Κόκκινες γραμμές και δικαιώματα. Η ΔΗΜΑΡ και η επιθετική διεκδίκηση των προτάσεών της στη συγκυβέρνηση

Του Κωστή Παπαϊωάννου, NEA, 12.7.12

Η κυβέρνηση συνεργασίας δεν θα κριθεί μόνο στην οικονομία και την κοινωνική προστασία αλλά και στα πεδία της εξυγίανσης του πολιτικού συστήματος και της λειτουργίας της Δικαιοσύνης. Εκεί μάλιστα θα κριθεί, ακόμα πιο αυστηρά, και η συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση. Και πολλοί πια συνομολογούν (ανεξαρτήτως της αρχικής θέσης του καθενός απέναντι στη συμμετοχή της) πως την επιλογή της θα μπορούσε να δικαιώσει η συνεχής επιθετική διεκδίκηση και όχι η αμυντική αυτοπροστασία. Για την αποτίμηση αυτής της συμμετοχής άλλα θέματα θα αποβούν επίσης καθοριστικά. Ενα είναι η λειτουργία της Ελληνικής Αστυνομίας. Ο σημαντικός ρόλος των Σωμάτων Ασφαλείας για την κοινωνική, πολιτική και πολιτειακή τάξη και ασφάλεια - σε συνθήκες ευρείας κρίσης, ακόμα μεγαλύτερος - ναρκοθετείται από την ανεπάρκεια και τις εστίες ανομίας στην Αστυνομία. Αμάχητο τεκμήριο αυτής της ανεπάρκειας, το αίσθημα ανασφάλειας του πολίτη και μάλιστα σε μια χώρα με υψηλότατη αναλογία αστυνομικών ως προς τον πληθυσμό.

Η ανομία τεκμηριώνεται επίσης εύκολα: αδικαιολόγητη αστυνομική βία στις διαδηλώσεις, στις συλλήψεις και την κράτηση, συγκάλυψη και ατιμωρησία για πράξεις αυθαιρεσίας, κραυγαλέα αδράνεια μπροστά στα εγκλήματα ρατσιστικής βίας, καταγγελλόμενες διασυνδέσεις μεταξύ μελών της ΕΛΑΣ και νεοναζιστικών μορφωμάτων, τάσεις αυτονόμησης και λογική βεντέτας που διαπνέουν μέλη των μηχανοκίνητων τμημάτων της. Οποιαδήποτε κυβέρνηση, πόσω μάλλον τούτη με τη συμμετοχή της Αριστεράς, οφείλει να σπάσει το απόστημα. Εχουν κατατεθεί από πολλούς θεσμικούς φορείς, εθνικούς και διεθνείς, συστάσεις για τα ζητήματα επιχειρησιακής λειτουργίας, εκπαίδευσης, λογοδοσίας και διαφάνειας των Σωμάτων Ασφαλείας. Τώρα είναι η ευκαιρία να προωθηθούν επισήμως οι προτάσεις αυτές από τη ΔΗΜΑΡ και να τεθούν οι λοιποί κυβερνητικοί εταίροι προ των ευθυνών τους.

Το δεύτερο θέμα είναι το μεταναστευτικό. Θεμιτή και αναγκαία η προσπάθεια να μειωθούν ο αριθμός των χωρίς χαρτιά αλλοδαπών με εκούσιους ή ακούσιους επαναπατρισμούς, διακρατικές συμφωνίες επανεισδοχής και επιδίωξη αλλαγής του κάκιστου ευρωπαϊκού πλαισίου μετανάστευσης. Αθέμιτη όμως η ταύτιση του όλου μεταναστευτικού ζητήματος με το μερικότερο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης. Φοβόμαστε πως προς αυτή την κατεύθυνση κινείται η πρόβλεψη στο κείμενο συμφωνίας των τριών κομμάτων (ενταγμένη μάλιστα στο κεφάλαιο «Παράνομη μετανάστευση και Ασφάλεια»): «Προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου για απόδοση ιθαγένειας σε συνδυασμό με τις σύγχρονες εξελίξεις και σε αντιστοίχηση με τα ισχύοντα σε ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια προβλήματα (ευρωπαϊκός Νότος)». Η διατύπωση αυτή δεν καταφέρνει να κρύψει την επαπειλούμενη αναίρεση ή αποδυνάμωση του νόμου για την ιθαγένεια και τη συνακόλουθη αναστροφή της ενσωμάτωσης των νόμιμων μεταναστών, ιδίως της δεύτερης μεταναστευτικής γενιάς. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο δεν μπορεί παρά να αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη ΔΗΜΑΡ μέχρι τέλους.

Πολλοί θα αναρωτηθούν: μπορούν στ' αλήθεια να υπάρξουν βαθιές τομές στην ΕΛ.ΑΣ. με τους σημερινούς συσχετισμούς στο υπουργείο; Μπορεί να περιοριστεί η ρητορική του φόβου για το μεταναστευτικό επί πρωθυπουργίας Σαμαρά και με τέτοια πίεση από τα δεξιά του; Μπορεί, επιπλέον, να προσδοκά κανείς οτιδήποτε από το πολιτικά ασπόνδυλο και κοινωνικά αχνό ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου; Βάσιμες οι επιφυλάξεις. Ομως μέτρο αξιολόγησης μιας αριστερής συνιστώσας στην κυβέρνηση θα αποτελέσει η συντεταγμένη και τεκμηριωμένη κατάθεση προτάσεων για αυτά τα θέματα και ο διαρκής έλεγχος των κυβερνητικών πεπραγμένων. Και πάλι ακούω την ένσταση: μπορούν οι 17 βουλευτές της ΔΗΜΑΡ να πιέσουν αποτελεσματικά για τόσο δύσκολα θέματα; Οφείλει φυσικά κάποιος να είναι ρεαλιστής. Ωστόσο η προστιθέμενη αξία που εισφέρει η ΔΗΜΑΡ στο κυβερνητικό σχήμα είναι πολύ μεγαλύτερη από το μέγεθος της Κοινοβουλευτικής της Ομάδας.

Η συμμετοχή της είναι απολύτως αναγκαία στους άλλους δύο εταίρους και πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτό το γεγονός μέχρι κεραίας. Η πίεση που θα ασκήσει στα καίρια ζητήματα του κράτους δικαίου και των δικαιωμάτων του ανθρώπου οφείλει να είναι ευθέως ανάλογη της βαρύτητας αυτής της συμμετοχής, αποφασιστική και ανυποχώρητη. Καλείται, επιπλέον, να οικοδομήσει κατά περίπτωση κοινοβουλευτικές και κοινωνικές συμμαχίες και να σύρει τους άλλους δύο εταίρους εκεί ακριβώς όπου μόνοι τους επί χρόνια απέφυγαν να δράσουν ή απέτυχαν παταγωδώς. Και πάντως, στα ζητήματα θεμελιωδών δικαιωμάτων, καλείται πάνω απ' όλα διαρκώς να επιβεβαιώνει έμπρακτα τις βασικές αρχές του αξιακού της κώδικα.

O Κωστής Παπαϊωάννου είναι μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου