότερης συνεργασίας μεταξύ τους και το προσχέδιο αυτό τίθεται προς έγκριση από όλα τα συμμετέχοντα κράτη.

Διαχρονική μόδα και άλλοθι

Του Αλέξη Παπαχελά, Καθημερινή, 21.7.13

Περάσαμε πολλά χρόνια της μεταπολίτευσης πιπιλίζοντας την καραμέλα του αντιαμερικανισμού. Τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της χούντας και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ήταν απολύτως λογικό να υπάρχει αντιαμερικανισμός στη χώρα μας. Η ταύτιση με τη δικτατορία και η πολιτική του Κίσινγκερ έναντι της Τουρκίας ήταν πραγματικά δεδομένα που δικαιολογούσαν τον θυμό. Από κάποιο σημείο και πέρα, όμως, ο αντιαμερικανισμός έγινε μόδα και άλλοθι. Μόδα γιατί πουλούσε τρελά. Οποιος έφτιαχνε ένα σενάριο ή πρωτοσέλιδο με ολίγη CIA μέσα είχε εγγυημένα αποτελέσματα. Αλλοθι για όλους εκείνους τους δήθεν προοδευτικούς γκουρού, οι οποίοι λεηλατούσαν τη χώρα αλλά το έπαιζαν «μάγκες» στα θέματα εξωτερικής πολιτικής για να κρατούν ικανοποιημένο το κοινό. Βγάλαμε τίποτα με τον αντιαμερικανισμό; Νομίζω απολύτως τίποτα, εκτός από το να νιώσουμε εμείς καλά... Στην εξωτερική πολιτική, όμως, προέχει η λογική. Σημασία έχει τι μας συμφέρει, τι εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα της πατρίδας μας. Ε, λοιπόν, ο αντιαμερικανισμός δεν βοήθησε σε τίποτα τα συμφέροντά μας. Οι έμπειροι διπλωμάτες το έλεγαν από την αρχή, προειδοποιώντας ακόμη και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για τις καταστροφικές συνέπειες της αποχώρησης της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ηταν όμως τέτοιος ο λαϊκισμός και η πίεση, που κανείς δεν άντεχε να πάει κόντρα σε αυτόν. Το έκανε υπογείως ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν έδιωχνε τις βάσεις στα λόγια και τις άφηνε στην πράξη. Ισως αυτό να ήταν η χειρότερη επιλογή, γιατί εκπαίδευσε την κοινή γνώμη στην ακραία ανευθυνότητα, αντί να την πείσει καθαρά και ειλικρινά για την πολιτική που ακολουθείτο στα μουλωχτά.

Περί Αριστεράς και ευθύνης

Του Παύλου Τσίμα, ΝΕΑ, 20.7.13

"Μία αριστερή κυβέρνηση αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση μιας χώρας σε αναβρασμό, που απειλείται με αφανισμό στη χειρότερη στιγμή της κρίσης. Ολοι προβλέπουν ναυάγιο. Αλλά η Αριστερά καταφέρνει να κρατήσει το πλοίο στον αφρό, ο Πολ Κρούγκμαν τη λούζει με επαίνους και ακόμη και το ΔΝΤ δηλώνει ενθουσιασμένο με τις επιδόσεις της! Σενάριο πολιτικής φαντασίας, βγαλμένο από τα πρακτικά του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ ή από όνειρο στελέχους της ΔΗΜΑΡ; Οχι. Συνέβη στʼ αλήθεια. Σε μια μακρινή και εξωτική γωνιά της Ευρώπης - στην Ισλανδία. Και καθώς εκπρόσωπος από το «αδελφό» ισλανδικό κόμμα δεν παρέστη στο Συνέδριο, θα επιχειρήσω να μεταφέρω εδώ την εμπειρία του. Στα τέλη της δεκαετίας του ʼ90, λοιπόν, όταν η ισλανδική Αριστερά αποφάσισε να ενωθεί σε μια Σοσιαλδημοκρατική Συμμαχία, οι πιο ριζοσπαστικές, οικολογικές και κομμουνιστογενείς συνιστώσες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν και ίδρυσαν το Κίνημα Αριστερών - Πρασίνων, με ηγέτη τον - όνομα γλωσσοδέτης, όπως όλα τα ονόματα στο νησί - Σταϊνγκρίμουρ Σιγκφούσον. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ισλανδία έγινε ο δοκιμαστικός σωλήνας του πιο αποχαλινωμένου πειράματος νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης στον κόσμο. Η τραπεζική φούσκα έφθασε να είναι δεκαπλάσια του ΑΕΠ της χώρας.

Αποζημιώσεις και για τον Μελιγαλά

Του Δημήτρη Ψυχογιού, Athens Voise

H προχθεσινή (17/7/13) επίσκεψη Αλέξη Τσίπρα και Μανώλη Γλέζου στον Κάρολο Παπούλια να του θέσουν το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων με έκανε να θυμηθώ κάποια άλλη ιστορία διεκδίκησης αποζημίωσης, αλλά από το ελληνικό κράτος για δική του πολεμική (εμφυλιοπολεμική για την ακρίβεια) ενέργεια – με θετική μάλιστα έκβαση που θα προσθέτει ίσως πολιτικά και ηθικά επιχειρήματα στον τίμιο αγώνα που διεξάγεται επί του θέματος από πολλές πλευρές. Αφορά άμεσα μάλιστα και τους δύο εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ δεδομένου ότι η ιστορία αφορά την «Αυγή», της οποίας ο Μανώλης Γλέζος υπήρξε διευθυντής και ο Αλέξης Τσίπρας είναι άτυπος ιδιοκτήτης. Πρόκειται για την αποζημίωση που διεκδικούσε η εφημερίδα για τις ζημιές που είχε υποστεί, όταν στις 21 Απριλίου 1967 όργανα των πραξικοπηματιών είχαν εισβάλει στα γραφεία της και είχαν πάρει ό,τι υπήρχε μέσα, αναζητώντας στοιχεία που αποδείκνυαν την «κομμουνιστική συνωμοσία για την ανατροπή του καθεστώτος» που επικαλούνταν η χούντα τις πρώτες ημέρες της εξουσίας της. Βεβαίως τα χειρόγραφα των δημοσιογράφων, τα γραφεία και τα έπιπλα δεν ήσαν άξια λόγου οικονομικά στοιχεία, αλλά κάποιοι υποστήριζαν ότι υπήρχε και πίνακας του Πικασό (της «κόκκινης» περιόδου του) που άξιζε πολλά και κανείς δεν ήξερε τι είχε απογίνει.

