Το κόκκινο και το μαύρο

 Του Νϊκου Μπίστη, www.protagon.gr. 1.8.11

Πολλά γράφτηκαν για την περίπτωση του Νορβηγού ακροδεξιού, χριστιανού φονταμενταλιστή  Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ. Ένα ένα τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης «αποκηρύσσουν» όχι  μόνο την πράξη(αυτό έλειπε δα) αλλά και στελέχη τους που βρήκαν από ενδιαφέρουσες ως εξαιρετικές μερικές σκέψεις του. Το πρόβλημα για την ακροδεξιά είναι ότι αυτές ακριβώς τις τόσο «ενδιαφέρουσες» απόψεις(ξενοφοβία, ισλαμοφοβία, ρατσισμός, φόβος απέναντι στον διαφορετικό, χοντροκομμένη και μονοδιάστατη ερμηνεία της παγκοσμιοποίησης) προπαγανδίζει με πάθος και με βάση αυτές αλιεύει με επιτυχία ψήφους τα τελευταία χρόνια. Ιδέες «απλές» για τον φοβισμένο άνθρωπο της διπλανής πόρτας που μέσα στην παραζάλη της  κρίσης ψάχνει απεγνωσμένα για ένα βολικό εχθρό να του φορτώσει όλα τα κακά της μοίρας του.

Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αγνοήσουμε το πρόβλημα της ροής μεταναστών στην Ευρώπη και της αναγκαίας αναθεώρησης της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας των πολιτών. Ούτε επιτρέπεται να αγνοήσουμε ότι το χαλιφάτο που ονειρευόταν ο μακαρίτης Μπίν Λάντεν και η Αλ Κάιντα είναι η άλλη όψη του νομίσματος της χριστιανοφασιστικής ονείρωξης του Νορβηγού ακροδεξιού.  Μόνο που η αναγκαία αντιμετώπιση πρέπει να γίνει συντεταγμένα, πάντα με αίσθηση του μέτρου και κυρίως χωρίς να οδηγεί σε υπονόμευση των ουμανιστικών αξιών πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η δημοκρατική Ευρώπη.

Για παράδειγμα η δήλωση της Μέρκελ ότι η πολυπολιτισμική Ευρώπη αποτελεί παρελθόν και οι υποχωρήσεις του Σαρκοζί στην Λεπενική ρητορεία με έμφαση στην λεγόμενη «γαλλικότητα» αποτέλεσαν κακούς οιωνούς και νίκες της ακροδεξιάς στο ιδεολογικό μέτωπο. Τώρα το αποτρόπαιο έγκλημα έρχεται να καταδείξει τις ακραίες συνέπειες της ρητορικής του μίσους και να προβληματίσει ευρύτερα λαϊκά στρώματα στην Ευρώπη(ελπίζω και στην χώρα μας) που – κακά τα ψέματα- αντιμετώπιζαν με κατανόηση ορισμένες από τις απόψεις που περιέλαβε στο μανιφέστο του ο Νορβηγός ακροδεξιός. Μπροστά λοιπόν στον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της απλουστευτικής αλλά προσοδοφόρας ιδεολογικής βάσης οι ακροδεξιοί και οι απολογητές τους επιστράτευσαν δύο επιχειρήματα: Το πρώτο της παράνοιας του δράστη.

Σημασία δεν έχει το ότι είναι ακροδεξιός, το βασικό είναι ότι είναι διαταραγμένος. Προφανώς υπάρχει διαταραχή. Όμως το αμείλικτο ερώτημα είναι γιατί ειδικά σε ανθρώπους αυτού του ιδεολογικού χώρου όταν λασκάρει η βίδα οδηγούνται σε τέτοια εγκλήματα; Επειδή το ιδεολογικό υπόστρωμα του μίσους τους ωθεί στην υπέρβαση της λογικής με αυτόν ακριβώς τον βίαιο και δολοφονικό τρόπο. Για να πάμε ακόμα πιο πέρα: ήταν ο Χίτλερ διαταραγμένος; Πέρυσι πίεσα τον εαυτό μου να διαβάσω το Mein kamph (o Αγών μου ). Η διαταραχή είναι προφανής, πρόκειται για παραλήρημα μίσους. Ίσως γι’ αυτόν  τον λόγο- και επειδή πούλησε ελάχιστα αντίτυπα- δεν του έδωσαν την δέουσα σημασία. Αυτό δεν τον εμπόδισε να εφαρμόσει μέχρι κεραίας το πρόγραμμα του κατά των εβραιομπολσεβίκων και των δημοκρατών συνοδοιπόρων τους οδηγώντας την ανθρωπότητα στον όλεθρο. Όλα ήταν γραμμένα μέσα στο βιβλίο. Οι ιδέες δολοφονούν όπως και οι σφαίρες ή μάλλον δολοφονούν πριν τις σφαίρες και τους φούρνους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και αν ο Χίτλερ έφτανε ζωντανός στην Νυρεμβέργη, το δικαστήριο δεν νομίζω ότι θα του αναγνώριζε το ελαφρυντικό της διαταραχής.

