Ενδεχόμενος δόλος. Η ηθική ευθύνη των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής για τα εγκλήματα μελών της

 

Του Αριστείδη Χατζή, ΝΕΑ

Μετά το εντυπωσιακό αλλά αναμενόμενο 9,4% της Χρυσής Αυγής ξεκίνησε και πάλι η συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο. Η συζήτηση αυτή είναι ειλικρινής αλλά είναι και εκ του πονηρού. Οπως και να το κάνουμε, οι 537.000 ψήφοι βάζουν σε πειρασμό ακόμη και αριστερό Αγιο. Δεν σου πάει η καρδιά να εγκαταλείψεις έτσι εύκολα τις παραστρατημένες λαϊκές τάξεις - κι αυτές θύματα είναι! Αλλωστε, πάντα μπορούν να χρησιμεύσουν σε δεύτερους γύρους. Οσο για τη Δεξιά... Εκεί δεν χρειάζονται τα κροκοδείλια δάκρυα, ούτε έχουν τέτοιου είδους αναστολές. Είναι έτοιμοι να τους δεχθούν πίσω στο μαντρί και να σφάξουν και τον μόσχο τον σιτευτό. Είναι ελάχιστοι αυτοί που έχουν το πολιτικό θάρρος να δουν την αλήθεια κατάματα και να αναγνωρίσουν το Τέρας. Είναι ελάχιστοι αυτοί που θα αποδώσουν ευθύνες κόβοντας τις οπορτουνιστικές γέφυρες και αναλαμβάνοντας, επιτέλους, τον παιδαγωγικό ρόλο που πρέπει να παίζει η πολιτική σε μια ευρωπαϊκή φιλελεύθερη δημοκρατία. Αυτός ο ρόλος περιλαμβάνει την υποχρέωση να ειπωθούν κάποια πράγματα με το όνομά τους. Οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής μοιράζονται την ηθική ευθύνη για τις πράξεις των πλέον σκληρών μελών της οργάνωσης. Δεν ξέρω ποια θα είναι η δικαστική πορεία της υπόθεσης. Ξέρω όμως ότι υπάρχουν νεκροί και πολλοί τραυματίες (σωματικά και ψυχικά). Δεν ξέρω αν η Χρυσή Αυγή είναι εγκληματική οργάνωση. Είναι όμως μια ναζιστική οργάνωση, με φασιστικές μεθόδους δράσης και καθαρόαιμα εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία.

Εσείς λοιπόν που την ψηφίσατε είστε ηθικά υπεύθυνοι για όσα έκανε, όσα κάνει και όσα θα κάνει αυτή η ναζιστική οργάνωση. Αν μου απαντήσετε ότι δεν είστε ναζιστές και δεν εγκρίνετε όλες τις πράξεις ή το σύνολο των «ιδεών» της οργάνωσης, αυτό δεν θα μειώσει την ευθύνη σας. Γνωρίζετε πολύ καλά πλέον τι είναι η Χρυσή Αυγή και τι είναι ικανή να κάνει. Δεν έχετε καμία αμφιβολία για την ιδεολογία της και τους στόχους της. Οι «καλές σας προθέσεις» θυμίζουν τον ενδεχόμενο δόλο στο ποινικό δίκαιο: o δράστης δεν επιδιώκει το αποτέλεσμα της πράξης του αλλά το αποδέχεται, δεν τον ενοχλεί ιδιαίτερα.

Οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής δεν όπλισαν το χέρι που σκότωσε έναν Πακιστανό και έναν Ελληνα. Είναι όμως έτοιμοι να δείξουν κατανόηση για τον δράστη «που τον προκάλεσαν». Δεν λιντσάρισαν οι ίδιοι μετανάστες, αλλά νιώθουν ανακούφιση που υπάρχουν άλλοι να κάνουν τη βρώμικη δουλειά γι' αυτούς. Οταν τους φέρεις προ των ευθυνών τους, η απάντηση είναι ανάλογης ποιότητας με τις πολιτικές επιλογές τους: ρευστοποιούν την έννοια της ευθύνης, σχετικοποιούν τη βία, ισοπεδώνουν τα πάντα.

Μη σας κάνει εντύπωση ο αριθμός τους. Νομίζω ότι το 9,4% συνιστά μάλλον αποτυχία για τη Χρυσή Αυγή, καθώς το κοινό στο οποίο απευθύνεται είναι πολύ ευρύτερο: από τους ψεκασμένους (το 1/3 του πληθυσμού!) που ζουν στη ζώνη του λυκόφωτος έως εκείνους που ακόμη και σήμερα δεν έχουν αντιληφθεί τι συνέβη στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ούτε κατανοήσει τις παθογένειες των τελευταίων σαράντα ετών. Δυστυχώς, όμως, θα πρέπει να προσθέσουμε στον ανορθολογισμό και στην πολιτική άγνοια και άλλα, πιο σκοτεινά χαρακτηριστικά του μέσου Ελληνα, όπως τον ρατσισμό και τον αντισημιτισμό.

Τα αποτελέσματα της μεγάλης παγκόσμιας έρευνας για τον αντισημιτισμό που διεξήγαγε η ADL και ανακοινώθηκαν στα μέσα του μήνα ήταν ταυτόχρονα αποκαλυπτικά και εξευτελιστικά για τη χώρα μας. Σύμφωνα με την έρευνα, το 69% των Ελλήνων υιοθετούν αντισημιτικά στερεότυπα. Το 69% (δύο στους τρεις!) είναι υπερβολικά και θλιβερά πολύ αν το συγκρίνουμε με το 19% της Αμερικανικής Ηπείρου, το 24% της Δυτικής και το 34% της Ανατολικής Ευρώπης. Με το 22% της Ασίας, το 14% της Ωκεανίας και το 23% της Υποσαχάριας Αφρικής. Αλλά βέβαια είναι απόλυτα συγκρίσιμο με το 74% της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής!
Υπάρχουν βέβαια αντισημίτες σε όλον τον κόσμο. Παντού όμως είναι η μειοψηφία, μια θλιβερή μειοψηφία μικρή ή μεγάλη. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, οι ρατσιστές αντισημίτες είναι η μεγάλη πλειονότητα. Είναι η δεξαμενή της Χρυσής Αυγής.
Και τώρα τι κάνουμε; Πώς αντιμετωπίζουμε αυτό το φαινόμενο; Υπάρχουν απαντήσεις, και θα επιχειρήσω να τις δώσω λίαν προσεχώς.

Ο Αριστείδης Χατζής είναι αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών