Ο κόσμος αλλάζει δραματικά

Του Αλέξη Παπαχελά, Καθημερινή, 11.9.13

Ζούμε δραματικές αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων, τις οποίες θα αντιληφθούμε ίσως σε μερικά χρόνια στην πλήρη τους έκταση. Η εμπλοκή και πιθανή απεμπλοκή του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα στο πρόβλημα της Συρίας δεν είναι μια απλή υπόθεση. Ο ίδιος ο κ. Ομπάμα μείωσε πολύ την ισχύ του αξιώματός του, ζητώντας από το Κογκρέσο να εγκρίνει προκαταβολικά μια «πολύ περιορισμένη» στρατιωτική επέμβαση. Θα είναι δύσκολο να αναβαθμίσει ο ίδιος το δικό του στάτους είτε εσωτερικά είτε στο διεθνές περιβάλλον. Την ίδια στιγμή βλέπουμε πως η αμερικανική κοινή γνώμη έχει εισέλθει για τα καλά σε μια νέα περίοδο έντονου απομονωτισμού. Το άλογο ξόδεμα ζωών, χρημάτων και στρατηγικού κεφαλαίου στο Ιράκ και το Αφγανιστάν έχει προκαλέσει μια μεγάλη απέχθεια στον μέσο Αμερικανό απέναντι στην ιδέα μιας στρατιωτικής επέμβασης, αλλά και κάθε εμπλοκής στη Μέση Ανατολή. Αυτός ο απομονωτισμός δεν μοιάζει πάντως να είναι ένα παροδικό, περιορισμένο φαινόμενο, αλλά μια κλιμακούμενη αντίληψη που συνάδει με τον περιορισμό της ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Από την άλλη, έχουμε ένα Ρώσο ηγέτη που αποδείχθηκε «παίκτης». Ο κ. Βλαντιμίρ Πούτιν έπαιξε σκληρά, αλλά επέδειξε ρεαλισμό και εν τέλει μπόρεσε να επιβάλει τους δικούς του όρους. Θα δούμε ασφαλώς πώς θα καταλήξει αυτή η ιστορία, αλλά προς το παρόν η Ρωσία κέρδισε από την κρίση στη Συρία.

Οσο για την Ευρώπη, μοιάζει μικρή, γερασμένη και άβουλη. Η Βρετανία είναι σκιά του παλαιού της εαυτού. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ επιχείρησε να παίξει γεωπολιτικό σκάκι σαν και αυτό που άρεσε στον προκάτοχό του, αλλά δεν του βγήκε. Και η Γερμανία δεν ξέρει αν θέλει να είναι μεγάλη δύναμη ή αν προτιμά την ησυχία της και την εμμονή στη δημοσιονομική πειθαρχία και μόνο.

Ετσι έχουν τα πράγματα: η Αμερική αποτραβιέται, η Ευρώπη περιθωριοποιείται, η Ρωσία δείχνει μια επιθετική αυτοπεποίθηση, χωρίς ωστόσο κανένα ιδιαίτερο όραμα ή σχέδιο.

Ο κόσμος αλλάζει και αυτό σίγουρα θα επηρεάσει τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Ισως απλώς είναι πολύ νωρίς για να δούμε πώς ακριβώς.