Ελεγξέ το – Διάγραψέ το!

 Του Γιώργου Παγουλάτου, Καθημερινή

«Υστερα από πέντε χρόνια Μνημονίου το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από το 115% στο 180% του ΑΕΠ. Μάθε την αλήθεια για το δημόσιο χρέος» μας προτρέπει η αντρική φωνή σε ένα από τα σποτάκια δραματοποιημένης δημαγωγίας που παρήγαγε η υπερκινητική και υπεροπτική πρόεδρος της Βουλής. «Ελεγξέ το – διάγραψέ το». Ο ερευνητής της αντιμνημονιακής αλήθειας καλό θα ήταν να ξεκινούσε κατ’ αρχήν διορθώνοντας τα νούμερα: το χρέος το 2009 ήταν 127% κι όχι 115% του ΑΕΠ. Αλλά γιατί άραγε αυξήθηκε το χρέος (παρά τα «κουρέματα» και τις μειώσεις επιτοκίων); Μήπως επειδή μπήκαμε στο Μνημόνιο με ένα πρωτογενές έλλειμμα 24 δισ. (10,5% ΑΕΠ); Μήπως επειδή κάθε χρόνο από το 2009 μέχρι το 2013 (που για πρώτη φορά τα έσοδα ξεπέρασαν τις πρωτογενείς δαπάνες) φορτώναμε νέα ελλείμματα, νέο επιπλέον χρέος, πάνω στο ήδη υπάρχον; Και μήπως επειδή συρρικνώθηκε το ΑΕΠ, ο παρονομαστής, στη βαρύτερη Μεγάλη Υφεση της μεταπολεμικής Ελλάδας; Εκεί πραγματικά οφείλει με εντιμότητα να εστιάσει ο ερευνητής. Γιατί τόσο βαθιά η ύφεση; Αναμφισβήτητα το υφεσιακό μείγμα οικονομικής πολιτικής, η απουσία αντισταθμιστικών πολιτικών στην Ευρωζώνη, το στέγνωμα επενδύσεων και χρηματοδότησης, η ταυτόχρονη εφαρμογή περιοριστικών πολιτικών στην υπόλοιπη Ευρώπη, έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Και μαζί οι βαθιές δομικές αδυναμίες της ΟΝΕ, σε αυτό που ήταν μια ελληνική κρίση εγκιβωτισμένη σε μια δομική κρίση του ευρώ. Ισως όμως ο ερευνητής να εμπλουτίσει την εμπειρία του παρατηρώντας την εκ νέου υφεσιακή πορεία της οικονομίας το τρίμηνο που πέρασε, και το υπολειπόμενο πρώτο εξάμηνο του 2015, όπου η συρρίκνωση επέστρεψε, το χρέος μεγεθύνεται, κι η ανεργία τραβά ξανά την ανηφόρα. Θα προστεθεί και η εμπειρία του διαγραφόμενου υφεσιακού πρώτου εξαμήνου ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στο αντικείμενο της εξεταστικής επιτροπής;

Αλλά μήπως έφταιγε κι ένα επίπεδο εισοδήματος και ευημερίας μέχρι το 2009, φουσκωμένο με θηριώδη υπερδανεισμό από το εξωτερικό, πάνω από κάθε αντιστοιχία προς τις παραγωγικές μας επιδόσεις; Γιατί η χώρα το 2009 χρωστούσε στον υπόλοιπο κόσμο (καθαρό εξωτερικό χρέος) 90% του ΑΕΠ της.

