Η Χρυσή Αυγή και οι αρχαίοι ημών

Του Τάκη Θεοδωρόπουλου, Καθημερινή, 14.4.13

Το ανηλεές γρονθοκόπημα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού από τη «Χρυσή Αυγή» είναι το καταθλιπτικότερο σύμπτωμα της ήττας της ελληνικής εκπαίδευσης. Και δεν αναφέρομαι βέβαια στον καταιγισμό της ελληνικούρας. Το γλωσσικό ιδίωμα που λέγεται «ελληνικούρα» και έχει αντικαταστήσει την ελληνική δεν αποτελεί προνόμιο του νεοναζιστικού μορφώματος. Είναι απολύτως δημοκρατικά μοιρασμένο στην πολιτική τάξη, και μέσω της δύναμης των ΜΜΕ επιτρέπει τη διάχυση της άρθρωσης άναρθρου λόγου σε μεγάλα στρώματα του πληθυσμού. Κυρίως αναφέρομαι στην ευκολία με την οποία το εν λόγω μόρφωμα διανέμει μια εικόνα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, αρκούντως αφελή και κακοσχεδιασμένη, ώστε να μπορεί να κολακεύσει άκοπα όσους επαίρονται μεν πως είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, ελάχιστα όμως γνωρίζουν για τους προγόνους των οποίων υπήρξαν απόγονοι. Δυστυχώς το έδαφος είναι προετοιμασμένο από την ίδια την εκπαίδευση. Αν συγκρίνει κανείς τις ώρες που έχει ξοδέψει ο έφηβος για να μαθαίνει αρχαία στο γυμνάσιο και το λύκειο με τις γνώσεις, ή έστω την ευαισθησία που έχει αποκομίσει για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό θα διαπιστώσει πως και στο σημείο αυτό η κατασπατάληση των επιδοτήσεων καλά κρατεί. Οι αρχαίοι ημών επιδότησαν τη σύγχρονη Ελλάδα με τη γλώσσα τους, τα έργα της τέχνης τους και ένα συμβολικό κεφάλαιο που τη διευκόλυνε στη συνύπαρξή της με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά έθνη.

Στον τομέα αυτόν, τον οποίο τόσο υποτίθεται ότι προβάλλει, η εκπαίδευσή μας θα έπρεπε να δημιουργήσει ορισμένα αντανακλαστικά. Ομως και στο σημείο αυτό η παλιά ρήση «η ημιμάθεια χειρότερη της αμαθείας» έχει αντιστραφεί. Μπροστά στην κατεστημένη αμάθεια η ημιμάθεια φαντάζει ως πολύτιμο αγαθό.

Η παραμορφωτική προσέγγιση της αρχαίας Ελλάδας από τη Χρυσή Αυγή στηρίζεται σε ένα κράμα ανορθολογικού μυστικισμού και προβολής ιδεολογικών και πολιτικών συμπλεγμάτων τα οποία σπανίως συνιστούν αντιστάσεις. Διαβάζω για παράδειγμα: «Στην αρχαία Ελλάδα εκτός από τον Ξένιο Δία υπήρχε και η ξενηλασία». Οντως στη Σπάρτη υπήρχε η ξενηλασία. Στην αρχαία Ελλάδα όμως; «Ούτε να πλησιάσουν τα σπίτια τους δεν άφηναν οι Ελληνες τους βάρβαρους. Ξένος είναι ο Ελλην από άλλη πόλη». Και καλά έκαναν θα μου πείτε. Διότι ο Μενέλαος που δέχθηκε να φιλοξενήσει τον Πάρη ο οποίος δεν ήταν Ελληνας και τη γυναίκα του έχασε και αναγκάστηκε να κάνει έναν πόλεμο που κράτησε δέκα συναπτά έτη. Αυτά ως δείγματα της προβολής ιδεολογικών συμπλεγμάτων.

