Μια «κουρτίνα» που σκίστηκε ξαφνικά…

Συνέντευξη του Δημήτρη Ψαρρά στα «Ενθέματα» της Κυριακής. Αυγή, 29.9.13

Αυτό που επείγει σήμερα είναι να μη φοβηθούμε μπροστά στο αντικειμενικό γεγονός ότι την πρωτοβουλία κινήσεων την έχει η κυβέρνηση και ο κρατικός μηχανισμός. Πρέπει να μη χάνουμε από το νου μας το γεγονός ότι, όσο μικροκομματικά κι αν είναι τα κίνητρα της κυβέρνησης, στην πραγματικότητα έχει συρθεί σ’ αυτή τη θέση από τη δική μας στάση. Και δεν διαφεύγει από κανενός την προσοχή το γεγονός ότι με τις κινήσεις αυτές η κυβέρνηση ακυρώνει και κονιορτοποιεί, εκ των πραγμάτων, τα δικά της φληναφήματα περί «δύο άκρων», απομονώνοντας τα δικά της στελέχη που επιμένουν στην αναπαραγωγή της παλιάς επιχειρηματολογίας. Η Αριστερά, εκτός από το να αναδεικνύει και να καταλογίζει ευθύνες, δεν πρέπει να διστάσει ακόμα και να επικροτήσει κυβερνητικές κινήσεις στην κατεύθυνση της εξάρθρωσης της Χρυσής Αυγής. Το κέρδος θα είναι δικό της.

Ο αγώνας κατά του νεοναζισμού και του φασισμού βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή, καθώς η δολοφονία του Παύλου Φύσσα –δυστυχώς, «χρειάστηκε» μια δολοφονία– άλλαξε πολλά.

Προσπαθήσαμε την προηγούμενη φορά να θυμίσουμε τις ευθύνες και να αποτιμήσουμε την κατάσταση. Σήμερα, εστιαζόμαστε σε ένα ερώτημα κατεπείγον και κρίσιμο: Ποια είναι τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση της εγκληματικής δράσης των νεοναζί, σε ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η Αριστερά και το αντιφασιστικό κίνημα, ποια είναι τα σωστά και ποια τα λάθος βήματα; Μιλήσαμε, με αυτό το αγωνιώδες ερώτημα, με τρεις ειδικούς: Τον δημοσιογράφο Δημήτρη Ψαρρά, τον κατεξοχήν ειδήμονα και μελετητή της Χρυσής Αυγής· τη δικηγόρο Κλειώ Παπαπαντολέων, αντιπρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία θα μόλις έδωσε στη δημοσιότητα συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής (η ίδια η Κλ. Παπαπαντολέων έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένα τους νεοναζί στα δικαστήρια, από εποχής «Περιάνδρου» μέχρι σήμερα)· και τον Fabian Virchow, ειδήμονα σε θέματα νεοναζισμού στην Ευρώπη, καθηγητή Πολιτικής Θεωρίας στο Ντύσελντορφ, επικεφαλής της Ομάδας Μελέτης του Ακροδεξιού Εξτρεμισμού.

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Μια κρίσιμη στιγμή για το αντιφασιστικό κίνημα

ΣΤΆΣΗ ΛΕΩΦΟΡΕΊΟΥ, ΊΣΛΙΓΚΤΟΝ, ΒΌΡΕΙΟ ΛΟΝΔΊΝΟ.

ΦΩΤOΓΡΑΦΊΑ ΤΟΥ PAUL MISSON, ΑΠΌ ΤΟ FLICKR

Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα προξένησε αναταράξεις σε πολλά επίπεδα: στα ΜΜΕ, στην κοινή γνώμη, την κυβέρνηση κλπ. Πώς αξιολογείς τη νέα κατάσταση;

Δυστυχώς, χρειάστηκε να υπάρχει και Έλληνας μεταξύ των θυμάτων της ναζιστικής βίας για να προκληθούν αυτές οι «αναταράξεις». Τίποτα παρόμοιο δεν συνέβη όταν βλέπαμε τα αλλεπάλληλα ρατσιστικά εγκλήματα, με στόχο μετανάστες, να περνούν στα «ψιλά» του δελτίου ειδήσεων. Ακόμα και έτσι, όμως, νομίζω ότι έχουν αλλάξει τα πράγματα. Λες και ξαφνικά σκίστηκε η κουρτίνα που προστάτευε τόσα χρόνια τη δράση της ναζιστικής συμμορίας και φάνηκε η πραγματικά εγκληματική της φύση. Όσο κι αν αυτή η διαπίστωση προκαλεί μελαγχολικές σκέψεις για το επίπεδο της δημοκρατίας μας, είναι αλήθεια ότι η έκρηξη του ενδιαφέροντος για τη δράση της Χρυσής Αυγής έχει ήδη προκαλέσει την απόλυτη απομόνωση της οργάνωσης. Για πρώτη φορά εκδηλώνεται τόσο καθολικό το αίτημα αντιμετώπισης της δράσης της και δεν ακούγονται παρά μόνο αδύναμες οι φωνές που επιχειρούν να καλύψουν τα εγκλήματά της πίσω από τις ευθύνες των μνημονιακών κυβερνήσεων, ευθύνες που είναι εντελώς άλλης τάξης και πρέπει κατά κύριο λόγο να αντιμετωπιστούν πολιτικά.  

