Επαναπροσδιορίζοντας τις πόλεις

#Stefaan G. Verhulst and Julia Root, Δημοσιεύθηκε στο Medium, Την μετάφραση επιμελήθηκε ο Κώστας Σπέγκας
#Πόλεις και Πολιτικές
Το διαδίκτυο έχει αλλάξει πρακτικά κάθε πτυχή της ζωής μας. Ένα από τα τελευταία «οχυρά» φαίνεται να είναι η πόλη.

Από τη Φιλαδέλφεια στο Βερολίνο στη Σιγκαπούρη: τα δεδομένα αλλάζουν στον τρόπο με τον οποίο πολίτες και επιχειρήσεις ζουν και αλληλεπιδρούν με το αστικό τους περιβάλλον. Η πόλη αναφαίρεται ως μία νέα πλατφόρμα, επιτρέποντας  σε πολίτες και ενδιαφερόμενους φορείς να επαναπροσδιορίσουν τα σχέδιά τους σε πραγματικό χρόνο και μαζί να δημιουργήσουν τις αστικές πραγματικότητες στις οποίες ζουν ( ή επιθυμούν να ζήσουν).

Το πως οι πόλεις αναπτύσσουν  νέους τρόπους για να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων, έχει γίνει ένα θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος για πολλά ιδρύματα και οργανισμούς. Για παράδειγμα, το  «Mayors Challenge» του ιδρύματος Bloomberg Philanthropies, το «Cities Challenge» του ιδρύματος Knight Foundation και το«100 Resilient Cities» του ιδρύματος Rockfeller  χρησιμοποιούν διαγωνισμούς ώστε να απελευθερώσουν το ταλέντο και τις ιδέες τα οποία αναπτύσσονται στις πόλεις.
Πρόσφατα βιβλία όπως τα «The Responsive City» και «Smart Cities», καθώς και δημοσιογραφικά πρότζεκτ όπως το «Next City» και το «Technical.ly», τα  «America Future Project» και  «CityLAb» του Αμερικανικού περιοδικού «The Atlantic»  μαρτυρούν τις συλλογικές ιστορίες  της αστικής καινοτομίας και  παράλληλα δημιουργούν μία κοινότητα πρακτικών για την προώθηση των καλύτερων ιδεών.

Στο GovLab (Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης), κάνουμε έρευνα πάνω στους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία μπορεί να αναπτυχθεί  ώστε να επανασχεδιαστούν οι δημόσιοι θεσμοί και να επαναπροσδιοριστεί η διακυβέρνηση. Καθώς η έρευνα σχετίζεται με αστικά περιβάλλοντα, παρατηρούμε ότι οι πόλεις επαναπροσδιορίζονται με τέσσερις ξεχωριστούς τρόπους.  Κάθε τρόπος επιστρατεύει ένα διαφορετικό σύνολο τεχνολογίας και εργαλείων που όταν συνδυαστεί με την αστική σκέψη και τον αστικό σχεδιασμό,  καθένα αλλάζει όχι μόνο το αστικό περιβάλλον αλλά και το ρυθμό με τον οποίο γίνονται οι αλλαγές  στα εκάστοτε περιβάλλοντα.

1. Συνδεδεμένες πόλεις: Σε διάφορες πόλεις ανά τον κόσμο, ψηφιακές πλατφόρμες φέρνουν κοντά πολίτες και παρόχους υπηρεσιών με καινοτόμους τρόπους. Είμαστε μάρτυρες της ανόδου νέων τύπων αγορών οι οποίες θεμελιωδώς στηρίζονται στην πυκνότητα και στην ευκολία της αλληλεπίδρασης μέσα στο αστικό περιβάλλον. Η ανταλλακτική οικονομία (η οποία εκδηλώνεται  πιο ευδιάκριτα σε ιστοσελίδες όπως το  «Airbnb» και το «Uber») είναι στο προσκήνιο της συνδεδεμένης πόλης. Παρακάμπτουν τους ήδη υπάρχοντες θεσμούς και αγορές και αντιστοιχίζουν ανάγκες με υπηρεσίες ώστε να κάνουν δυνατές νέες μορφές  «peer-to-peer» αλληλεπίδρασης.

Πολλές πτυχές της συνδεδεμένης πόλης είναι λιγότερο απροκάλυπτα καπιταλιστικές ή εμπορικές. Η ανταλλακτική οικονομία χαρακτηρίζεται επίσης  από δωρεάν, ανοικτού κώδικα πλατφόρμες σχεδιασμένες με σκοπό να δημιουργήσουν ένα δημόσιο αγαθό και να προσθέσουν αξία στις κοινωνίες. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το «City72» του San Francisco, μία ανοικτού κώδικα και προσαρμόσιμη πλατφόρμα έκτακτης ανάγκης, το «Loomio» ένα δωρεάν εργαλείο συλλογικής  λήψης αποφάσεων  και το «Community PlanIt», το οποίο χρησιμοποιεί μια εμπειρία διαδικτυακού παιχνιδιού ώστε να ενισχύσει τις διαδικασίες του κοινοτικού προγραμματισμού.

