Ελλάδα και Ευρώπη Η πολιτική χορήγησης δανείων παρατείνει τη βύθιση της Ε.Ε. στην κρίση

 Του Σάββα Γ. Ρομπόλη, ΝΕΑ, 19.7.11

Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2012-2015 και τα μέτρα σκληρής λιτότητας που περιλαμβάνει, κυρίως εις βάρος των μισθωτών και των συνταξιούχων, παρατείνει την ύφεση της ελληνικής οικονομίας, αυξάνει την ανεργία, μειώνει τους μισθούς, τις συντάξεις και το εφάπαξ, διογκώνει το χρέος κ.λπ., με αποτέλεσμα να μην προσφέρει δυνατότητες διεξόδου στα οξυμμένα δημοσιονομικά, οικονομικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας μας. Τα σχέδια «διάσωσης» που προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία με τη μορφή δανείων αποτελούν εκτός των άλλων θεσμικές ευρωπαϊκές πλατφόρμες λιτότητας και αγοράς χρόνου από τα κοινοτικά όργανα, οι οποίες αξιοποιούνται στο έπακρον από τις αγορές και τους κερδοσκόπους. Ακόμη και η πρόσφατη πρόταση του γάλλου προέδρου Ν. Σαρκοζί για τη συμμετοχή των γαλλικών τραπεζών στο πρόγραμμα μετακύλισης μέχρι και 70% της αξίας των ελληνικών ομολόγων που λήγουν την προσεχή τριετία λαμβάνοντας νέα ομόλογα διάρκειας μέχρι 30 ετών. Το επιτόκιο των νέων ομολόγων θα κυμαίνεται στο 5,5% ενώ η χώρα μας θα μπορούσε να καταβάλει έξτρα μπόνους στους επενδυτές μέχρι 2,5% στην περίπτωση που εμφανίσει υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς. Βέβαια, το επιτόκιο των νέων ομολόγων μπορεί να είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με τις αποδόσεις τους στη δευτερογενή αγορά, αλλά σε μια περίοδο που ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ είναι αρνητικός ή οριακά θετικός (το 2013 1,1%) αδυνατεί να απαλλάξει τη χώρα μας από τον φαύλο κύκλο αύξησης του χρέους. Επιπλέον, μετακυλίεται με τη γαλλική πρόταση το 70% του χρέους που λήγει την τριετία 2012-2014 αλλά η εξάρτηση του νέου δανείου (60-70 δισ. ευρώ) που θα χορηγηθεί στην Ελλάδα για να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες από τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων και της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας καθιστά, εκτός των άλλων, την πρόταση επισφαλή γιατί, όταν παρά τα μέτρα λιτότητας δεν επιτυγχάνονται οι προβλεπόμενοι στόχοι, τότε θα επιβάλλονται νέα μέτρα λιτότητας για να καλύπτονται τα παρατηρούμενα ελλείμματα.

Αυτό σημαίνει ότι για να απαντήσει η Ευρώπη στην ελληνική κρίση θα πρέπει να εγκαταλείψει τα επαναλαμβανόμενα προγράμματα λιτότητας και να αποκτήσει έναν νέο ενεργό μακροοικονομικό ρόλο στην κατεύθυνση της αναδιανομής του εισοδήματος, της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της ανάπτυξης, προκειμένου να συμβάλει στην ανάσχεση της ύφεσης. Πράγματι, η ευρωπαϊκή οικονομία σήμερα παρουσιάζει λιγότερα προβλήματα και ανισορροπίες από ό, τι η αμερικανική οικονομία. Το 2010 το χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αντιπροσώπευε το 100% του ΑΕΠ, ενώ στις ΗΠΑ αντιπροσώπευε το 190% του ΑΕΠ. Παράλληλα, το δημόσιο χρέος το 2010 στην Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν 79% του ΑΕΠ (84% του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ), ενώ στις ΗΠΑ ήταν 92% του ΑΕΠ.

Με άλλα λόγια, η άμεση και αποτελεσματική απάντηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην ελληνική και γενικότερα στη μεσογειακή κρίση απαιτείται επειγόντως να είναι στρατηγική, πολιτική και ευρωπαϊκή.

Η ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία απαιτείται να αντιμετωπίσει την ελλειμματικότητά της με την άμεση απομάκρυνση από τις αγορές που επιζητούν την αγορά χρόνου και τη λιτότητα και να προσανατολισθεί σε νέες στρατηγικές ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εισοδηματικής, παραγωγικής - τεχνολογικής αναδιάρθρωσης και κοινωνικής αναβάθμισης. Η πολιτική χορήγησης δανείων προς την Ελλάδα και τις άλλες χώρες κρίσης χρέους δεν αποτελεί λύση, αλλά παρατείνει τη βύθιση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη μεσογειακή κρίση. Από την άποψη αυτή είναι χαρακτηριστική η διατύπωση του Ρ. Krugman ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση στην ελληνική κρίση, με την έννοια ότι τα δανειακά αυτά κεφάλαια θα συμβάλουν στην αποδυνάμωση της Ευρώπης, αφού δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες διάσωσης της Ελλάδας.

Ο Σάββας Γ. Ρομπόλης είναι καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και επιστημονικός διευθυντής στο ΙΝΕ/ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ.