Der Spiegel: "Η Μέρκελ πρέπει να φοβάται αυτή την Κυριακή"

Αυγή, 5.5.12

Όλα είναι κάπως αντιφατικά αυτή την περίοδο για την καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ. Στο ομοσπονδιακό επίπεδο, η ισχύς της είναι αναμφισβήτητη, οι αντίπαλοί της αποδυναμώνονται συνεχώς. Στα κρατίδια, η εξουσία της ξηλώνεται, το κόμμα της, οι Χριστιανοδημοκράτες, έχουν κάθε λόγο να φοβούνται άλλη μία ήττα. Και στην Ευρώπη, έχει γίνει για πολλούς το πιο μισητό πρόσωπο, το Δημοσιονομικό της Σύμφωνο, η συνταγή της λιτότητας τίθεται εν αμφιβόλω.

 Μια καγκελάριος, τρεις κόσμοι

Αυτή την Κυριακή κατά κάποιο τρόπο αυτοί οι τρεις κόσμοι συναντιούνται. Γίνονται εκλογές εντός και εκτός συνόρων. Στο κρατίδιο του Σλέσβιχ Χόλσταϊν ο νυν συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών- Φιλελευθέρων μάλλον θα ηττηθεί. Στη Γαλλία, ο σύμμαχος της Μέρκελ, ο Νικολά Σαρκοζί, τρέμει ότι θα χάσει την εξουσία. Και στην Ελλάδα, την επομένη των εκλογών, μπορεί να υπάρξει ακυβερνησία.

Μετά από αυτή τη σούπερ Κυριακή, η Μέρκελ δεν θα μπορεί να διατηρεί ξεχωριστά αυτούς τους τρεις κόσμους, όπως με σχετική άνεση έκανε μέχρι τώρα. Ακόμη και οι πιο φιλικά προσκείμενοι παρατηρητές εκτιμούν ότι η καγκελαρία της έχει φτάσει σε σημείο καμπής.

Ακόμη και σχετικά αδιάφορες μικρές εκλογικές αναμετρήσεις, όπως αυτή αύριο στο Σλέσβιχ Χόλσταϊν γίνονται αίφνης σημαντικές. Οι δημοσκοπήσεις στο βορειότερο κρατίδιο της χώρας δείχνουν μια κούρσα στήθος με στήθος μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, ενώ ο εταίρος της Μέρκελ, οι Φιλελεύθεροι, παλεύουν να πιάσουν το 5% για να μπουν στη Βουλή του Κιέλου. Μπορεί όλα να πάνε καλά για την καγκελάριο. Εάν την Κυριακή το βράδυ οι Χριστιανοδημοκράτες τερματίσουν πρώτοι και οι Φιλελεύθεροι καταφέρουν να μείνουν εντός Βουλής, δεν αναμένονται σεισμοί στο Βερολίνο. Εάν όμως οι Φιλελεύθεροι εξοστρακιστούν από το Κοινοβούλιο, η καγκελάριος θα νιώσει στο πετσί της τις επιπτώσεις στο Βερολίνο.

Το συμβολικό σκορ

Επιπλέον, οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν κάτι συμβολικό να χάσουν στο μικρό κρατίδιο του Βορρά. Ακόμα έχουν στα κρατίδια έναν πρωθυπουργό περισσότερο από τους Σοσιαλδημοκράτες, ακόμα το σκορ είναι 8-7. Εάν όμως όλα πάνε στραβά στο Κίελο, το σκορ θα ανατραπεί, η μακρά κυριαρχία των Χριστιανοδημοκρατών θα γίνει ήττα. Ενάμισι χρόνο πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές και μια εβδομάδα πριν από την εκλογική αναμέτρηση στο σημαντικότερο κρατίδιο της χώρας, τη Βόρεια Ρηνανία - Βεστφαλία, αυτή η ανατροπή στο σκορ θα ρίξει πολύ νερό στον μύλο των αντιπάλων της Μέρκελ - αυτό το γνωρίζουν καλά τα στρατηγικά μυαλά των Χριστιανοδημοκρατών.

Ωστόσο, ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τη Μέρκελ έχει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. Μπορεί πολύ σύντομα να κυβερνά στο Παρίσι ένας άνδρας που σκοπεύει να σπάσει τη γερμανική κυριαρχία στην Ευρώπη, ο Φρανσουά Ολάντ. Εδώ και εβδομάδες, ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών αμφισβητεί ευθέως το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, επιδιώκει να χαλαρώσει την πολιτική λιτότητας, τάσσεται υπέρ των ευρωομολόγων. Όλα αυτά είναι δηλητηριώδη βέλη με στόχο την καγκελάριο. Ακόμη όμως κι αν ο Σαρκοζί κάνει την έκπληξη και κρατηθεί στο Μέγαρο των Ηλυσίων, πάλι το κλίμα θα βαρύνει για τη Μέρκελ. Ο προεκλογικός αγώνας τον άλλαξε. Τον έκανε πιο εθνοκεντρικό, πιο ριζοσπαστικό, λιγότερο προβλέψιμο. Ακόμη και ο Σαρκοζί θα είναι διαφορετικός έναντι του Βερολίνου, αυτό είναι βέβαιο.

