Η τέχνη της αντιπάθειας

Του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 16.4.13

Δεν είναι ανάγκη να ανήκει κάποια στο γυναικείο φύλο για να γίνει αντιπαθής. Μπορεί μια χαρά να το κάνει από μόνη της, με τη συμπεριφορά της. Και είναι απορίας άξιον πώς όλες αυτές οι φεμινίστριες για χάρη της κ. Ζωής Κωνσταντοπούλου δεν είπαν κουβέντα για όσα «σεξιστικά» και «νεκρολαγνικά» ειπώθηκαν και γράφτηκαν με αφορμή τον θάνατο της Μάργκαρετ Θάτσερ. Αλλά ξεχάσαμε: αυτή είναι δεξιά και συνεπώς εξ ορισμού αντιπαθητική. Αριστερή ανάγωγη δεν μπορεί να υπάρξει. Και αν υπάρχει, δεν φταίει αυτή. Οι άλλοι είναι σεξιστές... Δηλαδή η κ. Κωνσταντοπούλου μπορεί να πετάει σε τηλεοπτική εκπομπή χυδαία υπονοούμενα περί ομοφυλοφιλίας του συνομιλητή της, αλλά αν κάποιος της προσάψει ότι είναι αγενής, προέχει το φύλο της και όχι η χυδαιότητά της. Μπορεί να ρωτάει κάποιον άνδρα αν «κυοφορεί», αλλά αν αντιστραφεί η ερώτηση, τότε έχουμε να κάνουμε με κάποιον σεξιστή. Ή όπως ορθώς έγραψε και ο Ανδρέας Πετρουλάκης, «αποκαλούσε Κασιδιάρη τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ (...) διαμαρτύρεται τώρα το κόμμα της ότι υπέστη τον ίδιο σχετικισμό και η ίδια. Αυτά αν επιτρέπονται επιτρέπονται για όλους. Δεν θα ’πρεπε για κανέναν» (protagon, 10.4.2013).

Τα δύο μέτρα και δύο σταθμά ήταν βασική συνιστώσα του αριστερού πολιτεύεσθαι. Οι χαρακτηρισμοί επίσης. Υπήρχε μια εποχή που όποιος έλεγε κακό λόγο για τον Γιαρουζέλσκι ήταν αυτομάτως «αντικομμουνιστής»· βαρύ αμάρτημα στη δεκαετία του ’80. Αν κάποιος έλεγε ότι κάτι πρέπει να γίνει με τη μετανάστευση ήταν «ρατσιστής». Μη μιλήσουμε για βαρύτερους χαρακτηρισμούς του τύπου «νεοφιλελεύθερος», αν επιχειρηματολογούσε κάποιος ότι πρέπει να πουληθεί η Ολυμπιακή.

Λέγε λέγε και με τον καιρό, αυτοί οι χαρακτηρισμοί άρχισαν να θεωρούνται επιχειρήματα. Η έκφραση «αυτός τα λέει αυτά επειδή είναι δεξιός/αντικομμουνιστής/νεοφιλελεύθερος» ήταν το τέλειο χτύπημα για να μην αρθρωθούν επιχειρήματα. Είναι όπλο λιτό (σε σκέψη) και αποτελεσματικό· ποιος θα ήθελε να μείνει με τη ρετσινιά του «νεοφιλελεύθερου»; Ομως, με τον καιρό κι επειδή οι χαρακτηρισμοί ήταν εύκολοι και αποτελεσματικοί, αντικατέστησαν πλήρως τα επιχειρήματα. Δυστυχώς, όμως, έχασαν και την αποτελεσματικότητά τους. Με τον πληθωρισμό των εκτοξεύσεων του χαρακτηρισμού «ρατσιστής», υπάρχουν διάφοροι σήμερα που επαίρονται ότι είναι ρατσιστές.

Αυτό όμως ουδόλως πτοεί τη νέα Αριστερά, η οποία έτσι έμαθε κι έτσι νομίζει ότι γίνεται αποτελεσματική. Χαραμίζει λέξεις και έννοιες όπως είναι ο σεξισμός, για βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη, για την υπεράσπιση μιας ανάγωγης βουλευτού. Το αποτέλεσμα είναι η απαξίωση του όρου· αφαιρεί τη βαρύτητα που έχει, με αποτέλεσμα να μην είναι αποτελεσματικός όποτε συναντήσουμε τον πραγματικό σεξισμό.

ΥΓ.: Να κλείσουμε με δύο ερωτήματα. 1) Μπορούμε να σχολιάσουμε το ανάγωγο των νεαρών που ύβρισαν και προπηλάκισαν τον πρόεδρο του ΤΕΙ Πάτρας ή, επειδή οι πρωταγωνίστριες ήταν γυναίκες, θα υποπέσουμε στο θανάσιμο αμάρτημα του σεξισμού; 2) Κάποιοι είπαν ότι αυτές είναι «οι Φωτόπουλοι του μέλλοντός μας» και ουδείς διαμαρτυρήθηκε για σεξισμό εις βάρος των ανδρών. Αν πούμε ότι οι συγκεκριμένες σπουδάστριες είναι «οι Κωνσταντοπούλου του μέλλοντός μας», υπάρχει περίπτωση να κατηγορηθούμε για κανένα περίεργο συμψηφισμό «ανδρικών» και «γυναικείων» προπηλακισμών;