Διαχρονική μόδα και άλλοθι

Του Αλέξη Παπαχελά, Καθημερινή, 21.7.13

Περάσαμε πολλά χρόνια της μεταπολίτευσης πιπιλίζοντας την καραμέλα του αντιαμερικανισμού. Τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της χούντας και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ήταν απολύτως λογικό να υπάρχει αντιαμερικανισμός στη χώρα μας. Η ταύτιση με τη δικτατορία και η πολιτική του Κίσινγκερ έναντι της Τουρκίας ήταν πραγματικά δεδομένα που δικαιολογούσαν τον θυμό. Από κάποιο σημείο και πέρα, όμως, ο αντιαμερικανισμός έγινε μόδα και άλλοθι. Μόδα γιατί πουλούσε τρελά. Οποιος έφτιαχνε ένα σενάριο ή πρωτοσέλιδο με ολίγη CIA μέσα είχε εγγυημένα αποτελέσματα. Αλλοθι για όλους εκείνους τους δήθεν προοδευτικούς γκουρού, οι οποίοι λεηλατούσαν τη χώρα αλλά το έπαιζαν «μάγκες» στα θέματα εξωτερικής πολιτικής για να κρατούν ικανοποιημένο το κοινό. Βγάλαμε τίποτα με τον αντιαμερικανισμό; Νομίζω απολύτως τίποτα, εκτός από το να νιώσουμε εμείς καλά... Στην εξωτερική πολιτική, όμως, προέχει η λογική. Σημασία έχει τι μας συμφέρει, τι εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα της πατρίδας μας. Ε, λοιπόν, ο αντιαμερικανισμός δεν βοήθησε σε τίποτα τα συμφέροντά μας. Οι έμπειροι διπλωμάτες το έλεγαν από την αρχή, προειδοποιώντας ακόμη και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για τις καταστροφικές συνέπειες της αποχώρησης της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ηταν όμως τέτοιος ο λαϊκισμός και η πίεση, που κανείς δεν άντεχε να πάει κόντρα σε αυτόν. Το έκανε υπογείως ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν έδιωχνε τις βάσεις στα λόγια και τις άφηνε στην πράξη. Ισως αυτό να ήταν η χειρότερη επιλογή, γιατί εκπαίδευσε την κοινή γνώμη στην ακραία ανευθυνότητα, αντί να την πείσει καθαρά και ειλικρινά για την πολιτική που ακολουθείτο στα μουλωχτά.

Τώρα, λοιπόν, που πέρασε ο αντιαμερικανισμός βρήκαμε νέο χόμπι με τον αντιγερμανισμό. Αυτός και αν πουλάει, ειδικά αν βάλουμε μέσα λίγο Χίτλερ, ναζί κλπ. Οι πλασιέ του λαϊκισμού, άλλωστε, το έχουν ήδη κάνει πραγματική επιστήμη. Δύο τα ερωτήματα. Πρώτο, αν είναι δικαιολογημένος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Γερμανία ακολούθησε μια τιμωρητική πολιτική έναντι της Ελλάδας, ιδιαίτερα με το πρώτο Μνημόνιο. Μπορεί κάποιος επίσης να διαφωνήσει κάθετα με τη γερμανική οικονομική συνταγή και την επιβολή της στην Ευρώπη. Αλλο όμως αυτό και άλλο οι γραφικότητες, οι ακραίες υπερβολές και ο αντιγερμανισμός του πανεριού...

Το δεύτερο ερώτημα είναι αν εξυπηρετεί τα συμφέροντά μας. Προφανώς και έχει μεγάλη σημασία να φτιάξουμε τις συμμαχίες μας, με τις ΗΠΑ, την Κίνα, ακόμη και τον ανύπαρκτο ευρωπαϊκό Νότο. Βρίζοντας όμως τους Γερμανούς είναι δύσκολο να δει κανείς τι θα κερδίσουμε ως χώρα και πώς ακριβώς θα το πετύχουμε. Στην εποχή, άλλωστε, της άμεσης επικοινωνίας ο δικός μας ακραίος λαϊκισμός πυροδοτεί τον ακόμη πιο ακραίο γερμανικό, και πάει λέγοντας.

Καλό είναι να είμαστε ψυχροί πραγματιστές, αποφασιστικοί, αλλά και συνετοί. Ο αντιαμερικανισμός χθες, ο αντιγερμανισμός σήμερα είναι υποπροϊόντα του τσουνάμι του λαϊκισμού, που θέρισε τη λογική στη χώρα τα τελευταία 30 χρόνια. Δεν βγάζουν πουθενά. Ισως, μάλιστα, να είναι το τέλειο άλλοθι για όσους δεν καταλαβαίνουν ότι αυτό που προέχει είναι να ξαναφτιάξουμε μόνοι μας την πατρίδα μας, όπως αξίζει στην ιστορία της και στα παιδιά μας, αντί να ψάχνουμε πάντοτε για κάποιον άλλον που φταίει.