Βεβαίως, η γαλλογερμανική σχέση είναι αρκετά σταθερή για να αντέξει μερικές παροδικές πολιτικές εντάσεις, αυτό δεν αμφισβητείται. Για την Μέρκελ, όμως, θα είναι μεγάλο πρόβλημα στο εσωτερικό εάν κάθε φορά την πλαγιοκοπεί το Παρίσι σε σημαντικά ευρωπαϊκά ζητήματα. Εάν νικήσει ο Ολάντ, δεν θα αλλάξει μόνο ο χαρακτήρας των συνόδων κορυφής της Ε.Ε., οι οποίοι μέχρι τώρα ήταν το ιδανικό σκηνικό για να βγαίνει ωραίες φωτογραφίες ως πανίσχυρη η Μέρκελ. Πολλά θα αλλάξουν και στο Βερολίνο, όπου θα εμφανιστεί νέα δυναμική. Η Μέρκελ θα πρέπει στο μέλλον να φοβάται ότι θα έχει απέναντί της μια πιο σκληρή αντιπολίτευση, ότι οι Σοσιαλδημοκράτες, που στα βασικά ευρωπαϊκά μέχρι τώρα τη στήριζαν, θα αποκτήσουν νέες δυνάμεις και τόλμη μετά τη νίκη των συντρόφων τους στη Γαλλία.

Πάντως, οι άνθρωποι της καγκελαρίου εμφανίζονται ακόμη αισιόδοξοι. Παραδέχονται μεν ότι μια νίκη των Σοσιαλιστών θα τους προκαλέσει κάποιες δυσκολίες και αναμένουν ότι ο Ολάντ θα παραμείνει μαχητικός για ένα διάστημα μετά τις προεδρικές εκλογές, καθώς τον Ιούνιο διεξάγονται και βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία. Ωστόσο, οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες ελπίζουν ενδόμυχα ότι ο Γάλλος Σοσιαλιστής σύντομα θα υποκλιθεί στις ανάγκες της πραγματικότητας. Ο Ολάντ θα μαλακώσει όταν καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και έρθει η ώρα των αποφάσεων, λένε, και θα μαλακώσει ακόμη περισσότερο μόλις νιώσει την πίεση των αγορών.

Θα μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη;

Μπορεί οι Χριστιανοδημοκράτες να έχουν δίκαιο, μπορεί και όχι. Πάντως, η Γαλλία δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η Μέρκελ στο ευρωπαϊκό τερέν. Επιπλέον ζόρια την περιμένουν από την Ελλάδα. Εξαιτίας της δραματικής κατάστασης στην Ισπανία και της μίνι αναβάθμισης από τους οίκους αξιολόγησης, η Ελλάδα ξεχάστηκε κάπως, όμως στην Αθήνα μετράει αντίστροφα μια πολιτική ωρολογιακή βόμβα. Το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής είναι πρακτικά αδύνατον να προβλεφθεί, ενώ το κλίμα είναι εκρηκτικό, με την ακραία Δεξιά και Αριστερά να ενισχύουν εδώ και μήνες το αντιευρωπαϊκό κλίμα.

Για τη Μέρκελ, το πιο επικίνδυνο αποτέλεσμα είναι ένα: να δώσουν οι Έλληνες την πλειοψηφία στους αντιπάλους της εξυγίανσης και στους εχθρούς του ευρώ και να αμφισβητήσουν ευθέως τα πακέτα διάσωσης που με τόσο ζόρι αποφασίστηκαν. Εάν στο τέλος αναιρεθούν τα μέτρα λιτότητας, εάν μάλιστα οι Έλληνες αποφασίσουν ότι θέλουν να εγκαταλείψουν την Ευρωζώνη, τότε το εύθραυστο κατασκεύασμα που έχει ορθωθεί για την αντιμετώπιση της κρίσης θα πρέπει να σχεδιαστεί από την αρχή, με άδηλες επιπτώσεις.

Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που οι ελληνικές κάλπες οδηγήσουν σε έναν μεγάλο συνασπισμό από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία, δεν θα μπορέσει να ανασάνει η Μέρκελ. Μοιάζει η πιθανότερη και η σταθερότερη λύση, αλλά θα σήμαινε ότι ο Αντώνης Σαμαράς, ως πιθανός μελλοντικός πρωθυπουργός, θα κάθεται στο εξής στο τραπέζι των Βρυξελλών. Ο Σαμαράς μπορεί να ορκίστηκε πίστη στην πολιτική της δημοσιονομικής εξυγίανσης στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα, ωστόσο στο παρελθόν έχει κάνει το αντίθετο και στο μέλλον μπορεί να το ξανακάνει. Οι κωλοτούμπες του είναι ένας κίνδυνος. Για την Ελλάδα. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και για την καγκελάριο.