  Σε αυτό το νέο τοπίο, ποιες πιστεύεις ότι είναι οι καίριες κινήσεις που πρέπει να γίνουν από πλευράς του αντιφασιστικού κινήματος και της Αριστεράς;

Η Αριστερά και το αντιφασιστικό κίνημα, από τα πράγματα, δικαιώνονται. Ήταν απελπιστικά μόνοι τόσα χρόνια, όταν επέμεναν ότι η ανοχή στη δράση των ναζιστών και η αδιαφορία μπροστά στη δημιουργία χρυσαυγίτικων θυλάκων στο εσωτερικό του κρατικού μηχανισμού απειλούν την ίδια τη δημοκρατία. Αυτό που επείγει σήμερα είναι να μη φοβηθούμε μπροστά στο αντικειμενικό γεγονός ότι την πρωτοβουλία κινήσεων την έχει η κυβέρνηση και ο κρατικός μηχανισμός. Πρέπει να μη χάνουμε από το νου μας το γεγονός ότι, όσο μικροκομματικά κι αν είναι τα κίνητρα της κυβέρνησης, στην πραγματικότητα έχει συρθεί σ’ αυτή τη θέση από τη δική μας στάση. Και δεν διαφεύγει από κανενός την προσοχή το γεγονός ότι με τις κινήσεις αυτές η κυβέρνηση ακυρώνει και κονιορτοποιεί, εκ των πραγμάτων, τα δικά της φληναφήματα περί «δύο άκρων», απομονώνοντας τα δικά της στελέχη που επιμένουν στην αναπαραγωγή της παλιάς επιχειρηματολογίας. Η Αριστερά, εκτός από το να αναδεικνύει και να καταλογίζει ευθύνες, δεν πρέπει να διστάσει ακόμα και να επικροτήσει κυβερνητικές κινήσεις στην κατεύθυνση της εξάρθρωσης της Χρυσής Αυγής. Το κέρδος θα είναι δικό της. Γιατί κανένας δεν ξεχνάει την πολιτική Μπαλτάκου, τις θεωρίες Λαζαρίδη, τις προσκλήσεις Πολύδωρα. Εκεί που η Αριστερά οφείλει να δείξει άκαμπτη στάση, είναι όταν φανεί ότι η κυβέρνηση κάνει πίσω από τις αρχικές της διακηρύξεις για την οριστική εξάρθρωση της οργάνωσης. 

 Μια άποψη που ακούγεται συχνά είναι ότι ματαιοπονούμε, ότι δεν πρόκειται να γίνει τίποτα, με δεδομένη τη στάση της αστυνομίας και της δικαιοσύνης όλο το προηγούμενο διάστημα, αλλά και τη φύση αυτών των μηχανισμών…

Υπάρχει μια απλουστευτική θεωρία, που διακινείται σε δημοσιογραφικά γραφεία και σε αριστερά «καφενεία», σύμφωνα με την οποία η Χρυσή Αυγή είναι απλώς το «μακρύ χέρι του κράτους». Κατά συνέπεια, είναι περιττό να την αντιπαλεύουμε, ενώ και όλες οι έρευνες του αστυνομικού ή του δικαστικού μηχανισμού είναι προσχηματικές. Η μηχανιστική αυτή θεώρηση μένει άναυδη μπροστά στις σημερινές εξελίξεις και εξαναγκάζεται εκ των πραγμάτων να καταφύγει σε συνωμοσιολογικές ερμηνείες. Ασφαλώς, η διείσδυση της Χρυσής Αυγής στο «βαθύ κράτος» (αστυνομία, στρατό, δικαιοσύνη, Εκκλησία) είναι γεγονός. Όπως γεγονός είναι και η σχέση της με καίριους επιχειρηματικούς κύκλους. Μόνο που αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να καθίσουμε αδρανείς και να περιμένουμε αυτούς τους θύλακες να αντιδράσουν. Το αντίθετο: είναι σήμερα ευκαιρία να αποκαλυφτούν και να εξαρθρωθούν τα ναζιστικά αυτά παρακλάδια και να παρασυρθούν από το ρεύμα της λαϊκής οργής. Το σημείο αυτό είναι κρίσιμο, ενόψει της προοπτικής μιας εναλλακτικής πολιτικής λύσης στη διακυβέρνηση της χώρας με την εκλογική νίκη της Αριστεράς.

