Το 2014 θα είναι έτος αποκάλυψης...

 Του Κώστα Στούπα, www.capital.gr

Το 1.400-1.500 η Ευρώπη ήταν ένας φτωχός συγγενής του κόσμου που σπαρασσόταν από εμφυλίους. Ο αραβικός κόσμος και η Κίνα αποτελούσαν τότε τους ισχυρούς πόλους της σταθερότητας και της ευημερίας. Κατά τον οικονομικό ιστορικό Ναϊλ Φέργκιουσον τα δεδομένα που άλλαξαν το μέλλον ήταν σαφή και συγκεκριμένα. Ο Φέργκιουσον βρίσκει την αιτία σε έξι «σαφώς καινοφανή συμπλέγματα θεσμών με τις σχετικές ιδέες και συμπεριφορές τους», που όλα αναπτύχθηκαν στον δυτικό κόσμο: ανταγωνισμός, επιστήμη, δικαιώματα ιδιοκτησία, ιατρική,  καταναλωτική κοινωνία και εργασιακή ηθική. Αυτά επέτρεψαν «σε μια μειονότητα της ανθρωπότητας προερχόμενη από το δυτικό άκρο της Ευρώπης να κυριαρχήσει στον κόσμο για σχεδόν 500 χρόνια». Οι έννοιες των περισσότερων από αυτά προέρχεται από τον αξιακό κόσμο που ανέδειξε ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας, πυρήνας της οποίας ήταν η δημοκρατία των μικροϊδιοκτητών...Προφανώς κάπου στην κατεύθυνση που ορίζουν αυτά τα σημεία βρίσκεται η διέξοδος στο πρόβλημα της ελληνικής κρίσης. Ένα δομικό πρόβλημα που συνυπάρχει από την αρχή της θεμελίωσης του νεοελληνικού κράτους...

Οι άνθρωποι λειτουργούμε σαν o εαυτός μας να είναι το επίκεντρο του κόσμου. Μας απασχολεί περισσότερο ένας δικό μας πονόδοντος παρά η εξολόθρευση ενός εκατομμυρίου ανθρώπων κάπου μακριά στην Αφρική ή τη Κίνα.

Υπό αυτή την έννοια, η δυστυχία της Αμφιάλης έχει σημασία ως πεδίο  αποφυγής του χειροτέρου για την Εκάλη και η ελληνική κρίση ως περίπτωση αποφυγής για τους άλλους ευρωπαίους.
Κάποιοι μαθαίνουν μόνο από τα λάθη τους, κάποιοι έξυπνοι μαθαίνουν από τα λάθη των άλλων, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία επαναλαμβάνει τα ίδια και χειρότερα λάθη, οικτίροντας συνήθως τις ιδιοτελείς προθέσεις των άλλων.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 η Δύση βρέθηκε μπροστά σε κρίσιμα διλλήματα προσαρμογή καθώς το μοντέλο που είχε χτιστεί μετά το πόλεμο χρεοκόπησε και δεν δημιουργούσε πλέον ανάπτυξη αλλά στασιμότητα και πληθωρισμό. 
Στη Δύση αντέδρασαν με αποκρατικοποιήσεις και παγκοσμιοποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων. Η μεταπολεμική  οικονομία του άνθρακα είχε εξαντλήσει τα περιθώριά της και  οι ανθρακωρύχοι έπρεπε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Οι συγκρούσεις της Θάτσερ με τους ανθρακωρύχους συμβολίζουν τις τριβές του νέου με το παλιό στη εποχή εκείνη...
Την ίδια περίοδο οι συγκρούσεις του Ανδρέα με τα «ρετιρέ» που ο ίδιος δημιούργησε έληξαν με ολοσχερή επικράτηση των «ρετιρέ».
Από τη Χούντα των συνταγματαρχών στη Χούντα των συνδικαλιστών…