George Steiner: Το έργο δεν έχει ανάγκη κανέναν!

Μία συνέντευξη του κριτικού και φιλοσόφου, στην γαλλική le Monde, www.antifono.gr

Le Monde: Είμαστε μάρτυρες της υποχώρησης της ευρωπαϊκής ιδέας. Αυτό του είδους η άμπωτη σας ανησυχεί;

George STEINER: Σίγουρα, αλλά ο δικός μου πεσιμισμός είναι σύνθετος, διότι από την άλλη πλευρά η Ευρώπη όπως την γνωρίζουμε εν έτει 2013 αγγίζει επίσης το θαύμα. Κουβεντιάζουμε τώρα εδώ, καθισμένοι παρέα στο Cambridge, ακόμη κι αν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι έχουν καταστρέψει την ήπειρο, παρά την ύπαρξη του Ολοκαυτώματος, ακόμη κι αν κατά την διάρκεια του α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις έχασαν 40.000 άνδρες μόλις την πρώτη ημέρα της μάχης του Passchendaele (1917), σε τέτοιο σημείο ώστε μια εφημερίδα να μην διαθέτει καν τον ανάλογο χώρο για να δημοσιευθούν όλα τα ονόματα των πεσόντων! Ναι, το γεγονός πως μετά από όλους αυτούς τους κατακλυσμούς η Ευρώπη ξαναπόκτησε μία δεδομένη ύπαρξη, έχοντας ακόμη μεγάλες ορχήστρες και μουσεία, αυτό είναι από μόνο του ένα θαύμα. Είχαμε το δικαίωμα να πιστέψουμε πως όλα αυτά σήμαιναν το τέλος της Ευρώπης. Κι άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί αφανίστηκαν, ο δε Paul Valery, είχε από τα 1919 προαναγγείλει το τέλος του δικού μας πολιτισμού.

Le Monde: Το δυτικό τοπίο της διανόησης δεν έχει αλλάξει βεβαίως και λίγο.

George STEINER: Ουσιαστικά είναι οι θετικές επιστήμες αυτές που διεκδικούν πια τα πρωτεία και όχι οι ανθρωπικές. Τόσο όταν εγκαταστάθηκα στο Princeton ( New Jersey ) στο ΄΄σπίτι΄΄ του Einstein, όσο κι αργότερα στο Cambridge (Ηνωμένο Βασίλειο), επέλεξα να ζήσω ανάμεσα στους πρίγκιπες των θετικών επιστημών. Οι επιστήμες είναι ο μεγάλος αγωγός που μας συνδέει με το μέλλον.

Οι φόβοι της Γερμανίας ρίχνουν στα βράχια την ΕΕ

Του Mark Mazower*, Financial Times, www.euro2day.gr/

Ο Mark Mazower διερωτάται γιατί η Γερμανία φοβάται να αναλάβει ηγετικό ρόλο. Οι δαίμονες του παρελθόντος και η εμμονή στους κανόνες. Το τέλος της αμερικανικής γενναιοδωρίας και τα επικίνδυνα μαζικά πλεονάσματα της Γερμανίας.

Με τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας Wolfgang Schaeuble να επισκέπτεται την Αθήνα για να τονώσει το ηθικό, γίνεται σαφέστερο από ποτέ ότι η Ευρώπη έχει πρόβλημα ηγεμονίας. Υπό τον πρόεδρο Francois Hollande, η Γαλλία είναι εντελώς απούσα σε ό,τι αφορά την Ε.Ε. Η Βρετανία δεν είχε ποτέ μικρότερη επιρροή στην Ε.Ε. χάρη στη δέσμευση του πρωθυπουργού David Cameron για δημοψήφισμα ως προς την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. Η Ιταλία και η Ισπανία, ακόμη και τις καλές εποχές, δεν είχαν το ίδιο βάρος όσο οι γείτονές τους στο Βορρά, ενώ τώρα είναι αποδεκατισμένες από την κρίση. Έτσι, μένει η Γερμανία. Ούτε οι Γερμανοί, ούτε κανένας άλλος δεν είναι άνετος με αυτήν την κατάσταση. Η πρωτοκαθεδρία του Βερολίνου, όμως, είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Η πρόκληση είναι να βρεθεί ο τρόπος ώστε να υπάρξουν για όλους οφέλη από αυτήν την κατάσταση. Τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ένας μεγάλος σε ηλικία Γερμανός δικηγόρος έγραψε ένα κείμενο που αποτελεί κλασική εργασία στο αντικείμενο της ηγεμονίας. Ο Heinrich Triepel ενδιαφέρθηκε για τη συμφιλίωση των πολιτικών δυνάμεων κρίνοντας ότι όλα τα κράτη είναι νομικώς ίσα.

