Η ελληνική λεβεντιά θα σώσει την Ευρώπη;

Του Δημήτρη  Ψυχογιού, ΒΗΜΑ

Τούτη την ώρα που γράφω ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει η κατάσταση στην Κύπρο, τι θα ψηφίσει η Βουλή και αν αυτό που θα ψηφίσει θα το δεχθεί το Eurogroup. Το βέβαιο, που αφορά και την Ελλάδα, είναι ένα: οι λεονταρισμοί, οι τυχοδιωκτισμοί και οι γεωπολιτικές μυθολογίες δεν λύνουν κανένα πρόβλημα. Λύση για την Ελλάδα ή την Κύπρο δεν υπάρχει έξω από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό που είναι αυτονόητο για όλες τις άλλες χώρες (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αλλού δυνάμεις που θέλουν την αποχώρηση από την Ενωση) γίνεται κατανοητό και εδώ, στις ανατολικές εσχατιές της ηπείρου μας, μέσα από χίλιους κόπους και με μύρια βάσανα. Οτι η Ενωση βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση είναι κοινός τόπος. Τα προβλήματα είναι γνωστά: η Ευρώπη των 500 εκατομμυρίων έχει να αντιμετωπίσει πλέον τον ανταγωνισμό της Ινδίας και της Κίνας, χωρών με διπλάσιο και τριπλάσιο πληθυσμό, οι οποίες παράγουν με εξευτελιστικούς μισθούς φθηνότατα προϊόντα που κατακλύζουν τις παγκόσμιες αγορές. Επιπλέον, τους ευρωπαίους εργαζομένους ανταγωνίζεται η ίδια η ευφυΐα  τους: οι αυτοματισμοί, τα ρομπότ, οι υπολογιστές που παράγουν, καταργούν συνεχώς θέσεις εργασίας.

Ακόμη, η Ευρώπη έχει το διπλό πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού και της προσέλκυσης μεταναστών που ανταγωνίζονται τους λιγότερο εξειδικευμένους πολίτες της, με αποτέλεσμα την άνοδο ρατσιστικών και ακροδεξιών κινημάτων. Το σημαντικότερο και επίκαιρο: το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει γιγαντωθεί σε βάρος της «πραγματικής οικονομίας», οι τράπεζες νοσούν βαθύτατα, τα οικονομικά των περισσοτέρων χωρών είναι σε άθλια κατάσταση - υπάρχει τεράστια χρηματοοικονομική φούσκα που κινδυνεύει να εκραγεί και να διαλύσει τα πάντα.

Πώς θα λυθούν όλα αυτά τα προβλήματα; Οι συγκρουσιακές απόψεις είναι κυρίαρχες στον δημόσιο λόγο στη χώρα μας, βλέπουν να διατρέχουν την Ενωση βαθύτατοι ανταγωνισμοί, εθνικοί και κοινωνικοί: αν δεν αγωνιστούμε, οι λύσεις θα είναι γερμανικές, λένε οι μεν - η Γερμανία θα υποτάξει την Ευρώπη. Αν δεν αγωνιστούμε, οι λύσεις θα είναι υπέρ του κεφαλαίου, υποστηρίζουν οι δε - ο νεοφιλελευθερισμός θα διαλύσει το κοινωνικό κράτος, θα λεηλατήσει τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Το πρόβλημα με τους οπαδούς της συγκρουσιακής λογικής είναι ότι τους κινδύνους που θέτει η χρηματοοικονομική φούσκα τους αναφέρουν συνεχώς, και τους ανακάλυψαν πριν από αυτούς, πρωθυπουργοί, υπουργοί, επίτροποι, κεντρικοί τραπεζίτες - τον όρο  «οικονομία-καζίνο» ο Ζακ Ντελόρ τον επινόησε. Και κάνουν ό,τι μπορούν για να την ξεφουσκώσουν. Πρόχειρα παραδείγματα: οι αποφάσεις της ευρωζώνης για την απομείωση, PSI, του ελληνικού χρέους - με πρωτεργάτη τη Γερμανία - εξαφάνισαν 100 δισεκατομμύρια από τη φούσκα. Η Βρετανία δεν θα συμμετάσχει στην Τραπεζική Ενωση, που βάζει αυστηρούς κανόνες στις τράπεζες, γιατί από τη φούσκα του Σίτι ζει όλη η χώρα. Τον φόρο επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών η Ευρώπη τον επέβαλε παρά τις αντιδράσεις ΗΠΑ και Βρετανίας.

