Έξοδος από την κρίση – ένα πακέτο δρόμος

Books' Journal, editorial, τχ. 49, 

Μετά από πέντε χρόνια βαθιά κρίση, η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι και πρέπει να αποφασίσει για τα περαιτέρω βήματα. Η κυβέρνηση παλινδρομεί, με τη βελόνα της πυξίδας να κάνει κύκλους. Οι επιλογές της φαίνεται να καθορίζονται κυρίως από μια προεκλογική στρατηγική μπροστά στον επελαύνοντα ΣΥΡΙΖΑ. Επιχειρεί να στριμώξει την πραγματικότητα στο στενό κοστούμι μιας επικοινωνιακής πολιτικής. Η επιλογή της «καθαρής εξόδου» από τα Μνημόνια, στηρίχθηκε στην υπόθεση της απρόσκοπτης πρόσβασης στις αγορές. Οι αγορές έδωσαν πεντακάθαρο το μήνυμα: η πρόοδος της χώρας στα δημοσιονομικά δεν είναι παγιωμένη και αυτή δεν μπορεί να σταθεί χωρίς τη στήριξη των εταίρων – για μερικά χρόνια τουλάχιστον. Μετά την κυβερνητική αναδίπλωση, με τα «συνετά και σταθερά βήματα» να έχουν πάρει τη θέση της εξοδικής ρητορικής, η χώρα πρέπει να αποφασίσει την πορεία της. Οι επιλογές πλέον έχουν να κάνουν με τον βαθμό εμπλοκής των εταίρων στην πορεία ανάκαμψης. Η αποκοπή του ομφαλίου λώρου με τα Μνημόνια, προσφέρει βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση εθνικής οικονομικής πολιτικής. Σε ποιο περιβάλλον όμως; Παρά την επιτυχία των ελληνικών τραπεζών στα stresstests, είναι προφανές πως αυτές δεν είναι σε θέση να τραβήξουν το κάρο της οικονομίας. Τα επόμενα χρόνια θα αντλούν ρευστότητα αντί να προσφέρουν. Το κράτος, θα καταφεύγει σε βραχυπρόθεσμο δανεισμό, στραγγαλίζοντας περισσότερο την οικονομία. Όλα δείχνουν πως η περιοριστική οικονομική πολιτική θα συνεχισθεί – με υπεύθυνο πια την ελληνική κυβέρνηση και όχι την επάρατο τρόικα. Η ανάκαμψη θα είναι βασανιστικά αργή και θα εξαρτάται από την κοινοτική αρωγή.

Αυτό που προέχει για τους πολίτες αυτής της χώρας είναι η διασφάλιση της προόδου που έχει γίνει. Θα χρειασθούν ίσως δύο χρόνια έως ότου οι λογιστικές επιτυχίες να ανταποκρίνονται στο ταμείο. Τα ληξιπρόθεσμα των 70 δισ. ευρώ του Δημοσίου και τα 80 δισ. ευρώ κόκκινων δανείων πρέπει να συμμαζευτούν, για να μην περπατάει η χώρα σε τεντωμένο σχοινί. Η εικόνα δεν πρόκειται να ξεκαθαρίσει πριν ολοκληρωθεί ο κύκλος ιδιωτικοποίησης των τραπεζών – με τα σημερινά δεδομένα το 2018.

Η εθνική πολιτική, προς όφελος των πολιτών και όχι ορισμένων πολιτικών, επιβάλλει τη διαχείριση της ισορροπίας με την εγγύηση της συμμετοχής των Ευρωπαίων εταίρων για δύο ή τρία χρόνια ακόμη. Στο διάστημα αυτό θα μπορεί να προδιαγραφεί η οριστική λύση, από κοινού με τους δανειστές. Επίσης, η Ευρώπη θα έχει κάνει βήματα προς την ολοκλήρωσή της. Η οριστική λύση εδώ και τώρα, μπορεί να προσπορίζει κάποια εκλογικά οφέλη στα κόμματα της συγκυβέρνησης, όμως δεν εγγυάται τη σύντομη έξοδο των πολιτών από τα αδιέξοδα της κρίσης. Όσο και εάν η επιλογή είναι αντίθετη με την τελευταία πολιτική μόδα, η χώρα χρειάζεται τουλάχιστον δυο χρόνια ακόμη στήριξης – και επιτήρησης, να μην ξεχνιόμαστε! Αν αυτό σημαίνει τρίτο Μνημόνιο, ας το επιδιώξουμε αντί να το εξορκίζουμε.

Η μεγαλύτερη υπηρεσία που μπορεί να προσφέρει η κυβέρνηση στον ελληνικό λαό είναι η ανάδειξη των πραγματικών εναλλακτικών επιλογών και των προοπτικών κάθε μιας απ΄αυτές. Αυτό που έχει ανάγκη ο τόπος είναι ακριβώς το ίδιο που ζητούν οι αγορές: διασφάλιση της προόδου και εγγύηση για τα επόμενα βήματα. Δυστυχώς, ούτε η κυβέρνηση ούτε η αξιωματική αντιπολίτευση τα προσφέρουν.