Οι παθογένειες που μένουν... Η πελατειακή λογική και το «κράτος - κομματικό φέουδο»

Του Π. Κ. Ιωακειμίδη, ΝΕΑ, 19.7.13

Η πελατειακή λογική (clientelism) καθώς και η λογική ότι το κράτος και οι δημόσιες θέσεις που αντιπροσωπεύουν το κράτος αποτελούν προνόμιο του κόμματος (ή κομμάτων) που βρίσκεται στην εξουσία αποδεικνύεται ότι είναι τόσο βαθιά ριζωμένες που δεν εξαλείφονται ούτε σε περιόδους έντονης κρίσης και (υποτίθεται) μεταρρυθμιστικής δυναμικής. Κάποια τελευταία επεισόδια «τακτοποίησης» κομματικών στελεχών σε καίριες θέσεις δημόσιας εξουσίας πιστοποιούν πέρα για πέρα το γεγονός (και προκαλούν δικαιολογημένα το κοινό αίσθημα). Ετσι φαίνεται ότι μία κύρια παθογένεια που οδήγησε τη χώρα στην κρίση, η πελατειακή λογική και η κομματοκρατία, δεν είναι από τις καταστάσεις που μπορούν να αλλάξουν εύκολα. Στο πεδίο αυτό, οι οποιεσδήποτε διακηρύξεις φαίνεται να παραμένουν άνευ αντικρίσματος. Οι παθογένειες παραμένουν και ως εκ τούτου οι προοπτικές για μια ριζική αλλαγή στη συγκρότηση του κράτους/διοίκησης αλλά και στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος ελαχιστοποιούνται απελπιστικά. Βεβαίως η δημιουργία του ΑΣΕΠ τη δεκαετία του 1990 αποτέλεσε ένα καθοριστικά καινοτόμο μέτρο για την εξάλειψη του πελατειακού συνδρόμου στην αφετηριακή στελέχωση της διοίκησης. Μια πραγματική τομή στη λογική της παθογενούς λειτουργίας κράτους, πολιτικού συστήματος και λειτουργίας/συμπεριφοράς των κομμάτων, αλλά από εκεί και πέρα η παθογένεια σε μεγάλο βαθμό παραμένει. Και θα πρέπει βεβαίως να ξεριζωθεί.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μας σώσει από την πείνα

Του Νίκου Μαραντζίδη*, Εφημερίδα των Συντακτών

Στην ομιλία του στο κλείσιμο του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, ο πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας φρόντισε να μας θυμίσει μια φάση της πρόσφατης δραματικής ιστορίας μας που αποτυπώθηκε στους στίχους του γνωστού τραγουδιού: «Το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα, θα μας σώσει πάλι από τη σκλαβιά». Από ιστορικής πλευράς το τραγούδι δεν είναι απλή προπαγάνδα, έχει κάποια βάση. Τα συσσίτια του ΕΑΜ πράγματι συνέβαλαν στο να γλιτώσουν από τον θάνατο πολλοί άνθρωποι στα χρόνια της Κατοχής – αν και αυτό που ξέχασε να πει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι πως το ίδιο ακριβώς έκαναν και η Εκκλησία της Ελλάδας, ο Ερυθρός Σταυρός και η UNRA αργότερα. Η μόνη διαφορά είναι πως αυτοί δεν διέθεταν όπλα και δεν ενδιαφέρονταν για την κατάκτηση της εξουσίας. Βεβαίως, ο πρόεδρος Τσίπρας δεν αναφέρθηκε στο ΕΑΜ και στον κατοχικό λιμό για να κάνει μάθημα Ιστορίας αλλά ως κάλεσμα για πολιτική δράση. Σύμφωνα με τον Αλ. Τσίπρα, τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να υποστηρίξουν και να συμμετάσχουν μαζικά στις οργανωμένες «προνοιακές» δράσεις του κόμματος, ιδιαίτερα εκείνες που αφορούν τη διανομή τροφίμων. Μερικοί είδαν την πρωτοβουλία με θετικό μάτι. Σκέφτηκαν πως τίποτε επιλήψιμο δεν υπάρχει σε μια ανθρωπιστικού χαρακτήρα απόφαση. Το πρόβλημα όμως είναι πως δεν πρόκειται για ανθρωπιστική παρέμβαση αλλά για μια βαθιά πολιτική επιλογή με βασικό στόχο τη διαμόρφωση δικτύων επιρροής μέσα στον πληθυσμό των φτωχών κατοίκων, της Αθήνας κυρίως. Στην πραγματικότητα, με αυτήν του την επιλογή, ο ΣΥΡΙΖΑ αποφασίζει να ανταγωνιστεί πιο αποφασιστικά τη Χρυσή Αυγή στον τομέα μιας ιδιόμορφης κοινωνικής πολιτικής, όπου τα κόμματα θα αναλαμβάνουν δράσεις που είτε ανήκουν στη σφαίρα του κράτους (κοινωνική πολιτική) είτε στη σφαίρα της κοινωνίας των πολιτών (π.χ. Εκκλησία, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις).

Ως πού θα φθάσουν; Με την καταστροφή κομματιών του δημόσιου τομέα μπήκαμε σε νέα φάση

Της Ελίζας Παπαδάκη,  ΝΕΑ, 18.7.13.