Τα παραπάνω μας οδηγούν κατευθείαν στην δεύτερη και πιο εκλεπτυσμένη γραμμή άμυνας των ακροδεξιών: όλες οι ιδεολογίες, όλα τα πολιτικά συστήματα έχουν διαπράξει εγκλήματα. Πράγματι όχι μόνο τα ολοκληρωτικά συστήματα αλλά και οι δημοκρατίες στο διάβα της Ιστορίας έχουν διαπράξει εγκλήματα. Από τους δημοκράτες Αθηναίους που εξόντωσαν τους «ουδετερόφιλους» κατοίκους της Μήλου, τους συμμάχους που βομβάρδισαν την Δρέσδη, την ατομική βόμβα στην Χιροσίμα, τα γκουλάκ του Στάλιν και άλλα πολλά. Εκεί σταματούν οι ομοιότητες και αρχίζουν οι χαώδεις διαφορές. Πρώτα είναι διαφορές κλίμακας που δεν είναι ευκαταφρόνητες όταν μιλάμε για ανθρώπινες ζωές. Μόνο οι ακροδεξιοί και τα τελευταία χρόνια οι ακραίοι εθνικιστές έχουν κατηγορηθεί για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Οι δίκες της Νυρεμβέργης αποτυπώνουν με ακρίβεια το μέτρο της διαφοράς. Στον ισπανικό εμφύλιο αναμφίβολα και οι δημοκρατικοί διέπραξαν εγκλήματα. Όμως η αγριότητα και δολοφονική μανία των φρανκικών φαλαγγιτών   (δεν είναι τυχαίο ότι το βασικό τους σύνθημα ήταν viva la muerte- ζήτω ο θάνατος)σφράγισε την σύγκρουση και αυτήν την διαφορά κατέγραψε η αδέκαστη Ιστορία. Όμως δεν είναι αυτό το κύριο. Η διαφορά βρίσκεται ακριβώς στην ιδεολογική αφετηρία που οπλίζει το χέρι του μεμονωμένου οπαδού και τον ανυψώνει σε σωτήρα- τιμωρό- δολοφόνο. Να το θέσω αλλιώς : Γιατί ποτέ δεν βρήκαμε ένα κομμουνιστή Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ; Σήμερα όλοι – εκτός εξαιρέσεων που επιβεβαιώνουν τον κανόνα- ξέρουμε ότι η κομμουνιστική απελευθερωτική ουτοπία οδήγησε στο ακριβώς αντίστροφο, σε ανελεύθερα καταπιεστικά καθεστώτα. Όμως ούτε ένας μπορεί να διανοηθεί ότι κάποιος οπαδός ενός κόμματος που ομνύει ακόμα στην κομμουνιστική ουτοπία είναι δυνατόν να συγκεντρώσει τα παιδιά των ιδεολογικών του αντιπάλων και να τα εκτελέσει εν ψυχρώ. Και αυτό γιατί η ιδεολογική αφετηρία – επαναλαμβάνω ανεξαρτήτως του αποτελέσματος το οποίο δεν επιτρέπεται να αγνοεί- με βάση την οποία στρατεύεται κάποιος στο κόκκινο είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου και ένας κόσμος καλύτερος και δικαιότερος. Η ιδεολογική βάση με την οποία στρατεύεται κάποιος στο μαύρο δεν έχει σχέση με την απελευθέρωση του ανθρώπου και τον καλύτερο κόσμο. Έχει σχέση με την εξόντωση του άλλου, του ξένου , της άλλης ράτσας , της άλλης θρησκείας, του κόκκινου, του ρόζ, του διαφορετικού. Το πολύ μίσος κάποτε λασκάρει την βίδα. Και τότε σκοτώνει.