Οι ελίτ της Γερμανίας ελκύονται από το κόμμα κατά το ευρώ

'Αποψη του ιδρυτικού συνεδρίου της AfD, την Κυριακή 14/4 στο Βερολίνο

Tων Νίκολας Κούλις και Μελίσα Έντι, New York Times, http://www.ppol.gr

Λιγότερο από έξι μήνες πριν ανοίξουν οι κάλπες στην Γερμανία ένα νέο πολιτικό κόμμα, που ζητάει να μπει ένα τέλος στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, κερδίζει σε απήχηση. Η «εναλλακτική λύση για την Γερμανία» (AfD) διοργάνωσε την Κυριακή (14/4) το πρώτο της συνέδριο, σε ένα ξενοδοχείο του Βερολίνου. Αναδεικνύεται ως ένας αστάθμητος παράγοντας στις εκλογές του Σεπτεμβρίου και απειλεί εν δυνάμει να δυσχεράνει τις πιθανότητες επανεκλογής της καγκελαρίου'Ανγκελα Μέρκελ (Angela Merkel). Το ερώτημα είναι αν το κόμμα απλά αξιοποιεί το σύνηθες και βραχύβιο ενδιαφέρον γύρω από κάθε νέο πολιτικό φαινόμενο ή αν ζούμε τις απαρχές ενός κινήματος που θα μπορούσε να πλήξει καίρια το αγωνιζόμενο ευρώ. Οι πρώτοι υποστηρικτές του νέου κόμματος ανήκουν αδιαμφισβήτητα στη γερμανική ελίτ και όχι στο περιθώριο. Ο Μπερντ Λίκε (Bernd Lucke) π.χ. είναι ένας πενηντάχρονος καθηγητής οικονομικών από το Αμβούργο. Όπως πολλοί ακόμα από τους οπαδούς του νεοσύστατου κόμματος, ανήκε στο συντηρητικό κόμμα της κ. Μέρκελ, την «χριστιανική δημοκρατική ένωση» (CDU) ως ότου τα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας τον ανάγκασαν να αναθεωρήσει τις πολιτικές του απόψεις.

«Θέλουμε να βάλουμε ένα τέλος στην κατάφωρη παραβίαση των δημοκρατικών, νομοθετικών, και οικονομικών αρχών που βιώσαμε την περασμένη τριετία υπό το πρόσχημα της κυβέρνησης της κ.Μέρκελ

 πως δεν υπάρχει εναλλακτική λύση» δήλωσε την Κυριακή, ενώπιον 1,500 υποστηρικτών του νέου κόμματος. «Να που υπάρχει! Είναι η "εναλλακτική λύση για την Γερμανία"!».

Ο κ. Λίκε τονίζει πως το ευρώ διχάζει την Ευρώπη αντί να την ενώνει, όπως υποτίθεται πως θα έκανε το κοινό νόμισμα. Υποστηρίζεται από μια ομάδα συναδέρφων του πανεπιστημιακών, που υποστήριξαν ενώπιον του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου την προσφυγή κατά των προγραμμάτων διάσωσης. Πολύ δύσκολα θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει«θερμοκέφαλο». Το ίδιο ισχύει και για άλλα μέλη του κόμματος, όπως τον πρώην εκδότη μιας εφημερίδας ή τον άλλοτε ηγέτη του πανίσχυρου «συνδέσμου γερμανικών βιομηχανιών» (BDI).Πάνω από τα δύο τρίτα των πολιτών που ζήτησαν να ενταχθούν στο κόμμα μέσω διαδικτύου είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος. Στο νέο κόμμα έχουν αιτηθεί να εγγραφούν άνω των 7,000 πολιτών. Επόμενος στόχος του AfD είναι να κατορθώσει να συγκεντρώσει τις απαραίτητες υπογραφές που θα του επιτρέψουν να συμμετάσχει στις εκλογές και στα 16 γερμανικά κρατίδια, πριν λήξει η σχετική προθεσμία, τον Ιούλιο.