Από τις 11 Ιουνίου, ημερομηνία που η κυβέρνηση αιφνίδια έκλεισε την ΕΡΤ, η αγωνία για το πώς θα βγει η Ελλάδα από την κρίση πέρασε σε νέα φάση: Ξεκίνησε μια καταστροφή κομματιών του δημόσιου τομέα, τα οποία φαίνεται να επιλέγονται τυχαία, αυθαίρετα, ή πάντως με κριτήρια που δεν αποσαφηνίζονται και πουθενά δεν τεκμηριώνεται ότι σχετίζονται με το γενικό κοινωνικό συμφέρον – όπως και αν το αντιλαμβάνεται κανείς: από συντηρητικές, φιλελεύθερες, ή αριστερές ιδεολογικές αφετηρίες. Στη χώρα μας το κράτος, ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, ήταν ο κεντρικός παράγων της οικονομικής κρίσης. Επί χρόνια την εκκόλαπτε, για να καθορίσει το 2009 το ξέσπασμα και την κατοπινή εξέλιξή της σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό παρ’ όσο σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Έπασχε και εξακολουθεί να πάσχει, βαριά. Παράλληλα, ωστόσο, ήταν εξ ορισμού και παραμένει η πηγή για την παραγωγή και την παροχή δημοσίων αγαθών: παιδείας και υγείας για όλους, ασφάλειας, τάξης και δικαιοσύνης, και ακόμα πολιτισμού, επιστήμης και έρευνας πέρα από εμπορευματικά κριτήρια, πρόνοιας για τους ασθενέστερους, για το περιβάλλον. Επειδή ακριβώς πάσχει, όλα αυτά τα παράγει λιγότερο αποδοτικά, ποσοτικά και ποιοτικά φτωχότερα από όσο επέτρεπαν ο πλούτος και το επίπεδο ανάπτυξης στη χώρα, οι πόροι που από δεκαετίες μάς διαθέτουν για τέτοιους σκοπούς τα Ευρωπαϊκά Ταμεία.

Ρητορική της βίας

Του Άγγελου Στάγκου, Καθημερινή, 18.7.13

Οταν ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εξομοιώνει τους υπουργούς με γκάνγκστερ τύπου Αλ Καπόνε και χαρακτηρίζει την κυβέρνηση «συμμορία του Μνημονίου», μιλώντας στο κομματικό κοινό του, η συνέχεια δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική στη Βουλή. Και μάλιστα σε μια Βουλή που από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι το επίπεδό της θα ήταν το χειρότερο των τελευταίων πολλών δεκαετιών. Aρα, δεν αποτελούν έκπληξη όσα ξεστόμισαν προχθές με περισσή ευκολία (αναμεμειγμένη με άφθονη βλακεία) διάφοροι αντιπολιτευόμενοι βουλευτές για συναντήσεις στα... γουναράδικα, για χούντες και για κρεμάλες στη συνεδρίαση της ολομέλειας. Για να μην αναφερθούμε βέβαια και στη γνωστή παράσταση που δίνει με κάθε ευκαιρία ο εκπρόσωπος της Χρυσής Αυγής, από τον οποίο όμως δεν αναμενόταν κάτι καλύτερο. Aγνωστο αν ο Αλέξης Τσίπρας το αντιλαμβάνεται, αλλά η ρητορική του υποθάλπει την άσκηση πολιτικής βίας, που επί χρόνια ταλανίζει την Ελλάδα, και ρίχνει νερό στον μύλο των νεοναζί. Περί αυτού πρόκειται, όταν μάλιστα διανθίζει αυτήν τη ρητορική με έμμεσες ή άμεσες ευλογίες των προπηλακισμών εις βάρος των πολιτικών του αντιπάλων ή των «αντάρτικων» στην Κερατέα,

Η καρικατούρα των καταλήψεων

Του Πέτρου Παπασαραντόπουλου, www.metarithmisi.gr, 18.7.13

Υπάρχει μια «επαναστατική» τελετουργία που επαναλαμβάνεται με μονότονο τρόπο στα σχεδόν 40 χρόνια της Μεταπολίτευσης. Συνδικαλιστικές οργανώσεις, ομάδες συμφερόντων, αυτοανακηρυγμένοι εκπρόσωποι του λαού και κάθε λογής «συλλογικότητες», όταν θέλουν να διαμαρτυρηθούν για κάτι ή να διεκδικήσουν τα αιτήματά τους, καταλαμβάνουν δημόσιους χώρους, ακυρώνουν τη λειτουργία τους, που είναι η προσφορά υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο, και ανακοινώνουν ότι θα συνεχίσουν την κατάληψη «μέχρις εσχάτων». Οι συνήθεις χώροι όπου ασκείται αυτή η επαναστατική γυμναστική είναι τα πανεπιστήμια, οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας, τα γραφεία κρατικών επιχειρήσεων, οι χώροι παροχής υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης προς τους πολίτες, οι χώροι εναπόθεσης απορριμμάτων καθώς και σχολικές εγκαταστάσεις δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπου οι συχνές καταλήψεις από μαθητές τείνουν να λάβουν τη διάσταση εθιμικού δικαίου. Πρόσφατα, το φαινόμενο επεκτάθηκε και στις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες. Αντίθετα, οι καταλήψεις σπανίζουν σε χώρους ιδιωτικής ιδιοκτησίας.