2. Εξυπνότερες Πόλεις: Ζούμε την περίοδο του «Big Data» και του «Open Data». Βάσει κάποιων εκτιμήσεων, περισσότερο του 90% των παγκόσμιων δεδομένων έχει δημιουργηθεί μόνο μέσα στα δύο τελευταία χρόνια. Τα δεδομένα δημιουργούνται παντού, και συνεχώς, μέσα στις πόλεις μας. Εξάγονται από αισθητήρες σε κτήρια και οχήματα, συλλέγονται μαζικά από καινοτόμες εφαρμογές, και δημιουργούνται ακούσια( συχνά δίχως επίγνωση) από κινητά τηλέφωνα και άλλες κινητές συσκευές.

Ο πολλαπλασιασμός των δεδομένων- και η ανάγκη για ανάλυσή τους ώστε να προκύψει το νόημα τους- έχουν δημιουργήσει  ένα νέο επιστημονικό κλάδο που ονομάζεται «Urban Informatics», ο οποίος ασχολείται με την αξιοποίηση των πληροφοριών για την καλύτερη κατανόηση του πως οι πόλεις λειτουργούν. Ερευνητές στο πεδίο του «Urban Informatics» εργάζονται  για να βρουν( και συχνά οραματίζονται) νέες σχέσεις  και πρότυπα αλληλεπίδρασης. Στη συνέχεια αυτό οδηγεί σε εξυπνότερους τρόπους σκέψης και ζωής μέσα στις πόλεις. Επιτρέπει στους πολίτες να κατευθύνουν  το αστικό περιβάλλον με μεγαλύτερη επίγνωση και με περισσότερη πληροφόρηση.

Μερικά παραδείγματα από το «NYU Center for Urban Science and Progress»είναι κατατοπιστικά. Στο «NYO Center for Urban Science and Progress», οι ερευνητές αξιοποιούν μεγάλες βάσεις δεδομένων που φτάνουν από την κυβέρνηση και από τοπικές αρχές για να οραματιστούν την πόλη μέσω ενός  νέου δυναμικού πρίσματος. Το αποτέλεσμα είναι ένα μεγάλο εύρος εφαρμογών, εργαλείων χαρτογράφησης και ειδικών αναλύσεων τα οποία μπορούν να αλλάξουν το πώς  βλέπουμε ένα πρόβλημα ή να καταλάβουμε το  ποιος θα πρέπει να συμμετάσχει στην επίλυσή του. Τα τρέχοντα πρότζεκτ περιλαμβάνουν μια προσπάθεια να αναπτυχθεί μία υπέρυθρη εικόνα της γραμμής του ορίζοντα του Μανχάταν ώστε να αξιολογηθεί έτσι η θερμότητα και η ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων• καθώς και μία μελέτη για να χρησιμοποιηθούν αισθητήρες  στα σημεία με τη μεγαλύτερη κυκλοφοριακή συμφόρηση ώστε να βρεθούν τρόποι για τη μείωση του χρόνου ταξιδιού από το σπίτι στον τόπο εργασίας και πίσω.

Οι πολίτες και οι οργανώσεις πολιτών έχουν γίνει επίσης ενεργοί συμμετέχοντες στο να γίνει η πόλη εξυπνότερη. Οι κάτοικοι της πόλης μαζί με τους επιστήμονες που μελετούν τα δεδομένα, τους φορείς χάραξης πολιτικής και τους φοιτητές, συμμετέχουν σε χορηγούμενους από την πόλη Hack-a-thons(  π.χ. NYC BigApps ή HackforLA) για να φτιάξουν εφαρμογές που ρίχνουν νέο φώς στο αστικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, υπάρχουν εφαρμογές που χρησιμοποιούν δεδομένα της πόλης για να εντοπίσουν τη δημόσια συγκοινωνία, επιτρέποντας στους πολίτες να ξέρουν πότε το λεωφορείο, το τρένο ή το τραμ  θα φτάσει  ή αν μπορούν να επιβιβαστούν με το ποδήλατό τους εφαρμογές που καθοδηγούν τους πολίτες στην εξερεύνηση των δημόσιων πάρκων και μία εφαρμογή που συνδέει άσυλα αστέγων με εθελοντές. Η «Red Cross Hurricane App» εφαρμογή, η οποία χρησιμοποιεί ομοσπονδιακά δεδομένα, λειτουργεί ως καταγραφέας καταιγίδων και παράγει κρίσιμες τοπικές ενημερώσεις για προετοιμασία πριν τις καταιγίδες και αναζήτηση υπηρεσιών μετά την καταστροφή.