Η τρέχουσα κρίση του ευρώ -και η ολοένα και μακρύτερη λίστα κρατών που προσφεύγουν στα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης- έθεσαν σε δοκιμασία τα εύθραυστα αισθήματα αλληλεγγύης μεταξύ των 17 κρατών-μελών της ευρωζώνης. Τα κράτη που προσφεύγουν για βοήθεια παραπονιούνται για τις αυταρχικές «επιταγές των Βρυξελλών», ενώ η Γερμανία και οι βόρειοι εταίροι της γογγύζουν για το κόστος της όλης επιχείρησης. Εδώ, στην γερμανική πρωτεύουσα, οι εικόνες από τις διαδηλώσεις στην Αθήνα, την Μαδρίτη -και τώρα την Λευκωσία της Κύπρου- όπου μερικές φορές εμφανίζονται σβάστικες ή φωτογραφίες της Μέρκελ ντυμένης σαν τον Χίτλερ (Hitler),αρχίζουν να εξαντλούν την υπομονή του κόσμου.

Οι δημοσκόποι και οι πολιτικοί αναλυτές πολύ αμφιβάλλουν πως το νέο κόμμα θα κατορθώσει να ξεπεράσει το 5% των ψήφων, το όριο για την εκπροσώπησή του στο επόμενο κοινοβούλιο. Αλλά δεν χρειάζονται τόσες πολλές ψήφοι για να κάνει ζημιά στην Μέρκελ. «Δεν είναι ανάγκη να πιάσουν το 5% για να στριμώξουν την καγκελάριο», διαπιστώνει ο Βόλφγκανγκ Νόβακ (Wolfgang Nowak) ένας πολιτικός επιστήμονας από το Ντουίσμπουργκ της Βορείου Ρηνανίας-Βεστφαλίας. «Εξάλλου, κάθε σβάστικα που κυματίζει στην Αθήνα ενισχύει το νέο κόμμα».

Ένα νέο μέλος του κόμματος είναι η Μαρτίνα Τίγκες-Φρίντριχς (Martina Tigges-Friedrichs). Μας ενημερώνει πως ήταν μέλος του «ελεύθερου δημοκρατικού κόμματος» (FDP) για δεκαπέντε χρόνια, αλλά το εγκατέλειψε φέτος, απογοητευμένη από το ότι το φιλικό προς τις επιχειρήσεις κόμμα πρόδιδε τα ιδανικά του. Αυτό που την προσήλκυσε στην AfD είναι η ποιότητα της ηγετικής της ομάδας, αλλά και το ότι θεωρεί πως η σημερινή κεντροδεξιά κυβέρνηση έχει τροχοδρομήσει την Γερμανία σε μια επικίνδυνη οικονομική πορεία. «Δίνουμε όλο και περισσότερα λεφτά για βοήθεια, ενώ έχουμε τόσα προβλήματα στην χώρα μας», τονίζει η κ. Τίγκες-Φρίντριχς, που είναι ιδιοκτήτρια ενός ξενοδοχείου και δύο καφέ στο Μπαντ Πίρμοντ.

Το νέο κόμμα υπογραμμίζει ακόμα τον αυξανόμενο κατατεμαχισμό της κεντρικής πολιτικής σκηνής της Γερμανίας, της ατμομηχανής της ευρωπαϊκής οικονομίας. Πάντως η ραγδαία άνοδοςκαι πτώση ενός άλλου κινήματος διαμαρτυρίας, του «κόμματος των πειρατών», που το ομιχλώδες πολιτικό του στίγμα έδινε έμφαση στην ανάγκη για πιο ανοικτή διακυβέρνηση, θεωρείται πολύ διδακτικό προηγούμενο από τους περισσότερους επιστήμονες που συγκροτούν το AfD.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ένας τεράστιος αριθμός ψηφοφόρων, που φτάνει το ένα τέταρτο του συνόλου, δηλώνουν πως θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να υπερψηφίσουν το νέο κόμμα. Αλλά αυτή η θετική προδιάθεση δύσκολα θα μεταφραστεί σε ψήφους. Πολλές δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η νοσταλγία για το αλλοτινό εθνικό νόμισμα της Γερμανίας, το μάρκο, αρχίζει να εξασθενεί.