Στην Ελλάδα η Χούντα είχε επωφεληθεί από τα 20 χρόνια οικονομικής ανάπτυξης που είχαν προηγηθεί χωρίς να διαθέτει κανένα οικονομικό σχέδιο και κατελήφθη εξ απήνης από το εισαγόμενο πληθωρισμό της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης.
Η κοινωνία ενώ αδιαφορούσε όσο η οικονομία ήταν απέδιδε, όταν αντελήφθη το «χαλί» της ευημερίας να φεύγει κάτω από τα πόδια της ενέδωσε στην μεταπολίτευση. 
Οι πολιτικές και συνδικαλιστικές ελευθερίες επιτάχυναν την κρίση του ελληνικού οικονομικού μοντέλου. Ο Καραμανλής ο πρεσβύτερος προσπάθησε να ανακόψει την άνοδο της αριστεράς κάνοντας τις πρώτες εθνικοποιήσεις. Ο Παπανδρέου κέρδισε υποσχόμενος στη ουσία ανασύνταξη της ελληνικής οικονομίας υπό το μανδύα περισσότερου κρατικού ελέγχου και σχεδιασμού. Στην πραγματικότητα το μόνο που κατάφερε ήταν να διαλύσει ολόκληρη την μεταπολεμική παραγωγική βάση της χώρας.
Αν ο Καραμανλής δεν είχε βάλει την Ελλάδα στην ΕΟΚ ελληνικός σοσιαλισμός θα είχε χρεοκοπήσει μαζί με τη χώρα περί τα μέσα με τέλη της δεκαετίας του ’80. Αφήνοντας στους  Έλληνες τη ίδια πικρή γεύση που αφήνουν οι σοσιαλιστικοί πειραματισμοί παντού στο κόσμο.
Ο Καραμανλής έβαλε την Ελλάδα στην ΕΟΚ και ο Παπανδρέου μ’ ένα βέτο εξασφάλισε να ανοίξουν οι κρουνοί των επιδοτήσεων με τα ΜΟΠ και τα άλλα προγράμματα μεταφοράς πόρων για τη σύγκλιση βορρά-νότου.
Οι συνέπειες της διάλυσης της παραγωγικής βάσης δεν πίεσαν την ελληνική κοινωνία να πάρει επώδυνες αποφάσεις και να προσαρμοστεί στα διεθνή δεδομένα. 
Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις έβαζαν λουκέτα και το κράτος χρηματοδοτούσε άχρηστες θέσεις εργασίας στο όνομα κάποια κοινωνικής προσφοράς του δημοσίου που ήταν θεωρητική κατά βάση.
Είχαμε δωρεάν παιδεία και υγεία π.χ. όχι για τους πολίτες αλλά για τους όσου διόριζαν τα κόμματα να αμείβονται στις αντίστοιχες υπηρεσίες. Βασικός ιμάντας εξουσίας του πελατειακού κράτους έγιναν οι συνδικαλιστές, οι οποίοι δίκην κομματικών κομισάριων είχαν λόγω στη λειτουργία του δημοσίου.
Οποίος ήθελε να κερδίσει και να προκόψει στην ελληνική κοινωνία είχε περισσότερες πιθανότητες να πετύχει σαν συνδικαλιστής, πολιτικός ή επιχειρηματίας που συναλλάσσεται με το κράτος παρά σαν στέλεχος ή επιχειρηματίας του ιδιωτικού τομέα που δεν είχε σχέση με το κράτος.
Η επιχειρηματικότητα ενοχοποιήθηκε για χρόνια χωρίς οι άμεσες συνέπειες να καταδείξουν το λάθος και τη ανάγκη που την έχει η κοινωνία. Τα κράτος δανειζόταν και μοίραζε μισθούς ζήτηση και ανάπτυξη. Το κράτος όριζε ποιος και πως θα επιδοτηθεί με κοινοτικά κονδύλια μέσω σκοτεινών διαδρομών.
Το κορυφαίο εγχείρημα του ελληνικού σοσιαλιστικού κεντρικού σχεδιασμού η Αλουμίνα με τους Ρώσους δεν λειτούργησε ποτέ, αν και κατάπιε πολλά δισεκατομμύρια. 
Το Ευρώ με τα χαμηλά επιτόκια έφερε τον ιδιωτικό δανεισμό την αύξηση της ζήτησης και την επίπλαστη ανάπτυξη για την οποία περηφανευόταν ο Σημίτης και ο Αλογοσκούφης. Κανείς δεν ήθελε μεταρρυθμίσεις και προσαρμογή στα δεδομένα του διεθνούς ανταγωνισμού...
Όπου υπάρχει εύκολο χρήμα η διαφθορά βρίσκει γόνιμο έδαφος. Η διαφθορά έγινε κανόνας στη Ελλάδα και όχι η εξαίρεση.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ζήτησε τη αμείλικτη πάταξη της διαφθοράς  στο μήνυμα της πρωτοχρονιάς. Είναι ο ίδιος που σαν πολιτικός της έδωσε τη μεγαλύτερη νομιμοποίηση καλύπτοντας το πόθεν έσχες του Ανδρέα Παπανδρέου για τη ροζ βίλα, του ανθρώπου που επέκτεινε το κύκλο της διαφθοράς στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 αντί να προσαρμοστούμε στα δεδομένα του διεθνούς ανταγωνισμού επιλέξαμε το ελληνικό σοσιαλισμό που κατάφερε να επιβιώσει με δανεικά και επιδοτήσεις.
Το 2014 μετά τη χρεοκοπία όταν σταματήσαν τα δανεικά προσπαθούμε να πείσουμε πως η επανάληψη του ίδιου έργου μέσω ενός σχεδίου Μάρσαλ είναι η λύση. Στη ουσία ποντάρουμε στην επανάληψη του έργου του ελληνικού σοσιαλισμού του 1982.
Τότε ήταν οι Αμερικάνοι η αιτία της κακοδαιμονίας μας  και ο αντίζηλός τους οι σοβιετικοί. Τώρα είναι οι Γερμανοί και ψάχνουμε το φλερτ με ποιον (Κίνα, Ρωσία, ΗΠΑ) θα μπορούσε να τους αναγκάσει να βάλουν το χέρι βαθιά στη τσέπη...
Το 2014 θα είναι η χρονιά που ως έθνος ενδέχεται να αντιληφθούμε πως Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει και πως όσοι τον υποδύονται δεν είναι παρά απατεώνες που θέλουν να επωφεληθούν. Το 2014 θα είναι έτος αποκάλυψης της πραγματικότητας για τους περισσότερους Έλληνες.
Τι χρειάζεται να κάνουμε; Να αλλάξουμε νοοτροπία και προτεραιότητες και κυρίως να καταλάβουμε πως τα δώρα της πρωτοχρονιάς τα αγοράζουν οι γονείς με την ανταμοιβή τους για σκληρή εργασία...
Τα αίτια της προόδου κατά τον Φέργκιουσον...