 Διατυπώνεται επίσης συχνά η άποψη ότι η ποινική αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής θα την «ηρωοποιήσει» στα μάτια μεγάλου μέρους της κοινωνίας, θα ενισχύσει τον «αντισυστημικό» χαρακτήρα της.

 Η άποψη αυτή εδράζεται σε μια ήδη παραπλανητική και «ηρωοποιητική» εικόνα της Χρυσής Αυγής. Αλλά ο «αντισυστημισμός» της Χρυσής Αυγής είναι ένας μύθος, τον οποίο έχουν ενισχύσει ορισμένα μέσα ενημέρωσης, επιδιώκοντας να δυσφημήσουν τον πραγματικό αντισυστημισμό της Αριστεράς. Δέχομαι τη φιλολογία περί «ηρωοποίησης» όταν προέρχεται από τους εν δυνάμει συμμάχους της Χρυσής Αυγής. Αναφέρομαι, λ.χ. στον Φαήλο Κρανιδιώτη, ο οποίος εμφανίστηκε την Τετάρτη στο Kontra προσφέροντας τις συμβουλές του στον παρακαθήμενο Κασιδιάρη και απορρίπτοντας κάθε ριζική αντιμετώπιση του φαινομένου με το πρόσχημα της «ηρωοποίησης». Αλλά δεν το δέχομαι όταν προέρχεται από αρθρογράφους που αναφέρονται στην Αριστερά, όπως ο Τ. Φωτόπουλος της Ελευθεροτυπίας και ο Γ. Δελαστίκ τουΠριν. Πρέπει κανείς να μην έχει ιδέα για τον χαρακτήρα της ναζιστικής οργάνωσης για να φτάνει να την αθωώνει ουσιαστικά, αποδίδοντας τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα σε κάποιους άλλους σκοτεινούς κύκλους. Θα αρκούσε να διαβάσει κανείς το καταστατικό της Χρυσής Αυγής που αποκαλύψαμε την Πέμπτη στην Εφημερίδα των Συντακτών (που αποκαλύπτει ξεκάθαρα τη ναζιστική ιδεολογία και οργάνωσή της) για να αντιληφτεί περί τίνος πρόκειται.

Το χειρότερο είναι ότι ορισμένοι θεωρούν θεμιτή τη σύγκριση της Χρυσής Αυγής με το ΚΚΕ την περίοδο του Εμφυλίου για να ενισχύσουν την κινδυνολογία περί «ηρωοποίησης». Φυσικά, πρόκειται για εντελώς ανιστόρητο και ιερόσυλο συσχετισμό. Γιατί μπορεί ο ηγετικός πυρήνας της οργάνωσης να συγκροτείται από μια ομάδα φανατικών, αλλά οι τραμπούκοι και ο υπόκοσμος της βάσης της δεν έχει καμιά ιδεολογική συγκρότηση και είναι έτοιμος να διαλυθεί όταν εκλείψει το στοιχείο του κοινού υλικού συμφέροντος και της συνενοχής σε εγκληματικές ενέργειες. Ήδη ο μηχανισμός της οργάνωσης παρουσιάζει συμπτώματα αποσύνθεσης.

Με δεδομένη την αυξημένη, δημοσκοπική και γενικότερη, απήχηση της Χρυσής Αυγής στην κοινωνία, εκτός από τη διεκδίκηση της άμεσης αντιμετώπισης της εγκληματικής δράσης της, σε ποια άλλα επίπεδα πρέπει να δώσουμε έμφαση, ως αντιφασιστικό κίνημα και Αριστερά;

 Το κρίσιμο ζήτημα είναι να αντιμετωπιστεί η ίδια η πολιτική ατζέντα της Χρυσής Αυγής, η οποία έχει βρει ερείσματα στο εσωτερικό της κυβέρνησης συνεργασίας, ενώ διακινείται και από σημαντικό μέρος των μέσων ενημέρωσης. Βλέπουμε ότι κάτω από τον καταιγισμό των αποκαλύψεων για την πραγματική φύση αυτής της ναζιστικής οργάνωσης μένει στο απυρόβλητο η πολιτική της ιδεολογία. Ασφαλώς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατασταλτικά μέτρα αυτή η ιδεολογία, όσο ακραία κι αν είναι. Αλλά είναι ευκαιρία για την Αριστερά να εξηγήσει τις διαδρομές που ακολουθεί ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός και ο σύγχρονος εθνικοσοσιαλισμός μέχρι να φτάσει στο έγκλημα. Και, μαζί με την καταγγελία της δράσης της ναζιστικής οργάνωσης, να αντιμετωπίσει και τον πυρήνα της ιδεολογικής της αγκύρωσης στην ελληνική κοινωνία. Αυτό το επόμενο βήμα είναι κρίσιμο για τη διεκδίκηση της ηγεμονίας των δικών της ιδεών, της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς και του διεθνισμού.

 Τη συνέντευξη πήρε ο Στρατής Μπουρνάζος