Η δυσαρέσκεια έχει τα όριά της. Αν και πολλοί Γερμανοί δυσθυμούν για το κόστος των τόσων πολλών δεσμεύσεων και εγγυήσεων που έδωσε η κυβέρνησή τους αυτά τα χρόνια της κρίσης του ευρώ, η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή, το κόστος δανεισμού χαμηλό και η χώρα πλησιάζει στην πολυπόθητη ισοσκέλιση του προϋπολογισμού της.

Η AfD ζητάει επίσης την απλούστευση του φορολογικού κώδικα, την αναδιάρθρωση των επιδοτήσεων στην ενέργεια και την επιλογή καλά καταρτισμένων μεταναστών. Αλλά εξακολουθεί να είναι γνωστή ως το κόμμα κατά του ευρώ, παρά τις προσπάθειές της να αυτοπροσδιοριστεί ως ένα κίνημα ευρύτερων οριζόντων.

«Αν το ευρώ αποτύχει, η Ευρώπη δεν θα αποτύχει» διακηρύσσει ο κ. Λίκε, παραποιώντας τον επαναλαμβανόμενο ισχυρισμό της καγκελαρίου πως το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι στενά συνδεδεμένο με εκείνο του κοινού της νομίσματος. «Αν αποτύχει το ευρώ, θα αποτύχουν μόνο οι πολιτικές της 'Ανγκελα Μέρκελ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (Wolfgang Schäuble)», λέει αναφερόμενος στην καγκελάριο και τον υπουργό οικονομικών της.

Επιδιώκοντας να παρουσιαστεί ως ένα μετριοπαθές κόμμα επιστημόνων, που συμπαρίσταται στην μεσαία τάξη, η AfD μοχθεί να αποστασιοποιηθεί από τους ακροδεξιούς αντιπάλους του κοινού νομίσματος, που υπερασπίστηκαν τις πολιτικές θέσεις της κατά του ευρώ. «Θέλουμε να αναδείξουμε τα ελαττώματα των μεγάλων κομμάτων» λέει η κ. Τίγκες-Φρίντριχς.

Αν το κόμμα αφαιρέσει αρκετές ψήφους από την κεντροδεξιά, το μόνο που θα μπορούσε να καταφέρει είναι να διευκολύνει την επάνοδο των σοσιαλδημοκρατών και των «πράσινων» στην εξουσία. Αλλά οι κεντροαριστεροί είναι ακόμα πιο πρόθυμοι και από την σημερινή κυβέρνηση να επωμιστεί η Γερμανία -και τα άλλα ισχυρά κράτη της ευρωζώνης- σημαντικό μέρος του κόστους της κρίσης του ευρώ.

Σε δηλώσεις του στην εφημερίδα «φρανκφούρτερ αλγκεμάινε τσάιτουνγκ» ο χριστιανοδημοκράτης Στέφεν Κάμπετερ (Steffen Kampeter) κατηγόρησε την AfD πως παρουσιάζει στους ψηφοφόρους μια παραπλανητικά εξωραϊσμένη εικόνα του τι θα σήμαινε η διάλυση της ευρωζώνης. «Το νέο κόμμα εξαπατά τους ψηφοφόρους, λέγοντας πως είναι δυνατό να γίνει επανεθνικοποίηση του νομίσματος χωρίς μείζονα προβλήματα. Σαν να λες πως μπορείς να πάρεις μια ομελέτα και την ξανακάνεις αυγά».

---

Ο Nicholas Kulish και η Melissa Eddy είναι αντίστοιχα ανταποκριτές των «Νιου Γιορκ τάιμς» και της «ιντερνάσιοναλ χέραλντ τρίμπιουν» στο Βερολίνο