Και γιατί το δημόσιο χρέος το 2009 να είναι 127% -μετά από μια μακρότατη περίοδο με τη μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη, και με την Ελλάδα να απολαμβάνει μέχρι το 2008 κόστος χρηματοδότησης σχεδόν όσο και η Γερμανία; Χώρες όπως το Βέλγιο το ’90 χρησιμοποίησαν την ανάπτυξη για να απομειώσουν το χρέος τους. Εμείς κάθε χρόνο από το 2003 κι έπειτα όχι μόνο δεν το μειώναμε αλλά φορτώναμε νέα πρωτογενή ελλείμματα. Γιατί;

Θα ερευνήσει η επιτροπή της κ. Κωνσταντοπούλου γιατί το μισθολογικό κόστος του Δημοσίου διπλασιάστηκε μετά την είσοδο στην ΟΝΕ, και εκτοξεύθηκε από 25 σε 31 δισ. μεταξύ 2007 και 2009; Θα ψάξει τις δεκάδες χιλιάδες πελατειακών διορισμών στο ευρύτερο Δημόσιο; Τα ρετιρέ των συντάξεων πάνω από τον τελευταίο μισθό, τα γενναιόδωρα εφάπαξ, τη βιομηχανία των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων στα 45 και τα 50 που πέρναγαν τον λογαριασμό στο ασφαλιστικό σύστημα; (Και που έπειτα από πέντε χρόνια αιματηρών θυσιών και μνημονίων ακόμα συνεχίζονται!). Θα ψάξει τα εξοπλιστικά προγράμματα των μιζαδόρων του υπερπατριωτισμού; Τη θηριώδη αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης πριν από το 2010;

Τα σποτάκια της κ. Προέδρου είναι ο θρίαμβος της δημαγωγικής υπεραπλούστευσης που παράγει ο εθνικολαϊκισμός, όταν συνδυάζεται με τον αριστερό βολονταρισμό. Επαναφέροντας τις γνωστές ανοησίες μονομερούς διαγραφής του «επονείδιστου» χρέους τις οποίες η ίδια η κυβέρνηση Τσίπρα έχει εγκαταλείψει. Σε μια εξεταστική επιτροπή που θα πιάσει το νήμα από το 2010 κι έπειτα, όταν οι δυστυχείς κυβερνήσεις της μνημονιακής περιόδου πάλευαν με το τέρας της άτακτης χρεοκοπίας, κι όχι νωρίτερα, όταν οι επιτήδειοι και αμέριμνοι προκάτοχοι εξέτρεφαν το τέρας της υπερχρέωσης. Δεν σε συμφέρει; Μην το ελέγξεις. Δεν σου αρέσει; Διάγραψέ το.

Μια σοβαρή μαρξιστική ανάλυση θα εστιαζόταν τουλάχιστον στις κρίσεις του καπιταλισμού. Θα αναζητούσε τις βαθύτερες αιτίες στη φούσκα του υπερδανεισμού της χώρας μέσα στο ευρώ. Θα αναδείκνυε τους παράγοντες που οδήγησαν στη διόγκωση του προστατευμένου, παρασιτικού και μη εμπορεύσιμου τομέα της οικονομίας και στην κατάρρευση του παραγωγικού και εξαγωγικού ιστού.

Ενα πράγμα δεν θα έκανε: να αναζητήσει τις αιτίες μιας κρίσης δημόσιου χρέους σε εκείνους που τους έλαχε να διαχειριστούν το sudden stop, τη μαζική φυγή των δανειστών και άρνηση των αγορών να χρηματοδοτούν μια υπερχρεωμένη χώρα.

Βγάζει μάτι η πολιτική σκοπιμότητα ενοχοποίησης συγκεκριμένων πολιτικών αντιπάλων, αμαρτωλών μεν αλλά κυρίως για την προϊστορία τους στη δημιουργία του προβλήματος κι όχι για την απέλπιδα προσπάθεια αντιμετώπισής του.

Η επιτροπή «αλήθειας» είναι η επισημοποίηση του κομματικού ψεύδους στην υπηρεσία μιας μεγάλης πολιτικής απάτης. Ολοι κρίνονται κι η Ιστορία θα είναι αμείλικτη προς τους πολιτικούς της πρώτης Αριστερής κυβέρνησης της χώρας που συνέπραξαν σε αυτή την ατιμία.

* Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.