Το 1.400-1.500 η Ευρώπη ήταν ένας φτωχός συγγενής του κόσμου που σπαρασσόταν από εμφυλίους. Ο αραβικός κόσμος και η Κίνα αποτελούσαν τότε τους ισχυρούς πόλους της σταθερότητας και της ευημερίας.
Κατά τον οικονομικό ιστορικό Ναϊλ Φέργκιουσον τα δεδομένα που άλλαξαν το μέλλον ήταν σαφή και συγκεκριμένα.
Ο Φέργκιουσον βρίσκει την αιτία σε έξι «σαφώς καινοφανή συμπλέγματα θεσμών με τις σχετικές ιδέες και συμπεριφορές τους», που όλα αναπτύχθηκαν στον δυτικό κόσμο: ανταγωνισμός, επιστήμη, δικαιώματα ιδιοκτησία, ιατρική,  καταναλωτική κοινωνία και εργασιακή ηθική. Αυτά επέτρεψαν «σε μια μειονότητα της ανθρωπότητας προερχόμενη από το δυτικό άκρο της Ευρώπης να κυριαρχήσει στον κόσμο για σχεδόν 500 χρόνια».
Οι έννοιες των περισσότερων από αυτά προέρχεται από τον αξιακό κόσμο που ανέδειξε ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας, πυρήνας της οποίας ήταν η δημοκρατία των μικροϊδιοκτητών...
Προφανώς κάπου στην κατεύθυνση που ορίζουν αυτά τα σημεία βρίσκεται η διέξοδος στο πρόβλημα της ελληνικής κρίσης. Ένα δομικό πρόβλημα που συνυπάρχει από την αρχή της θεμελίωσης του νεοελληνικού κράτους...