Αναγκαία η Πανευρωπαϊκή λύση

Του Σάκη Παπαθανασίου*

Οι αποφάσεις της πρόσφατης συνόδου κορυφής εκφράζουν μια μείωση της βαρύτητας που αποδίδουν τα ισχυρά κράτη στο βραχυχρόνιο εθνικό συμφέρον.Δόθηκε μια ανάσα στη χώρα μας με το νέο δάνειο, τη μείωση του επιτοκίου και τη χρονική επιμήκυνση των δανείων, την παρέμβαση στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, τη στήριξη των ελληνικών τραπεζών και την ενίσχυση του χρηματοδοτικού μηχανισμού στήριξης.Η Δημοκρατική Αριστερά είχε σωστά και εγκαίρως υποστηρίξει ότι για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους εκτός από την αλλαγή του μνημονίου απαιτείται ταυτοχρόνως και πανευρωπαϊκού χαρακτήρα λύση.

Παρά τα βήματα που έγιναν, η πολιτική αντιμετώπισης του χρέους θα παραμένει αδύναμη όσο δεν ενοποιούνται τα πλεονάσματα του βορρά με τα ελλείμματα του νότου, δεν αλλάζουν οι πολιτικές που δημιουργούν περιφερειακές ανισότητες εντός της ευρωζώνης και δεν οριστικοποιείται η κύρια πολιτική επιλογή της Γερμανίας μεταξύ της ευρωπαϊκής συνοχής ή της αναβάθμισης των σχέσεων με Ρωσία και Κίνα.

Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα δοκιμαστεί στη συνέχεια. Ακόμη και αν δε χρειαστούν νέα μέτρα ενίσχυσης της Ελλάδας, είναι βέβαιο ότι η Ισπανία και η Ιταλία θα τοποθετηθούν στο στόχαστρο των αγορών που λειτουργούν ασύδοτα και κοντόθωρα δημιουργώντας επικίνδυνη ανισορροπία στο σύστημα.

Αυτές οι πρακτικές των αγορών θα καταστήσουν αναγκαία μια συνολική λύση για όλες τις χώρες της ευρωζώνης.Θα υποχρεώσουν τις ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις, μη εξαιρουμένων και αυτών της δεξιάς, να αναζητήσουν πολιτικές ακόμη και σε αντιπαράθεση με τα βραχυχρόνια συμφέροντα των αγορών, με σκοπό την προστασία των μακροπρόθεσμων και συνολικών συμφερόντων του συστήματος. Θα καταστήσουν αναγκαία μια συνολική λύση που θα συμπεριλάβει όλες τις χώρες και θα προκαλέσει ανατροπή των όρων του παιχνιδιού.

Μια τέτοια λύση θα πρέπει να περιλαμβάνει την έκδοση ευρωομόλογου για τη χρηματοδότηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου επενδύσεων, την ενίσχυση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, τη δημιουργία μηχανισμού κοινής διαχείρισης του χρέους με τη μεταφορά του 60% στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα., την απευθείας χρηματοδότηση των κρατών από την ΕΚΤ χωρίς ενδιάμεσους τις τράπεζες, την αναδιάρθρωση των χρεών με τη συμμετοχή των ιδιωτών.

Μια τέτοια πολιτική δεν μπορεί βεβαίως να πραγματοποιηθεί με τους ασφυκτικούς περιοριστικούς όρους του συμφώνου για το ευρώ, ενώ αντιθέτως μπορεί να λειτουργήσει αρμονικά με μια πολιτική αειφόρου ανάπτυξης που επικεντρώνει στην απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Επίσης είναι απαραίτητο να συνδυαστεί με την εκκίνηση μιας αντίρροπης διαδικασίας ελέγχου και μείωσης επιρροής του συμπλέγματος χρηματαγορών, μεγάλων τραπεζών και πολυεθνικών.

Για να υπάρχουν ελπίδες να προωθηθούν τέτοιες πολιτικές είναι αναγκαία - περισσότερο από κάθε προηγούμενη περίοδο – η πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ή θα προχωρήσει γοργά τις διαδικασίες πολιτικής ενοποίησης ή θα οπισθοχωρήσει σε πρώτη φάση σε μια απλή ενιαία αγορά και στη συνέχεια στην αποδόμηση της.

*Οικονομολόγος - μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και συντονιστής της Δημοκρατικής Αριστεράς στη Θεσσαλονίκη.