Μετέωρη χώρα

 Του Κώστα Καρακώτια, Έθνος

Την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές η Ελλάδα είναι μια μετέωρη χώρα. Για πρώτη φορά, και μάλιστα σε καιρό ειρήνης, η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να αποκοπεί από τον φυσικό της πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό χώρο. Από το 1821, που το ελληνικό έθνος αναδύθηκε από τα ερέβη της Ιστορίας, μέχρι και τώρα, συμπορεύτηκε με τις Δημοκρατίες της Δύσης. Στο διάστημα των χρόνων αυτών, η Ελλάδα, παρά τις πολλές περιπέτειές της, κατόρθωσε να υπερδιπλασιάσει τα εδάφη της και να πολλαπλασιάσει τον πληθυσμό της. Κατόρθωσε επιπλέον να διανύσει το πολλαπλό χάσμα που τη χώριζε από την υπόλοιπη Ευρώπη και να προσεγγίσει οικονομικά και πολιτισμικά το βιοτικό της επίπεδο. Φυσικά όλο αυτό το διάστημα υπήρχαν ισχυρές δυνάμεις στο εσωτερικό της κοινωνίας που εξέφραζαν αντιλήψεις πολιτικές, πολιτισμικές και συνήθως θρησκευτικές, οι οποίες ήθελαν την Ελλάδα σε μια αντιδυτική κατεύθυνση. Ομως, παρά την υπολογίσιμη απήχηση των αντιλήψεων αυτών στην κοινωνία, οι ηγετικές τάξεις και το πολιτικό προσωπικό του ελληνικού κράτους διατήρησαν απαρασάλευτη τη δυτική προοπτική. Και η εγχώρια κοινωνία όμως, παρά τις πολλές καχεξίες της, είχε ενσωματώσει από πάρα πολύ νωρίς στην κουλτούρα της πολλά δυτικού τύπου αγαθά, όπως το Σύνταγμα, τη δημοκρατία και την ελευθερία, τα οποία ακόμα και σήμερα είναι δυσεύρετα στον κόσμο της «καθ' ημάς Ανατολής» των αντιδυτικών οραμάτων.

Στη μακρά αυτή διάρκεια της ιστορικής ανέλιξης της ελληνικής κοινωνίας δεν ήταν όλα ρόδινα φυσικά. Παράλληλα με την πολυποίκιλη ιστορική διαδρομή της χώρας αναπτύχθηκαν και εκδηλώθηκαν πολλές παθογένειες, οι οποίες καθόρισαν τους τρόπους ανάπτυξης και συγκρότησής της. Η τρέχουσα σαρκοβόρα κρίση, αποτέλεσμα εν πολλοίς αυτών των παθογενειών, κατέδειξε και τα όριά τους. Ετσι ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός δεν μπορεί πλέον να αναπαράγεται με τους έως τώρα τρόπους και τις παθογένειές του. Το γεγονός αυτό είναι η αιτία της κρίσης και όχι τα μνημόνια, όπως εντελώς λανθασμένα επικράτησε ως κυρίαρχη ερμηνεία στην εγχώρια δημόσια σφαίρα.

Το μεταπολιτευτικό κυρίαρχο πολιτικό σύστημα δεν ανέκοψε την κρίση, αλλά με τα μνημόνια και με βαρύτατο κοινωνικό κόστος κράτησε ζωντανή τη χώρα στο εσωτερικό της Ευρώπης. Το σημερινό κυβερνητικό σχήμα, δέσμιο της αντιμνημονιακής δημαγωγικής ρητορικής του, ωθεί στα άκρα τη σχέση της χώρας με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η σχέση όμως αυτή είναι η εγγύηση για την ύπαρξη της Ελλάδας ως δημοκρατικής και ασφαλούς χώρας στον πολλαπλά ταραγμένο σημερινό κόσμο. Η αποκοπή της από τον ευρωπαϊκό χώρο, λόγω της μη συμφωνίας, θα την αφήσει μετέωρη στο χάος.