Το χρέος κρίνει τις εξελίξεις

 Του Σταύρου Γ. Καρβούνη, ΒΗΜΑ, 21.9.13

Αναπόφευκτα οι εξελίξεις στη δομή του δημοσίου χρέους οδηγούν και τις πολιτικές θέσεις που διαμορφώνονται. Έτσι, αφενός στη σημερινή κυβέρνηση οφείλουν να αποδεχθούν ότι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για moratorium στις πληρωμές χρεολυσίων και τόκων, είναι εφικτή, αφού απέναντί μας, ως κύριοι πιστωτές μας είναι χώρες και θεσμοί της ευρωζώνης και άρα μπορούν να κατανοήσουν και να επιδείξουν αλληλεγγύη για τη δραματική κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας και της εθνικής και οικονομικής μας επιβίωσης.  Και στον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συμβιβαστούν με τη θέση της κυβέρνησης ότι η παραμονή της χώρας στο ευρώ και ο συμβιβασμός με τους εταίρους μας στην ευρωζώνη είναι η sine qua non συνθήκη για την βιωσιμότητα της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Ψευδαισθήσεις ότι η κρίση χρέους μπορεί να ξεπεραστεί μέσα από ανέφικτα πρωτογενή πλεονάσματα που η μόνη επίπτωση που θα έχουν είναι η απόλυτη εξαθλίωση και οικονομική καταστροφή της χώρας, πρέπει να εγκαταλειφθούν. Το γεγονός της χρεοκοπίας έχει επέλθει και θα πρέπει να διαπραγματευθούμε νέες συνθήκες για τη χώρα και το λαό μας. Από την άλλη πλευρά, ψευδαισθήσεις ότι δήθεν ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταργήσει τους μνημονιακούς νόμους, θα καταγγείλει τις δανειακές συμβάσεις και θα διαπραγματευθεί το χρέος με στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του, θυμίζουν όνειρα θερινής νύχτας.

Με το δημόσιο χρέος των 322 δις € της χώρας να υψώνεται ως ογκόλιθος πάνω από την σημερινή πολιτική «ελίτ», κανείς δεν μπορεί πλέον να κοιμάται ήσυχος. Με την εθνική μας κυριαρχία να έχει συρρικνωθεί, αναπόφευκτα και οι βαθμοί ελευθερίας στην πολιτική διακυβέρνηση της χώρας έχουν μηδενιστεί.  Στο Γενικό Λογιστήριο, κυριαρχεί βαριά η σκιά της τρόικα, ενώ έχουν ήδη εγκατασταθεί μονίμως στην πλατεία Συντάγματος. Τα άλλα Υπουργεία έχουν τα χέρια τους δεμένα καθώς ο προϋπολογισμός που διαμορφώνεται στηρίζεται στην βασική αρχή της κλειστής δημοσιονομικής πολιτικής, δηλαδή όσα έσοδα έχουμε τόσες δαπάνες διαμορφώνουμε.

 Κανείς πλέον δεν είναι δυνατόν να ισχυριστεί σήμερα ότι μπορεί να διαμορφώσει πολιτικές ή να ασκήσει κυβερνητική εξουσία και κυριαρχία. Όποιο μέλος της σημερινής κατεστημένης πολιτικής «ελίτ» ισχυριστεί ότι είναι ελεύθερος να διαμορφώσει και να ασκήσει πολιτική στη χώρα μας, ανήκει στη χώρα της ουτοπίας. Το σιδερένιο τείχος του χρέους περιβάλλει ερμητικά μία περίκλειστη οικονομία και χώρα. Οι δημόσιοι πιστωτές, που διακρατούν και τη μέγιστη πλειοψηφία του συνολικού μας χρέους, συμπεριφέρονται ως οι νέοι επικυρίαρχοι σε μια ακυβέρνητη πολιτεία.

Μετάθεση του προβλήματος του χρέους ή «εξαφάνισή» του, ως δια μαγείας, αδύνατη. Όλες οι πολιτικές εξελίξεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί θα κριθούν από τις γνωστές άγνωστες παραμέτρους του χρέους, το οποίο έχει πλέον φύγει από τα χέρια των ιδιωτών πιστωτών και έχει μεταβιβαστεί στους δημόσιους πιστωτές, δηλαδή τις χώρες μέλη της ευρωζώνης, τους θεσμικούς παράγοντες του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Σύμφωνα με τους πίνακες του κατά Μάαστριχτ χρέους που δημοσιεύονται στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, διαπιστώνονται τα ακόλουθα:

Πρώτον, το 2009 από τα 299,68 δις € χρέος, μόνον το 8,34%, κατά προσέγγιση, ανήκε σε δημόσιους πιστωτές (Ασφαλιστικά Ταμεία και Τράπεζα της Ελλάδος) και το 91,66% στον ιδιωτικό τομέα.