To Μέτωπο της Καθυστέρησης

Tου Φώτη Γεωργελέ, Athens Voice

Σκηνή από διαδήλωση. Λέει ένας απεργός: Εγώ προσελήφθην με το ΑΣΕΠ, γιατί ξεκινάνε από μένα; Λέει μια διαδηλώτρια: Να με αξιολογήσουν, να με κρίνουν όσο αυστηρά θέλουν και αν δεν κάνω να με απολύσουν, αλλά έτσι οριζόντια, δεν το δέχομαι. Νομίζω ότι περίπου κάπου εδώ, κάπου τώρα, έφτασε η ώρα που αρχίζει και γίνεται καθαρό σε όλους τους συμπολίτες μας τι συνέβη αυτά τα 4 χρόνια. Αρχίζει να αποκαλύπτεται η μεγάλη απάτη, τελειώνουν τα ψέματα. Αυτό που προσπάθησαν όλοι να μας κάνουν να ξεχάσουμε είναι ότι το 2009 ήταν το κράτος που χρεοκόπησε. Η δικιά μας φούσκα δεν ήταν η Lehman Brothers και οι τράπεζες, δεν ήταν το real estate, δεν ήταν οι τουριστικές κατοικίες. Ήταν το κράτος που ξόδευε 24 δις το χρόνο παραπάνω απ’ όσα είχε. Σ’ αυτά τα χρόνια άλλαξαν τα πάντα στην ελληνική κοινωνία, αλλά το κράτος, η αιτία του προβλήματος, έμεινε σχεδόν ανέπαφο. Ο ιδιωτικός τομέας συρρικνώθηκε σχεδόν 45%, αλλά το δημόσιο ελάχιστα. Όχι απλώς δεν μειώθηκε ριζικά το κόστος του, αλλά κυρίως δεν άλλαξαν οι δομές και η λειτουργία του.

In memoriam

Του Ορέστη Καλογήρου, Μακεδονία, 17.7.13

Πριν από λίγες ημέρες η πόλη των Ιωαννίνων συγκλονίστηκε από την είδηση της αυτοκτονίας του Νίκου Μάντη, αντιδημάρχου Οικονομικών του δήμου Ιωαννιτών. Ο Νίκος Μάντης υπήρξε φίλος και σύντροφος στα νεανικά φοιτητικά χρόνια, στα χρόνια της αθωότητας, όταν πιστεύαμε ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο και την κοινωνία. Ο Νίκος δεν έπαψε ποτέ να το πιστεύει και αφιέρωσε στην κυριολεξία τη ζωή του στα κοινά. Χαμογελαστός, καλόκαρδος, έκρυβε τις ευαισθησίες του πίσω από μια περήφανη αξιοπρέπεια. Πιστός στις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, ως αντιδήμαρχος εργάστηκε σκληρά για να απαλύνει «τον καημό του εν γένει πάσχοντος ανθρώπου». Αγωνίστηκε και κατόρθωσε να εξυγιάνει τα οικονομικά του δήμου Ιωαννίνων και παράλληλα να διατηρήσει κοινωνικά χαρακτηριστικά στις δαπάνες, παρά τις τεράστιες περικοπές του προϋπολογισμού λόγω της κρίσης. Ανακάλυψε αυτός, αποκάλυψε ο ίδιος και οδήγησε στη δικαιοσύνη μια υπόθεση υπεξαίρεσης 1 εκατομμυρίου ευρώ στο ταμείο του δήμου. Σαν αντίδωρο εισέπραξε έναν ανελέητο πόλεμο φθοράς, που είχε σαν αποτέλεσμα να καταπονηθεί σωματικά, ψυχικά και πνευματικά, όπως έγραφε ο ίδιος πριν από λίγους μήνες στην επιστολή παραίτησής του από τη θέση του αντιδημάρχου. Συγκλονισμένος από το γεγονός της αυτοκτονίας, μίλησα με ανθρώπους που γνωρίζουν καλά την υπόθεση για «να φωτίσω τις αιτίες που μ’ αφήνουνε μισό».

Μία από τα ίδια

Του Κώστα Καρακώτια, Εθνος, 16.7.13

«Το κόμμα που εμείς θέλουμε είναι βαθιά δημοκρατικό, είναι ένας δημοκρατικός συλλογικός διανοούμενος που αφήνει όλα τα λουλούδια να ανθίσουν», ανέφερε, με τη συνήθη ελαφρότητά του και αναμειγνύοντας γκραμσιανές έννοιες με μαοϊκά τσιτάτα, σε κάποιο σημείο της εναρκτήριας ομιλίας του στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ο Αλέξης Τσίπρας. Το κόμμα-συλλογικός διανοούμενος αφήνει βέβαια «όλα τα λουλούδια να ανθίσουν», δηλαδή να εκφραστούν ελεύθερα όλες οι απόψεις στο εσωτερικό του, ή πολύ περισσότερο να αφουγκραστεί και να ενσωματώσει τις κινήσεις, τις αγωνίες, τις κραυγές και τις πρακτικές των λαϊκών τάξεων και της κοινωνίας. Ομως δεν μένει μόνο εκεί. Ολη αυτή την πρώτη ύλη των απόψεων και της λαϊκής και κοινωνικής κίνησης την επεξεργάζεται, την εκλογικεύει και τη μετασχηματίζει σε πολιτική πρακτική και κουλτούρα. Μέχρι τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε κάτι τέτοιο; Μάλλον όχι. Αντίθετα ανέβηκε στο κύμα της άλογης και βίαιης συχνά λαϊκής διαμαρτυρίας και απλώς προσπαθούσε να τη δικαιολογήσει εκ των υστέρων χωρίς καμιά επεξεργασία, πλειοδοτώντας και υποσχόμενος στους πάντες τα πάντα. Με μια παλαιού τύπου φρασεολογία αυτό θα ονομαζόταν υποταγή στο αυθόρμητο των μαζών.

Το αδύνατον δυνατόν

Του Γιώργου Γιατρομανωλάκη, BHMA

«Δεν είναι δυνατόν να θέλουμε την ανανέωση του Εθνικού και να στηρίζουμε τον εκπαιδευτικό του ρόλο επιλέγοντας συνεργασίες με τον Λάκη Λαζόπουλο και τον Πέτρο Φιλιππίδη» φέρεται να είπε στο έκτακτο ΔΣ ο πρόεδρός του, Σταύρος Ξαρχάκος.