Ολα αυτά είναι τεχνάσματα, στάχτη στα μάτια μας, πίσω τους κρύβονται σχέδια που έχουν για στόχο τη γερμανική επικυριαρχία, το 4ο Ράιχ, όπως το αποκαλούν οι δικοί μας αριστεροί και δεξιοί αντιγερμανοί λαϊκιστές. Οπου στο λεξιλόγιό τους υπήρχε παλιότερα Αμερική, τώρα υπάρχει Γερμανία. Και όπου ιμπεριαλισμός, τώρα νεοφιλελευθερισμός. Οι απόψεις που διαβάζουμε είναι οι ίδιες του ψυχρού πολέμου - τότε υπηρετούσαν τους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Σοβιετικής Ενωσης όλες αυτές οι βαρύγδουπες αναλύσεις. Σήμερα εξυπηρετούν μόνο εσωτερικά πολιτικά παιχνίδια.

Το πρόβλημα της χρηματοπιστωτικής φούσκας, άμεσα συνδεδεμένο με τα χρέη των κρατών, είναι μεγάλο και δυσεπίλυτο - δεν φθάνει δυστυχώς ο γερμανικός πλούτος για να το αντιμετωπίσει, ακόμη και αν τον δημεύσουμε όλον. Να τυπώσει χρήμα η ΕΚΤ για να υπάρξει ανάπτυξη, υποστηρίζουν διάφοροι προοδευτικοί, επικαλούμενοι τον Κέινς, με την ίδια ευκολία που πριν από λίγα χρόνια επικαλούνταν τον Λένιν. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο πληθωρισμός - η επικίνδυνη φούσκα ακόμη μεγαλύτερη; Η έκδοση ευρωομολόγων, η πανάκεια που έχει γίνει καραμέλα στη χώρα μας, θέτει ακριβώς το ίδιο πρόβλημα - και επιπλέον απαιτεί βήματα δημοσιονομικής ενοποίησης τα οποία άρχισαν μεν αλλά οι συγκρουσιακοί τα καταγγέλλουν ως κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας. Σε κάθε περίπτωση, οι κεϊνσιανές πολιτικές εφαρμόστηκαν όταν δεν υπήρχαν επικίνδυνες φούσκες: τις είχε καταστρέψει το κραχ του 1929 και ο παγκόσμιος πόλεμος.

Ναι, αλλά ο Ομπάμα τις εφαρμόζει. Η Αμερική μπορεί να τυπώνει χρήμα και να εκδίδει ομόλογα χάρη στην στρατιωτική της ισχύ - τα κεφάλαια που εισρέουν από όλον τον κόσμο αναζητούν πολιτική ασφάλεια πρωτίστως, όχι κέρδη. Η κρίση του 2007 εξυγίανε κάπως το τραπεζικό της σύστημα, χρεοκόπησαν τράπεζες (επί Μπους) - στην Ευρώπη στηρίχθηκαν με χρήματα των φορολογουμένων και γιγαντώθηκε το δημόσιο χρέος. Πάντως όσοι ωρύονταν ότι «τα χρήματα των φορολογουμένων πάνε στους τραπεζίτες», λέξη δεν είπαν για τα 10 δισεκατομμύρια που θα πήγαιναν στις τράπεζες της Κύπρου.

Τουλάχιστον να δώσουν χρήματα σε εμάς, έχουμε τρομερή ύφεση - να μας δώσουν περισσότερα ή λιγότερα από τα 80 δισεκατομμύρια που «παρκάραμε» από την αρχή της κρίσης στο εξωτερικό, ακόμα και στην Κύπρο; Αν εμείς δεν εμπιστευόμαστε τους πολιτικούς μας, και φοβόμαστε ότι θα μας πετάξουν από το ευρώ και θα χάσουμε τα χρήματά μας, γιατί να τους εμπιστευθούν όσοι δεν τους ψηφίζουν; Το μεγαλύτερο «σχέδιο Μάρσαλ» που μπορεί να μας χαρίσει η Ενωση είναι να βρει τρόπους να αναγκάσει τα 80 δισεκατομμύρια που έφυγαν από το 2010 να γυρίσουν πίσω στην Ελλάδα.