Δεύτερον, το 2013 η δομή του χρέους αλλάζει δραματικά και σε συνολικό χρέος 322,50 δις €, το 68% ανήκει στους επίσημους (official) πιστωτές και το 32% στον ιδιωτικό τομέα.

Τρίτον, οι προβλέψεις που έχουν γίνει για το 2016 αναφέρουν κατά Μάαστριχτ χρέος 318 δις €, με 78,05%  επίσημους πιστωτές και 18,52% ιδιωτικό τομέα. Γίνεται ακόμη λόγος για το 2020, για χρέος 322 δις € περίπου, με επίσημους πιστωτές 90% και ιδιωτικό τομέα 10%.   

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν τις δηλώσεις Σταϊκούρα που είχαν γίνει στη Βουλή ότι: «Με τη διαδικασία του PSI το μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους είναι πλέον στα χέρια των εταίρων και του Ευρωσυστήματος και μόνον 29,5 δισ. ευρώ βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών πιστωτών, καθώς και 28 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ». Όλα πλέον έχουν κριθεί και το μέγεθος και η σύνθεση του χρέους σήμερα καθώς και η εξέλιξή του είναι οι γνωστοί άγνωστοι προσδιοριστικοί παράγοντες για το μέλλον της χώρας και την τύχη του βιοτικού επιπέδου των πολιτών.

Αναπόφευκτα οι εξελίξεις στη δομή του δημοσίου χρέους οδηγούν και τις πολιτικές θέσεις που διαμορφώνονται. Έτσι, αφενός στη σημερινή κυβέρνηση οφείλουν να αποδεχθούν ότι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για moratorium στις πληρωμές χρεολυσίων και τόκων, είναι εφικτή, αφού απέναντί μας, ως κύριοι πιστωτές μας είναι χώρες και θεσμοί της ευρωζώνης και άρα μπορούν να κατανοήσουν και να επιδείξουν αλληλεγγύη για τη δραματική κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας και της εθνικής και οικονομικής μας επιβίωσης.  Και στον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συμβιβαστούν με τη θέση της κυβέρνησης ότι η παραμονή της χώρας στο ευρώ και ο συμβιβασμός με τους εταίρους μας στην ευρωζώνη είναι η sine qua non συνθήκη για την βιωσιμότητα της οικονομίας και της κοινωνίας μας.

Ψευδαισθήσεις ότι η κρίση χρέους μπορεί να ξεπεραστεί μέσα από ανέφικτα πρωτογενή πλεονάσματα που η μόνη επίπτωση που θα έχουν είναι η απόλυτη εξαθλίωση και οικονομική καταστροφή της χώρας, πρέπει να εγκαταλειφθούν. Το γεγονός της χρεοκοπίας έχει επέλθει και θα πρέπει να διαπραγματευθούμε νέες συνθήκες για τη χώρα και το λαό μας. Από την άλλη πλευρά, ψευδαισθήσεις ότι δήθεν ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταργήσει τους μνημονιακούς νόμους, θα καταγγείλει τις δανειακές συμβάσεις και θα διαπραγματευθεί το χρέος με στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του, θυμίζουν όνειρα θερινής νύχτας.

Η μείωση του ιδιωτικού χρέους έχει γίνει και το επίσημο χρέος χωρίζεται πλέον σε δύο κατηγορίες: (α) στο χρέος προς την ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα και τους άλλους μηχανισμούς στήριξης της ευρωζώνης και (β) στο χρέος προς τις άλλες χώρες μέλη της ευρωζώνης. Η πρώτη κατηγορία είναι διαπραγματεύσιμη, η δεύτερη δεν είναι. Κατά συνέπεια ήδη έχει διαμορφωθεί έδαφος για περαιτέρω μείωση του χρέους, όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει με λεονταρισμούς όπως ότι: «εμείς το μόνο χρέος που αναγνωρίζουμε είναι το χρέος απέναντι στον ελληνικό λαό να ζει με αξιοπρέπεια». Λεόντειος συμφωνία είτε σε βάρος της χώρας μας είτε σε βάρος των άλλων χωρών μελών της ευρωζώνης δεν μπορεί να είναι βιώσιμη.

Η realpolitik εντός της Ευρωζώνης και των Ενωσιακών Συνθηκών αποτελεί και την ultima ratio πολιτική συνθήκη για το μέλλον της χώρας και των πολιτών μας.