Όμως είναι απόλυτα δυνατόν αυτοί οι λαϊκοί «διασκεδαστές» να ανανεώσουν με την είσοδό τους την επόμενη Βουλή. Το κάνουν άλλωστε τόσο καλά όλοι εκείνοι οι «ηθοποιοί» που σιτίζονται και σήμερα στο Πρυτανείο.

Χωρική ανάλυση και αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Θεσσαλονίκης

ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

#Α. Μ. Κωτσιόττουλος,#Τ. Παπαδοπούλου, #Α. Γοσποδίνη και #Α. Τέλλιος

Τομέας Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή, ΑΠΘ

Στην παρούσα εισήγηση θα παρουσιαστεί ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο εκπονήθηκε από ομάδα επιστημόνων του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ σε συνεργασία με το Δήμο Θεσσαλονίκης. 

Αντικείμενο είναι η συνολική θεώρηση της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Θεσσαλονίκης με βάση ένα ενιαίο μοντέλο ανάλυσης και ερμηνείας του αστικού ιστού, που επιτρέπει στις οποιεσδήποτε προτάσεις να εντάσσονται σε μιαν ενιαία λογική και επισημαίνει τις περιοχές της πόλης που διαθέτουν αναπτυξιακή δυναμική. 

Κεντρική ιδέα της ερευνητικής προσέγγισης ήταν η ερμηνεία τής πόλης ως ενός συστήματος που αποτελείται από πόλους με ελκτική ικανότητα και από ουδέτερες ζώνες μειωμένης ελκυστικότητας που συμπληρώνουν τα κενά μεταξύ των πόλων.

ΔΗΜΑΡ: Αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευρεθεί

Του Σωτήρη Βαλντέν, Εφημερίδα των Συντακτών, 15.7.13

Αποχωρώντας από την κυβέρνηση μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, η ΔΗΜΑΡ έπραξε το αυτονόητο. Ηταν η μόνη υπεύθυνη αριστερή στάση. Εξάλλου ο κ. Σαμαράς την ώθησε προς την έξοδο, προσφέροντάς της ως μόνη εναλλακτική λύση μιαν εξευτελιστική αποδοχή πραξικοπηματικών τετελεσμένων. Η ΔΗΜΑΡ επιβεβαίωσε ότι, σε αντίθεση με το βενιζελικό ΠΑΣΟΚ, και παρά τα όποια προβλήματά της, δεν έχει μεταλλαχθεί σε έναν μηχανισμό κατανομής υπουργικών και άλλων θέσεων, αλλά εξακολουθεί να έχει τις δημοκρατικές ευαισθησίες, αξιοπρέπεια και αντανακλαστικά που (πρέπει να) χαρακτηρίζουν την Αριστερά. Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από τη συγκυβέρνηση προκάλεσε ομοβροντία επικριτικών άρθρων και σχολίων, συχνά σε εμπαθείς και προσβλητικούς τόνους. Προερχόμενη από τους κυβερνητικούς εταίρους και τους προπαγανδιστές τους ή από το καρτέλ των ιδιωτικών ΜΜΕ που στήριξε την επιχείρηση κατά της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, η ενορχηστρωμένη αυτή επίθεση δεν εκπλήσσει. Η ΔΗΜΑΡ, όπως και η εντυπωσιακή εγχώρια και διεθνής κατακραυγή, τους χάλασε κάπως τα σχέδια. Πιο προβληματικό είναι όταν «κεντροαριστεροί μεταρρυθμιστές» ενώνονται με τους προηγούμενους στη γενική έφοδο κατά του Κουβέλη. Αφήνω εδώ τους μελοδραματικούς τόνους, με τους οποίους κάποιοι «αποχαιρέτησαν» Κουβέλη, ΔΗΜΑΡ ή και ανανεωτική (μόνο;) Αριστερά. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι είχαν αποχαιρετήσει όλα αυτά από καιρό, μέχρι και ως υποψήφιοι της «Δράσης».

«Μεταρρυθμίσεις» και Ερυθροί Χμερ

Του Χαρίδημου Τσούκα, BHMA, 14.7.13

«Να σας κρατήσουμε δεν ωφελεί, να σας καταστρέψουμε δεν χάνουμε»

Από τότε που ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς αποφάσισε σουλτανικά να κλείσει την ΕΡΤ, το ακούω σχετικά συχνά: ο μόνος τρόπος να γίνουν βαθιές αλλαγές στο Δημόσιο είναι να κλείσουν οργανισμοί, να εξυγιανθούν και να ξανανοίξουν. Πρόκειται για μια απλοϊκή προσέγγιση, ορμώμενη περισσότερο από αγανάκτηση παρά από στοχαστική ανάλυση. Στον πυρήνα της κυριαρχεί η φαντασίωση της μαγικής μεταμόρφωσης: το νέο θα γεννηθεί από τη στιγμιαία καταστροφή του παλαιού. Θα εξαφανιστεί ταχυδακτυλουργικά το ιστορικό παρελθόν για να χτιστεί το καινούργιο μέλλον! Η φαντασίωση αυτή διαπερνάται από την αντίληψη της κοινωνικής μηχανικής.   Η κοινωνική μηχανική, αρχετυπικά αποτυπωμένη στο κομμουνιστικό πρόταγμα, αντιλαμβάνεται την κοινωνία ως μια εύπλαστη ύλη την οποία μπορεί να διαμορφώσει κατά το δοκούν ο κοινωνικός μηχανικός. Οι Ερυθροί Χμερ της Καμπότζης (1974-1979), λ.χ., ήθελαν να απαλλαγεί πλήρως και για πάντα ο πληθυσμός από την «καπιταλιστική μόλυνση» - κατάργησαν το νόμισμα, έκαψαν βιβλία, μετακίνησαν βιαίως πληθυσμούς, σκότωσαν εκατομμύρια, αλλοίωσαν τη γλώσσα. Η ολοκληρωτική νοοτροπία τους αποτυπώθηκε στο διαβόητο σύνθημα για τους κατοίκους των πόλεων (τους πλέον επιρρεπείς στις «καπιταλιστικές» συνήθειες): «Να σας κρατήσουμε δεν ωφελεί, να σας καταστρέψουμε δεν χάνουμε».

