Κανονικότητα

Η απαίτηση θα ήταν μάλλον δίκαιη για οποιαδήποτε κανονική δυτική κοινωνία. Για την ελληνική, μοιάζει εξωπραγματική, αν συνυπολογίσει κανείς τον αξιακό κώδικα που κυριάρχησε την εποχή της Μεταπολίτευσης. Η «ανάδελφη» ελληνική κοινωνία αναπτύχθηκε πάνω σε έναν ιδιότυπο ελληνικό εξαιρετισμό. Μερικές μόνες από τις πτυχές του, μοναδικές στον πλανήτη, είναι ενδεικτικές:

- Στην Ελλάδα λατρεύτηκε ο δημόσιος χώρος, αλλά μόνο ως μέσο προσωπικής ανόδου, διότι, κατά τα άλλα, αντιμετωπίστηκε εχθρικά: το Δημόσιο απαξιώθηκε, ρυπάνθηκε, καταπατήθηκε, χρησιμοποιήθηκε για ιδιωτικά οφέλη.  

- Από «μεταρρύθμιση» σε «μεταρρύθμιση», το σχολείο ως «αυτόνομη βαθμίδα εκπαίδευσης» χάθηκε. Κατέληξε εξεταστικός μηχανισμός για πανεπιστήμια τα οποία με τη σειρά τους έδιναν πτυχία εναρμονισμένα στις ανάγκες του ελληνικού Δημοσίου, ενώ σε μεγάλο βαθμό λειτούργησαν ως φυτώρια παραγωγής πολιτικών στελεχών για κομματικούς μηχανισμούς. Πέρυσι, υπήρξε πανεπιστήμιο που στο όνομα μιας διεκδίκησης μετατράπηκε σε χωματερή!

- Η γνώση απαξιώθηκε, η αστική ευγένεια λοιδορήθηκε. Τον ελλιπή ρόλο της παιδείας συμπλήρωσε η επαρχιώτικη, χυδαία, αγράμματη τηλεόραση - και ο παραμορφωτικός κόσμος της.

- Πουθενά αλλού η νομιμότητα δεν αμφισβητήθηκε σε τόσο μεγάλο βαθμό. Ακόμα κι αν το σύνθημα λέει ότι «οι νόμοι καταργούνται στα πεζοδρόμια», στην πραγματικότητα καταργούνταν στις εκδηλώσεις της πραγματικής ζωής.

- Η πολιτική διεκδίκηση σε μεγάλο βαθμό μετατράπηκε σε εκδήλωση ισχύος μερίδας πολιτών έναντι του κράτους και των υπόλοιπων πολιτών. Το κλείσιμο δρόμων, τα σπασίματα, τα καψίματα, η ανυπακοή χωρίς συνέπειες έγιναν ο κανόνας.

- Η υποτιθέμενη αλληλεγγύη στους αδυνάτους είναι μόνο στα λόγια. Η Αθήνα, κι ολόκληρη η Ελλάδα, είναι μακράν η χειρότερη πόλη σε υποδομές για τους ανάπηρους, τους πάσχοντες, τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

Σε μια κοινωνία η οποία, σε μακρά περίοδο δημοκρατικής ομαλότητας, ανόδου του βιοτικού επιπέδου και προσκόλλησής της στα δυτικά πολιτιστικά πρότυπα, επέμεινε να επικαλείται αυτές και πολλές άλλες εκδηλώσεις ως απόδειξη ελευθερίας και χειραφέτησης, καμία μεταρρύθμιση δεν θα στεριώσει αν δεν βάλει στον στόχο της τις εκδηλώσεις πολιτιστικής ιδιορρυθμίας στην οποία έχει προσχωρήσει. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να σταθεί όταν τα μέλη της με συστηματικό τρόπο συμπεριφέρονται αντικοινωνικά.

Ο νέος χρόνος θα μπορούσε να είναι αφετηρία για μια Ελλάδα που θα επιλέξει να αφήσει πίσω της ό,τι συνιστά την κακοδαιμονία της. Αυτή η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι αυτιστική. Οφείλει να δει τι κάνουν στις άλλες χώρες με τις οποίες, καταστατικά, την ενώνουν κοινές αξίες και να διεκδικήσει μια κοινωνική ζωή αντίστοιχη των χωρών αυτών. Να διεκδικήσει, δηλαδή, σεβασμό των νόμων, σεβασμό του άλλου, σεβασμό του δημόσιου χώρου, περισσότερη και βαθύτερη παιδεία.

Είναι ώρα και για την Ελλάδα να κερδηθεί η κανονικότητα. Καλή χρονιά.