Παρομοίως και οι ενδιαφερόμενοι πολίτες αποτελούν ενεργούς συλλέκτες δεδομένων.  Η Επιστήμη των Πολιτών (Citizen Science) χρησιμοποιεί  εθελοντικό crowdsourcing συμβάλλοντας έτσι στην έρευνα και στη συλλογή δεδομένων για σημαντικές μελέτες. Η πόλη της Νέας Υόρκης χρησιμοποιεί το «Shareabouts» για να συλλέξει δημόσια εισροή πληροφοριών, στη μορφή 10.000 σχολίων, πάνω στις συνθήκες δημόσιας ασφαλείας των δρόμων, όπως ταχύτητα, παράνομες διασχίσεις δρόμων, περιορισμένη ορατότητα ή άλλα ζητήματα. Στο Σαν Φρανσίσκο, μια ομάδα ερευνητών με το «Common Sense Research Project», οραματίζεται τις κινητές συσκευές ως αισθητήρια εργαλεία των πολιτών για να συλλέγουν και να μοιράζονται πληροφορίες για τις καιρικές συνθήκες, τα αλλεργιογόνα, το συνωστισμό  πλήθους ή τη μόλυνση.

Fritz Lang, Metropolis, 1927

3. Συμμετοχικές Πόλεις: Η τεχνολογία ενεργοποιεί επίσης μια νέα εποχή της αστικής συνεργασίας και σύμπραξης. Νέα εργαλεία  μπορούν να αυξήσουν τις παραδοσιακές προγραμματικές  διαδικασίες αξιοποιώντας και συνενώνοντας τις εμπειρίες( π.χ. community mapping ή neighborhood challenge grants) καθώς διευρύνουν  στο ποιος θα συμμετάσχει και σε τι βαθμό θα εμπλακεί στη διαδικασία. Εργαλεία όπως το «crowdsourcing», το «crowdfunding» και το «crowdresourcing» παρακινούν τα ετερόκλητα δίκτυα ανθρώπων να συμβάλουν τα πάντα, από ιδέες και ανατροφοδότηση μέχρι ικανότητες και χρηματοδότηση για δημόσια έργα.  Η συλλογική νοημοσύνη του πλήθους αξιοποιείται σε νέες συμμετοχικές πλατφόρμες, όπου γεννιούνται ιδέες οι οποίες σε ένα εύφορο περιβάλλον από ανθρώπους, πόρους και μία κοινωνία που τους επιτρέπουν να αναπτύξουν αυτές τις ιδέες σε πλήρως υλοποιημένα έργα.  

Παραδείγματα για αυτό που κάποιοι αποκαλούν νέο «συμμετοχικό αστικισμό»(participatory urbanism) περιλαμβάνουν το τηλεφωνικό κέντρο 311 της Νέας Υόρκης ( ένα από τα πρώτα παραδείγματα επιτυχημένου «crowdsourcing» στο αστικό πλαίσιο), τη χρήση από την αστυνομία του Twitter ώστε να παρακολουθεί και να αναφέρει κινδύνους δημόσιας ασφάλειας, και τις αναδυόμενες προσπάθειες του Παρισιού στο «participatory budgeting», όπου οι κάτοικοι κατανέμουν το 5% του ετήσιου προϋπολογισμού της πόλης έως το 2020. Άλλα εργαλεία( π.χ.Textizen και Citizen Connect) επιτρέπουν στους πολίτες να αλληλεπιδράσουν και να προσφέρουν ανατροφοδότηση στις δημοτικές αρχές.  Ένα εύρος από πλατφόρμες(Neighbor.ly, Citizinvestor, και ioby) έχουν στηθεί επίσης σε καθιερωμένα μοντέλα «crowdfunding» για να δημιουργούν οικονομικές  συνεργασίες ώστε να κατασκευάζεται και να συντηρείται η αστική υποδομή. Άλλα καινοτόμα εργαλεία τα οποία προσπαθούν να μεταμορφώσουν τις κοινοτικές διεργασίες σχεδιασμού, όπως το «Community PlanIt» το οποίο εμπλέκει τους χρήστες σε μία διαδραστική εμπειρία διαδικτυακού παιχνιδιού. Συλλογικά αυτά τα έργα επιτρέπουν στου εμπλεκόμενους πολίτες να πάρουν μέρος στο σχεδιασμό και τη λειτουργία των πόλεών τους με τρόπους που δεν ήταν εφικτό  προηγουμένως.

