Η αντεπίθεση της Θεσσαλονίκης. Οι προοπτικές ανάπτυξης περνούν από ουσιαστική αλλαγή νοοτροπίας

 Του Γιάννη Μπουτάρη, NEA, 20.9.11

Το άρθρο του δημάρχου Θεσσαλονίκης που ακολουθεί περιγράφει τα προβλήματα της πόλης του και τους τρόπους αντιμετώπισής τους και υπέρβασής τους, μάλιστα στις συνθήκες της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης που μαστίζει τον τόπο. Ο Γιάννης Μπουτάρης μιλάει ακραιφνώς για τη Θεσσαλονίκη, αλλά οι προτάσεις του, με μικρές κατά τόπους αναπροσαρμογές, ζητούν εφαρμογή και στις υπόλοιπες πόλεις της χώρας.

Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και η μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Ελλάδας, με ένα τεράστιο, αλλά ανεκμετάλλευτο μέχρι στιγμής, κεφάλαιο, την πολυπολιτισμική κληρονομιά της, κατά παράδοξο τρόπο μοιάζει να μην μπορεί να βρει ποιο είναι το συγκριτικό της πλεονέκτημα, ποια είναι η ταυτότητά της με λίγα λόγια, την οποία θα προβάλει προς τα έξω, ώστε να μπει κι αυτή στο «παιχνίδι» του διεθνούς ανταγωνισμού των πόλεων.

Η Θεσσαλονίκη, επιπλέον, δείχνει να μην έχει τουριστική κουλτούρα, σαν να δυσκολεύεται όχι μόνον να προσελκύσει επισκέπτες, αλλά και όταν αυτοί έρχονται επιτέλους εδώ, να τους υποδεχτεί και να τους φιλοξενήσει όπως τους αρμόζει. Γενικότερα, δε, η Θεσσαλονίκη μοιάζει να έχει καταληφθεί από την ανομία και την κακώς εννοούμενη αναρχία: ο καθένας παρκάρει όπου θέλει, απλώνει τα τραπεζοκαθίσματά του και τους πάγκους του όπου νομίζει, διεκδικεί με πάθος «κεκτημένα» δικαιώματα που στην πραγματικότητα καταπατούν τα δικαιώματα του διπλανού του…

Κι όμως, η Θεσσαλονίκη μπορεί πολύ απλά να ξαναδημιουργήσει την ταυτότητά της και να την προβάλει προς τα έξω, αξιοποιώντας έξυπνα το κεφάλαιο της πολιτισμικής κληρονομιάς της - τα ελληνιστικά, τα ρωμαϊκά, τα βυζαντινά, τα οθωμανικά, τα εβραϊκά και τα σύγχρονα μνημεία της - αλλά και την προνομιούχο γεωγραφική θέση της, δίπλα «στην κατοικία των Δώδεκα Θεών» και στο «Περιβόλι της Παναγιάς», σε απόσταση αναπνοής από μέρη εκπληκτικού φυσικού κάλλους της Βόρειας Ελλάδας, αλλά και από τα Βαλκάνια, τη γειτονιά της. Ο Πολιτισμός και ο Τουρισμός είναι οι κινητήριες δυνάμεις που θα δώσουν στη Θεσσαλονίκη την ανάσα που χρειάζεται και θα της δώσουν τη δυνατότητα να ενταχθεί στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών πόλεων, αναζωογονώντας την οικονομία της και δίνοντας διεξόδους ανάπτυξης. Ολα αυτά, όμως, προϋποθέτουν μια πόλη σύγχρονη, λειτουργική, βιώσιμη, με σεβασμό στον δημόσιο χώρο, δηλαδή τον χώρο όλων μας, με βελτιωμένη την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα, με αναβαθμισμένη αισθητική, αλλά και μια πόλη «ανοιχτή» στα νέα ρεύματα, στις νέες συνθήκες, στις διεθνείς εξελίξεις, ακομπλεξάριστη και κοσμοπολίτικη.

Και αυτό με τη σειρά του προϋποθέτει ενεργούς πολίτες, που κινητοποιούνται και δραστηριοποιούνται για τη γειτονιά τους και την πόλη τους, συνδιαμορφώνουν την καθημερινότητά τους μαζί με τους όποιους «άρχοντες» του τόπου, και δίνουν έτσι υπόσταση αλλά και ανθρώπινο πρόσωπο στην πόλη. Εδώ, βέβαια, ισχύει η ρήση «σκέφτομαι παγκόσμια, δρω τοπικά».

Επιχειρούμε, λοιπόν, κατά προτεραιότητα την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς που άφησαν τόσοι λαοί στο πέρασμά τους από τη Θεσσαλονίκη, έστω και με λιγοστούς και δυσεύρετους πόρους της κεντρικής διοίκησης που προσπαθούμε να διασφαλίσουμε, αλλά και με την κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα μέσω χορηγιών και δωρεών. Δίνουμε και πάλι «πρώτο ρόλο» στον Οργανισμό Τουρισμού Θεσσαλονίκης, που είναι το «εργαλείο» για την προβολή της πόλης καθώς λειτουργεί περίπου ως «ομπρέλα» για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ενεργοποιούμε σταδιακά το δίκτυο των τριάντα αδελφοποιημένων πόλεων, που μπορούν να λειτουργήσουν ως «προκεχωρημένα φυλάκια» προβολής της Θεσσαλονίκης στην Ευρώπη και στον κόσμο.

Παρεμβαίνουμε στην κεντρική διοίκηση για άρση θεσμικών αγκυλώσεων, όπως το καμποτάζ, ώστε να γίνει η Θεσσαλονίκη home port για τα κρουαζιερόπλοια, ή η βελτίωση των ρυθμών έκδοσης ταξιδιωτικών θεωρήσεων (visas) από τις προξενικές αρχές μας στο εξωτερικό. Και παράλληλα, δουλεύουμε συστηματικά για τη βελτίωση της εικόνας και της βιωσιμότητας της πόλης, προωθώντας ρυθμίσεις για τη θωράκιση του δημόσιου χώρου, την αύξηση του πράσινου, τη βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών, την αισθητική αναβάθμιση της Θεσσαλονίκης. Τέλος, δίνουμε έμφαση στη διαδημοτική συνεργασία, ώστε όλα όσα χρειάζεται η πόλη να γίνονται συντονισμένα σε όλο το μήκος και πλάτος της, και, κυρίως, ζητούμε την ενεργοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών. Χωρίς αυτούς κανένας δήμος δεν μπορεί να κάνει το παραμικρό.