Από την Ιρλανδία στην Κύπρο. Σε μια ανομοιογενή Ευρώπη απαιτούνται εθνικές πολιτικές

Της Ελίζας Παπαδάκη, NEA, 10.1.12

Η επίσκεψη του Αντώνη Σαμαρά στο Βερολίνο συνέπεσε με την παρουσία στη Γερμανία του ιρλανδού ομολόγου του Εντνα Κένι. Και οι δύο Πρωθυπουργοί ζήτησαν υποστήριξη για τις ρυθμίσεις που προωθούν, έγραψε η «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Ο κ. Σαμαράς, προσκεκλημένος ομιλητής σε συνέδριο της εφημερίδας «Die Welt», συναντήθηκε κατ' ιδίαν με την Καγκελάριο Μέρκελ, χωρίς πάντως, πέρα από μιαν επανάληψη καλών προθέσεων για τη μεγέθυνση και την απασχόληση, να προκύψει κάτι συγκεκριμένο. Στη Βαυαρία ο κ. Κένι παραβρέθηκε σε σύνοδο του κυβερνητικού κόμματος CSU (η συντηρητική Χριστιανοκοινωνική Ενωση, γνωστή σε εμάς ιδίως από εχθρικές τοποθετήσεις βουλευτών της). Ενώ άκουσε θερμά σχόλια για την πρόοδο της Ιρλανδίας μετά την υπαγωγή της στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, επισήμανε ότι η κατάσταση στη χώρα του παραμένει εύθραυστη και ζήτησε να ελαφρυνθούν οι όροι αποπληρωμής των ευρωπαϊκών δανείων (ανάλογα με τους δικούς μας, υποθέτουμε).

Η κατάσταση όμως των δύο χωρών της ευρωζώνης που πρώτες υποχρεώθηκαν να προσφύγουν σε βοήθεια για να χρηματοδοτήσουν τις οικονομίες τους δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική. Για την Ελλάδα κυριαρχούν τα δημοσιεύματα γύρω από την εμπλοκή Παπακωνσταντίνου στην υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ και τις πολιτικές της προεκτάσεις (κάτι που δεν εκπλήσσει κρίνοντας από την προβολή του θέματος εδώ), μαζί με απαισιόδοξα άρθρα για τη φτώχεια, την ανερχόμενη ανεργία, τις μεγάλες πάντοτε οικονομικές δυσκολίες. Μία ημέρα αφότου προέβαλε την ομιλία Σαμαρά, η «Welt» αναδημοσίευε από τη «Wall Street Journal»: «Το κέντρο της Αθήνας βουλιάζει στον βάλτο των ναρκωτικών. Οδομαχίες ανάμεσα σε εθνικιστές και αναρχικούς, βαποράκια, λαθρομετανάστες και φοβισμένους αστυνομικούς, πουθενά η κατάρρευση της Ελλάδας δεν είναι τόσο ορατή όσο στην Ομόνοια»... Για την Ιρλανδία, αντίθετα, βρίθουν οι καλές ειδήσεις: η αύξηση των επενδύσεων και των θέσεων απασχόλησης στις πολυεθνικές επιχειρήσεις το 2012, οι θεαματικές επιπτώσεις από την αύξηση φορολόγησης των ορυκτών καυσίμων στο περιβάλλον, στα δημόσια έσοδα, στις επενδύσεις σε καλύτερες τεχνολογίες, η βαθμιαία επιστροφή στις αγορές κεφαλαίων (που αναμένεται να ολοκληρωθεί φέτος, ακολουθούμενη πιθανώς από την Πορτογαλία, ενώ η Ελλάδα θα καθυστερήσει ακόμα, έγραφαν χθες οι «Financial Times»).

Ωστόσο οι θετικές εξελίξεις στην Ιρλανδία έχουν οπωσδήποτε σκοτεινές πλευρές. Η επιτυχία στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, με αποτέλεσμα περισσότερες καλές και παραγωγικές θέσεις εργασίας και αύξηση των εισοδημάτων, σχετίζεται με ένα ακραία ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς (συντελεστής φορολόγησης εταιρικών κερδών 12,5%) το οποίο λειτουργεί εις βάρος της υπόλοιπης Ευρώπης, των εκεί επενδύσεων και της απασχόλησης. Ενδεικτική είναι μια αυστηρή δήλωση του ηγέτη των γερμανών Πρασίνων Γιούργκεν Τριτίν ότι τέτοιο φορολογικό ντάμπινγκ θα έπρεπε να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, είναι ασυμβίβαστο με τη χορήγηση ευρωπαϊκής βοήθειας - όπως άλλωστε και το αντίστοιχο της Κύπρου, είπε στη «Welt», ενώ για τον ίδιο λόγο ο πρόεδρος του SPD Ζίγκμαρ Γκάμπριελ προειδοποιούσε χθες από τη «Sueddeutsche» ότι θα καταψήφιζε τη βοήθεια στην Κύπρο, ενόψει των κρίσιμων διαπραγματεύσεων που διεξάγονται αυτή την περίοδο. Οσο για την αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα, δεν αμφισβητείται ότι έπληξε τους φτωχότερους με ακριβότερο πετρέλαιο θέρμανσης και βενζίνη, καθώς επιβλήθηκε πριν από τρία χρόνια ταυτόχρονα με τα μέτρα λιτότητας, όταν η οικονομία έμπαινε σε ύφεση και η ανεργία ανέβαινε.

Οι ιρλανδικές πολιτικές δεν προσφέρονται, έτσι, για απλή αντιγραφή. Δείχνουν όμως πόσο απαραίτητες είναι εθνικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, παράλληλα και ταυτόχρονα συμβατά με τις αναγκαστικές προσπάθειες να εκπληρώνονται οι δύσκολοι όροι της ευρωπαϊκής χρηματοδοτικής στήριξης. Στην Ελλάδα την οποία πολύ βαρύτερα έπληξε η κρίση, τρέχοντας τρία χρόνια τώρα πίσω από τα Μνημόνια, ακόμα δεν τις αναλάβαμε, κάπως ολοκληρωμένα τουλάχιστον και χειροπιαστά. Στην Κύπρο ο Γολγοθάς τώρα αρχίζει. Αλλά την ώρα που η Ιρλανδία μοιάζει να βρίσκει πλέον την έξοδο, η νέα κοινωνική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήρθε να δείξει πόσο αναγκαίες είναι επίσης συνεκτικότερες ευρωπαϊκές πολιτικές. Είναι λάθος οι μονόπλευρες περικοπές εφόσον μειώνουν εισοδήματα και απασχόληση, συμπεραίνει από το χάσμα που διευρύνθηκε τα χρόνια 2009 - 2011 μεταξύ Ελλάδας, Ισπανίας, Κύπρου, Εσθονίας και Ιρλανδίας σε απότομη καθοδική πορεία αφενός, των βόρειων χωρών σε ελαφρά άνοδο αφετέρου.