Οσο για τον μυστικιστικό ανορθολογισμό, η αλήθεια είναι ότι αυτός μας βρήκε σαν έτοιμους από καιρό. Οι μεταμεσονύκτιες εκπομπές των διαφόρων ελληνοπρεπών μάγων που βγάζουν λαγούς και εξωγήινους από τον Σείριο και τον πλανήτη Εψιλον είχαν οργώσει τη φαντασία μας πολύ πριν εμφανιστούν οι μαυροντυμένοι με τους μαίανδρους. Στο κάτω-κάτω, όταν μιλάμε για θαύμα εννοούμε θαύμα. Και το αρχαίο ελληνικόν θαύμα υπήρξε όντως θαύμα αφού οι Ελληνες προϋπήρξαν του κόσμου τούτου και ως εκ τούτου βρίσκονται ακριβώς στο κέντρο του. Απόδειξη ότι στον Μαραθώνα το φάσμα του Θησέως οδήγησε στη νίκη και στη Σαλαμίνα ο Μέγας Παν σκόρπισε τον πανικό του τρόμο στους Πέρσες που αναζητούσαν καταφύγιο στην Ψυτάλλεια.

Ησαν πολεμιστές οι Ελληνες; Και πολεμιστές ήσαν και γυμνασμένοι ήσαν. Απόδειξη οι χολιγουντιανοί 300 με την τεράστια επιτυχία. Πλην όμως ακόμη και οι Λάκωνες, παρ’ ότι λιγομίλητοι, δεν μούγκριζαν όπως στην ταινία και αν ήσαν μόνον πολεμιστές έχω βάσιμες υποψίες ότι δεν θα μας απασχολούσαν περισσότερο από ό,τι οι Αβαροι και λοιπά πολεμικά φύλα που σταδιοδρόμησαν ανά τους αιώνες. Δυστυχώς ή ευτυχώς έκαναν τον κόπο να σκεφτούν ορισμένα πράγματα, ήξεραν και κάτι κολυβογράμματα, και το ερώτημα είναι πόσα απ’ αυτά που σκέφτηκαν έχουν περάσει στην ελληνική εκπαίδευση ώστε να δημιουργούν αντισώματα στην παραμόρφωσή τους.

Οι παρ’ ημίν λόγιοι, πανεπιστημιακοί ή όχι, πάντως μελετητές της αρχαίας ελληνικής σκέψης το ζήτημα το θεωρούν ευτελές για να τους απασχολήσει. Οι άξιοι φιλόλογοι της Μέσης Εκπαίδευσης, όσοι αγαπούν τη δουλειά τους, είναι καταδικασμένοι στη σιωπή. Οι ενώσεις τους ασχολούνται με το ζήτημα της αξιολόγησης και δεν έχουν χρόνο για τα αρχαία. Ούτως ή άλλως όλοι ξέρουν πως τα αρχαία, μόλις τελειώσουν οι εξετάσεις, δεν θα σε απασχολήσουν παρά μόνον αν έχεις την ατυχία να τα σπουδάσεις για βιοπορισμό. Η Ακαδημία Αθηνών σιωπά. Οι δε ιδεολογικοί αντίπαλοι της Χρυσής Αυγής, η Αριστερά, την υπόθεση αυτή την έχει διαγράψει προ πολλού από την ατζέντα των ενδιαφερόντων της. Εχει ξεχάσει πως ο Βάρναλης ήταν εξαιρετικός φιλόλογος. Μα θα μου πείτε την παιδεία της Αριστεράς την έχασε ο Βάρναλης για να την κερδίσει ο Σιάντος. Κι έτσι μπορούν να οργώνουν το ανυπεράσπιστο φαντασιακό του πληθυσμού οι ιδεολόγοι της Χρυσής Αυγής. Αυτοί που αντιμετωπίζουν την αρχαία Ελλάδα σαν ένα θαυματουργό γυμναστήριο πολεμικών τεχνών.