Χρέος απέναντι στους φοιτητές και τη χώρα

Της Βάσως Κιντή*, Καθημερινή, 14.7.13

Διαβάζω σε ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ του Πανεπιστημίου Αθηνών ότι η ομάδα φοιτητών που κράτησε σε ομηρία τα μέλη του Συμβουλίου του ΕΚΠΑ ήθελε απλώς να διαμαρτυρηθεί ειρηνικά και κακώς το Συμβούλιο επέλεξε, αντί του διαλόγου και της διαβούλευσης, να καλέσει την Αστυνομία. Οι φοιτητές δεν ήρθαν για να διαμαρτυρηθούν, όπως δεν είχαν έρθει απλώς να διαμαρτυρηθούν πριν από τρεις μήνες σε άλλη συνεδρίαση του Συμβουλίου. Ηρθαν για να διαλύσουν τη συνεδρίαση, όπως την είχαν διαλύσει και τότε. Ηρθαν για να μας βρίσουν χυδαία, να μας λοιδορήσουν και να μας απειλήσουν όπως το έκαναν και την άλλη φορά. Αλλωστε, πώς μπορεί να γίνει διάλογος με βανδαλισμούς και αχαρακτήριστες ύβρεις («λαμόγια», «γερμανοτσολιάδες», «σιχαμένοι», «ξεφτιλισμένοι» κ.λπ.); Αν είχαν ζητήσει να μιλήσουν με το Συμβούλιο για να ενημερώσουν, να διεκδικήσουν και να διαμαρτυρηθούν, είμαι σίγουρη ότι το Συμβούλιο με χαρά θα τους δεχόταν και θα τους άκουγε με προσοχή. Αν μάλιστα είχαν εκλέξει τον εκπρόσωπό τους στο Συμβούλιο, αυτός ή αυτή θα συμμετείχε κανονικά σε όλες τις συνεδρίες ψηφίζοντας για κάθε απόφαση. Δεν είχαν ζητήσει και δεν τους ενδιέφερε καμία συνάντηση. Αυτοί οι ελάχιστοι φοιτητές, που δεν εκπροσωπούν παρά μόνον τον εαυτό τους, ήθελαν να εκδιώξουν από το ίδρυμα το κορυφαίο του όργανο που έχει εκλεγεί δημοκρατικότατα από το 80% των καθηγητών.

Αυτοί θα εκσυγχρονίσουνε τη χώρα;Σαμαράς, Βενιζέλος, Αβραμόπουλος, Παπουτσής και άλλοι πολιτικοί γίγαντες.

Του Δημήτρη Φύσσα, Athens Voice

Δεν είναι πρώτης γραμμής γεγονότα, αλλά και τα δύο δείχνουν ένα ορισμένο κυβερνητικό ήθος. Το πρώτο, η τοποθέτηση του κ. Χρήστου Παπουτσή στη θέση του εκπροσώπου της Ελλάδας στην Παγκόσμια Τράπεζα. Το δεύτερο, η τροπολογία για τη χρήση των δύο αεροπλάνων της πολιτικής -πολιτειακής ηγεσίας από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Αβραμόπουλο και τον αντιπρόεδρο - υπουργό Εξωτερικών κ. Βενιζέλο. Ο κ. Παπουτσής, παλιός φίλος από την εποχή της ΕΦΕΕ του ΄70, είναι μια πολύ κακή επιλογή. Χαρακτηριστικά ανδρεοπαπανδρεϊκός γιέσμαν, χαρακτηριστικά παλαιοκομματικός, χαρακτηριστικά ανεπάγγελτος, χαρακτηριστικά λίγος σε όλη την πολιτική του διαδρομή, χαρακτηριστικά επαρχιώτικος ρήτορας, χαρακτηριστικά στομφώδης, χαρακτηριστικά κενός περιεχομένου, χαρακτηριστικά αποτυχημένος σε όλα τα πάμπολλα πόστα απ΄ όπου πέρασε, χαρακτηριστικά αντιμεταρρυθμιστής. Δεν είναι ο μόνος που έχει τα χαρακτηριστικά αυτά, αλλά είναι ίσως ο μόνος που τα συνδυάζει τόσο «αρμονικά». Τι ανάγκη είχε τη θέση αυτή, κι ακόμα περισσότερο τα 10.000 / μήνα που, όπως γράφτηκε τη συνοδεύουν; Θα μπορούσε τουλάχιστον να κάτσει στ΄ αβγά του, ξεκοκαλίζοντας ήσυχα ήσυχα τη βουλευτική του σύνταξη, δίχως να προκαλεί.