Ας δούμε και το επιχείρημα για τον γερμανικό ιμπεριαλισμό. Προφανώς οι «κυνικοί γκάνγκστερ του Eurogroup» (κατά το νέο εγκώμιο του κ. Τσίπρα απέναντι στην Ευρώπη που τόσο αγαπά) είναι και ηλίθιοι, δεν αντιλαμβάνονται αυτό που ξέρει ο κάθε Ελληνας: ότι η Γερμανία υποδουλώνει τις χώρες τους.  Μήπως δεν είναι ηλίθιοι αλλά οι ιταλοί, γάλλοι, ισπανοί πρόεδροι, πρωθυπουργοί, υπουργοί, έχουν εξαγορασθεί από τους Γερμανούς και για τούτο στα όργανα της Ενωσης λαμβάνονται αποφάσεις που προωθούν το γερμανικό ιμπέριουμ επί της Ευρώπης; Μήπως έχουν την ανάγκη της και υποχωρούν στις απαιτήσεις της; Αυτό είναι το πιθανότερο: όλοι αυτοί είναι δειλοί, δεν τολμούν να συγκρουστούν, ήρθε η ώρα της ελληνικής λεβεντιάς να αποκαταστήσει τη δημοκρατική τάξη.

'Η μήπως οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών αφήνουν τη Γερμανία να παίζει τον ρόλο του κακού, υποστηρίζοντας φωναχτά τις αναγκαίες αποφάσεις, ώστε να διασώζονται οι ίδιοι πολιτικά στις χώρες τους; Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε μπορούν να φωνάζουν δυνατά τα αναγκαία επειδή, αν δεν γίνουν, οι ψηφοφόροι τους θα κληθούν να πληρώσουν - αλλά δεν φτάνουν να σώσουν κράτη και τράπεζες, το ξέρουν όλοι. Αλλιώς θα τους ληστεύαμε όλοι μαζί για να ξεχρεώσουμε  - λιγότεροι είναι και ούτε διαθέτουν πυρηνικά όπλα, που έχουμε εμείς και η Γαλλία. Αρα η γερμανική αλληλεγγύη πρέπει να φθάνει ως εκεί που δεν μεγαλώνει άλλο τη φούσκα, είναι όρος επιβίωσης για όλους αυτός.

Δεν υποστηρίζω πως είμαστε στον καλύτερο δυνατό ευρωπαϊκό κόσμο: σε όλη την Ενωση, με την εξαίρεση της Γερμανίας και δυο-τριών άλλων χωρών, έχουμε ύφεση, μείωση των εισοδημάτων, αύξηση της ανεργίας - άρα πρωτεύει η σταθεροποίηση, για να μη γίνουν τα πράγματα χειρότερα. Προφανώς η γερμανική κυβέρνηση δεν ξεχνά πως έχει εκλογές και αναβάλλει ή προωθεί μέτρα που τη βολεύουν, το ίδιο κάνουν και η γαλλική και η ιταλική, κτλ. - ο σεβασμός των εκλογικών υποχρεώσεων των συμμετεχόντων στις συσκέψεις των Βρυξελλών είναι σιωπηρός κανόνας. Και προφανώς η Γερμανία προτιμά να κλείσει κυπριακή χρεοκοπημένη τράπεζα παρά γερμανική. Υπάρχει χώρα που δεν θα σκεφτόταν το ίδιο;  

Δεν ξέρω αν η Ευρώπη τελικά θα σωθεί με τις πολιτικές που εφαρμόζει και με τον τρόπο που τις εφαρμόζει - είμαι πεπεισμένος όμως ότι οι εναλλακτικές λύσεις που κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο στη χώρα μας, όταν δεν είναι θεωρητικά περσινά ξινά σταφύλια, είναι λόγος δημαγωγικός και εθνικιστικός που δεν έχει άλλο στόχο από το να θρέψει την οργή και να υποκινήσει την πολιτική βία.