Lyonel Feininger, Strasse in Paris, 1918

4. Ευέλικτες Πόλεις: Τελικά, η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα στις πόλεις να είναι πιο καινοτόμες και ελαστικές στις αντιδράσεις τους  απέναντι στις προκλήσεις και τα διλλήματα που αντιμετωπίζουν. Συγκεκριμένα, τα δεδομένα επιτρέπουν στις πόλεις να μετρήσουν και να αξιολογήσουν προγράμματα, και να διεξάγουν αναλύσεις σε πραγματικό χρόνο ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τι δουλεύει και τι όχι. Όπως πολλές ιστοσελίδες και εφαρμογές στηρίζονται σε A/B testing για να καθορίσουν την καλύτερη προσέγγιση,  έτσι και οι πόλεις μπορούν να διεξάγουν A/B testing ή «rapid cycle evaluation» για να αποφασίσουν για τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο μπορεί να λυθεί ένα πρόβλημα ή να καλυφθούν οι ανάγκες των πολιτών. Το NYC Human Recourses Administration δοκίμασε νέες διαχειριστικές μεθόδους στο διάστημα τεσσάρων μηνών. Το αποτέλεσμα  ήταν μία εκσυγχρονισμένη εσωτερική ροή του φόρτου εργασίας με αποτέλεσμα την καλύτερη εξυπηρέτηση, σε αυτήν την περίπτωση στον καθορισμό των περιπτώσεων απάτης στους δικαιούχους ιατροφαρμακευτικής βοήθειας. 

Επιπλέον, ο σχεδιασμός των αστικών υποδομών και οι διεργασίες διακυβέρνησης συμπληρώνουν μια σελίδα του βιβλίου τεχνολογίας.  Για παράδειγμα, το έργο«Lean Urbanism» στο Ντιτρόιτ χρησιμοποιεί έννοιες όπως open access, open source και iterative designing για να εφαρμόσει μία  «pink zone», μία συγκεκριμένη περιοχή δηλαδή, όπου η γραφειοκρατία μειώνεται σημαντικά και λύσεις που στηρίζονται στην κοινή λογική μπορούν να χρησιμοποιηθούν γρήγορα και αποτελεσματικά.

Σε μία σχετική εξέλιξη , οι αρχές κάποιων πόλεων και οι πάροχοι υπηρεσιών έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν προγνωστικές αναλύσεις έτσι ώστε να προβλέπουν καλύτερα τις ανάγκες των πολιτών και να παρέχουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο  τις υπηρεσίες τους. Το «SmartDAta Project» της πόλης του Σικάγο και το πρώτο του εργαλείο , το «WindyGrid», έχουν σχεδιαστεί ώστε να συγκεντρώνουν από πάνω από δύο ντουζίνες  ετερόκλητες πηγές δεδομένων για τη δημόσια ασφάλεια, από κλήσεις στο 911 μέχρι βίντεο επιτήρησης και tweets προκειμένου να δημιουργηθεί ένας χάρτης δυνητικών σημείων εμφάνισης εγκληματικότητας.   

Παρομοίως, το αστυνομικό τμήμα του Λος Άντζελες χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο που αναλύει δεδομένα χρόνων για να παρακολουθεί  τα σημεία με περισσότερη εγκληματικότητα και να εκτιμά την πιθανότητα εμφάνισης συγκεκριμένων τύπων εγκλημάτων. Και στη Φιλαδέλφεια, οι αρχές της πόλης χρησιμοποιούν δεδομένα για να χαρτογραφήσουν περιοχές στις οποίες υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να προκύψουν εγκληματικές ενέργειες ή ενέργειες που σχετίζονται με ναρκωτικά• αυτοί οι χάρτες χρησιμοποιούνται έπειτα για να κατανεμηθούν καλύτερα οι πόροι της πόλης και να ξαναζωντανέψουν γειτονιές της πόλης που το έχουν περισσότερο ανάγκη. 

Όλα τα παραπάνω είναι μόνο μερικά παραδείγματα από τους τρόπους με τους οποίους οι πόλεις χρησιμοποιούν την τεχνολογία –τα δεδομένα πιο συγκεκριμένα- για να μεταμορφώσουν την εμπειρία του να ζει κάποιος στην πόλη. Στα χρόνια που έρχονται πιστεύουμε ότι οι τάσεις που περιγράφθηκαν εδώ θα αναπτυχθούν και περιμένουμε να δούμε έναν αυξανόμενο αριθμό επαναπροσδιοριζόμενων πόλεων οι οποίες θα είναι πιο συνδεδεμένες, ευέλικτες, συμμετοχικές και πιο έξυπνες. 

Για να είμαστε σε καλύτερη θέση  να κατανοήσουμε καλύτερα την εμφάνιση των επαναπροσδιορισμένων πόλεων, αφιερώστε λίγο χρόνο για να μοιραστείτε με μας  τα δικά σας παραδείγματα ή σκέψεις  σχολιάζοντας τα παραπάνω.

*Stefaan G. Verhulst is co-founder and chief of Research and Development at the GovLab (NYU); Julia Root is an Adjunct Fellow at the GovLab (NYU)