Για λόγους πολιτικής ευθιξίας

Του Μάκη Καραγιάννη

Με ένα απονενοημένο διάβημα έβαλε τέλος στη ζωή του σήμερα ο Νίκος Μάντης, αντιδήμαρχος οικονομικών του Δήμου Ιωαννίνων. Ήταν αυτός που αποκάλυψε το σκάνδαλο της υπεξαίρεσης 1,3 εκ ευρώ στο Δήμο. Το έλλειμμα δεν ήταν λογιστικό, αλλά ταμειακό. Δηλαδή κάποιος πήρε μετρητά από το ταμείο του Δήμου. Όπως είχε δηλώσει στον τύπο ο Δήμαρχος κ. Φίλιος «κλειδί από το χρηματοκιβώτιο όπου φυλάγονται τα χρήματα σε ρευστό, υπάρχει μόνο ένα και βρίσκεται στα χέρια του ταμία». (20.04.13).  O αρμόδιος προϊστάμενος είχε ομολογήσει την πράξη του, τέθηκε σε διαθεσιμότητα. Μόνο κάτω από το βάρος της πολιτικής ευθύνης, και παρ' ότι δεν είχε ανάμιξη στο παραμικρό,  ο Νίκος Μάντης ζήτησε από το δήμαρχο να τον απαλλάξει από τα καθήκοντα του αρμόδιου αντιδημάρχου.

Ο  ίδιος στην επιστολή παραίτησης είχε δηλώσει τα εξής: «κινηθήκαμε αμέσως με τη διαπίστωση του προβλήματος χωρίς ολιγωρίες, με συνεχείς και πολλαπλούς ελέγχους. Γνώμονας των ενεργειών μου ήταν η προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος, με διαφάνεια και με σεβασμό στο δημόσιο χρήμα που γνωρίζω ότι προέρχεται από το υστέρημα των συμπολιτών μας σε δύσκολους γι' αυτούς καιρούς.

Το Μνημόνιο, οι «δωσίλογοι» και οι ανορθολογιστές της αγοράς

Του Γιώργου Σιακαντάρη, www.metarithmisi.gr/

Σε πολύ παλαιές εποχές, τότε που ο ορθός λόγος προσπαθούσε να εξέλθει από τις φυλακές που τον είχαν κλείσει οι εξουσίες της μοναρχικής ή της εκκλησιαστικής αυθεντίας και τα στερεότυπα των παραδοσιακών συμπεριφορών, υπήρχαν κάποιοι στοχαστές που τολμούσαν να υποστηρίζουν ότι «η ορθοφροσύνη είναι στον κόσµο το πράγµα το καλύτερα µοιρασµένο»(1). Αν ζούσαν στη σηµερινή Ελλάδα της εποχής του διλήµµατος Μνηµόνιο- Αντιµνηµόνιο, του κλεισίµατος της ΕΡΤ, της απόλυτης αποδόµησης του κράτους πρόνοιας, της κίνησης του πολιτικού εκκρεµούς από το ένα άκρο στο άλλο, χωρίς καµία ισορροπία στο κέντρο και µε ελάχιστα δείγµατα µετριοπάθειας και προσπάθειας κατανόησης του αντίθετου λόγου, θα καταριούνταν την ώρα και τη στιγµή που ξεστόµισαν µια τέτοια φράση. Γιατί το µόνο πράγµα που δεν είναι καλύτερα µοιρασµένο στην Ελλάδα της κρίσης, είναι η ορθοφροσύνη. Η χώρα έχει χωριστεί σε «δωσίλογους» και «ανορθολογιστές». «Δωσίλογοι» αποκαλούνται αυτοί που θεώρησαν πως η χώρα χρειαζόταν χρηµατοδότηση για να συνεχίσει να υπάρχει. Το μείζον γι’ αυτούς ήταν, το 2010, η χώρα να βρει τρόπους να χρηµατοδοτήσει τη λειτουργία της, έστω και αν αυτοί οι τρόποι δεν ήσαν οι πιο κατάλληλοι για τη θεραπεία του προβλήµατός της. Η Ελλάδα, το 2010 είχε την ανάγκη ενός Μνηµονίου. Ακόµη και αυτό το τρισάθλιο Μνηµόνιο που υπογράφηκε τότε, ήταν πολύ καλύτερη λύση από τη χρεοκοπία.

Ένα φάντασμα πλανάται στην Κουμουνδούρου

Του Δημήτρη Ψυχογιού, Athnes Voice

Oι νέες τεχνολογίες διευκολύνουν όχι μόνο την ανάγνωση αλλά και το μέτρημα: στην ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν 41 αναφορές στη «δημοκρατία», 32 αναφορές στον «λαό», 26 στο «μνημόνιο», 15 σε «αγώνες», «αγωνιστές-αγωνίστριες», 10 στην «ανατροπή» και άλλες τόσες στα «κινήματα» – καμία στον σοσιαλισμό. Η αριθμητική, σε συνδυασμό α) με την έκκληση, «να ακουμπήσουν στο ΣΥΡΙΖΑ όσοι και όσες αντιλαμβάνονται το μέγεθος της απειλής για τη δημοκρατία σήμερα στην Ελλάδα», β) την ειδική αναφορά στους «πολιτικά φιλελευθερους» να συνταχθούν με τον ΣΥΡΙΖΑ, και γ) τις επαναλαμβανόμενες αναφορές στον «ακροδεξιό Σαμαρά» – όλα αυτά δείχνουν μετατόπιση της πολιτικής αιχμής του Αλέξη Τσίπρα από την «κατάργηση του μνημονίου» στην «υπεράσπιση της δημοκρατίας».Φαίνεται πως οι επί της ψηφοθηρίας σύμβουλοι του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ τον έχουν πείσει πως η «αντιμνημονιακή δεξαμενή» έχει στερέψει. Όχι επειδή τα πράγματα πάνε καλύτερα στο οικονομικό πεδίο αλλά επειδή ότι ήταν να δώσει στα διάφορα κόμματα το έδωσε, οι διαβεβαιώσεις πως «λεφτά υπάρχουν» για να μοιραστούν δεν πείθουν και άρα αν θέλει να μαζέψει ψήφους πρέπει να ανοίξει νέα μέτωπα συνολικής αντιπαράθεσης με τους κυβερνώντες.