Η ομιλία του Χρυσάφη Ιορδάνογλου στην εκδήλωση του Όμιλου Παπαγιαννάκη.

1. Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα είναι η λογική προέκταση του deal του μνημονίου. Η Ελλάδα δεν θα αφήνονταν να καταρρεύσει λόγω αδυναμίας αναχρηματοδότησης των παλιών της χρεών. Επιπρόσθετα, θα καλύπτονταν οι τρέχουσες δανειακές της ανάγκες μέχρις ότου η χώρα να φτάσει εντός τακτού χρονικού διαστήματος σε πρωτογενή πλεονάσματα. Σε αντάλλαγμα:

α) Η Ελλάδα θα πλήρωνε κανονικά τους τόκους του χρέους της. Στην πορεία, κάτι θα γινόταν για να ελαφρυνθεί από μέρος του βάρους αυτού.

β) Η Ελλάδα αναλάμβανε την υποχρέωση να βάλει τα του οίκου της σε τάξη. Της έγινε σαφές ότι μόνιμος συνεταιρισμός σε ξένο πορτοφόλι δεν γίνεται.

2. Δεδομένων των συνθηκών και συσχετισμών δε νομίζω ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να πετύχει κάτι ριζικά διαφορετικό. Το κόστος μιας μονομερούς στάσης πληρωμών θα ήταν απόλυτα απαγορευτικό για την Ελλάδα. Για την ΕΕ το κόστος θα ήταν μεγάλο αλλά δεν νομίζω ότι θα ήταν απαγορευτικό. Πιθανώς, μια μονομερής ελληνική στάση πληρωμών θα επιτάχυνε την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά με την Ελλάδα έξω στο κρύο. Τέλος, δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι το κόστος για την ΕΕ θα είναι τόσο υψηλό όσο είναι σήμερα σε λίγους μήνες. Εν πάσει περιπτώσει, δεν θα μπλοφάριζα ούτε θα στοιχημάτιζα το κεφάλι μου πάνω σε αυτά.

3. Πολλοί βλέπουν την αναδιάρθρωση του χρέους ως υποκατάστατο της ανάγκης να βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας (που είναι και το μόνο πράγμα υπό τον έλεγχό μας). Τούτο είναι θανάσιμη παρανόηση.

4. Οποιοδήποτε εύλογο μελλοντικό σενάριο –με αναδιάρθρωση, eurobonds ή κάτι άλλο- εξακολουθεί να απαιτεί πληρωμή τόκων που εν όλω ή εν μέρει πρέπει να καλύπτονται από εγχώρια έσοδα. (Η Ελλάδα on probation για καιρό, κάθε δείγμα αύξησης του χρέους θα τιμωρείται). Τούτο σημαίνει πρωτογενή πλεονάσματα για μεγάλο αριθμό ετών. Αυτό είναι το κρίσιμο μέγεθος.

Εκείνο που ελπίζουμε και πρέπει να επιδιώξουμε (χωρίς μεγάφωνα) είναι τα απαιτούμενα πλεονάσματα να μην είναι τέτοια που να μας σπάσουν τη ραχοκοκαλιά.

5. Πρωτογενή πλεονάσματα για χρόνια δεν είναι υποσημείωση. Σημαίνουν:

Α) το κράτος δεν μπορεί να συνεχίσει να διοικείται όπως σήμερα, να έχει την ίδια σχέση κόστους-ποιότητας όπως σήμερα ή να παρεμβαίνει στην οικονομία όπως σήμερα.

Β) Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να λειτουργεί υπό το καθεστώς των πιέσεων, απαιτήσεων, προσδοκιών του σήμερα. Επιστροφή στο 2007 δεν γίνεται.

6. Αλλαγή λειτουργίας του κράτους είναι περίεργο νόμισμα με τρεις όψεις:

Στο διοικητικό πεδίο: αλλαγή δομής και μεθόδων διαχείρισης.

Στο οικονομικό πεδίο: άλλο καθεστώς κινήτρων και αντικινήτρων.

Στο κοινωνικοπολιτικό πεδίο: συνεπάγεται αλλαγή συσχετισμού ισχύος. Άλλοι παίρνουν αποφάσεις, με διαφορετικά κριτήρια και υπό διαφορετικούς περιορισμούς. Τούτο είναι το μεγάλο αγκάθι αλλά και η ουσία των διαρθρωτικών μέτρων που απαιτούνται.

7. Ο συσχετισμός ισχύος των ομάδων συμφερόντων που έχει αποκρυσταλλωθεί μέσα και γύρω από το κράτος είναι μια ανελέητη μηχανή παραγωγής δαπανών με ελάχιστο κοινωνικό αντίκρισμα για ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Είναι προσπορισμός προνομίων για όποιους έχουν πρόσβαση σε οποιοδήποτε επίπεδο. Οδηγεί σε αδιέξοδα και αναπαράγει αδιέξοδα.

Η μηχανή αυτή είναι πλέον πέρα από τον έλεγχο των πολιτικών. Συντονίζεται αυτόματα, έχει τους μηχανισμούς της προπαγάνδας της και τους μηχανισμούς απόκρυψης του πραγματικού της ρόλου. Είναι εντυπωσιακό αλλά όχι απρόσμενο ότι οι πελώριες αντιστάσεις δεν εκδηλώθηκαν με τις οριζόντιες περικοπές μισθών και αυξήσεις φόρων αλλά όταν άρχισαν οι «χειρουργικές επεμβάσεις».

Δεν έχει σοβαρές πιθανότητες να μεταρρυθμισθεί από μέσα. Πρέπει να αναδιοργανωθεί από τα θεμέλια.

Αφ’ ότου αναδιοργανωθεί δεξιά και αριστερά μπορούν να φάνε τα μουστάκια τους ως προς την έκταση και τη στοχοθέτηση της κρατικής παρέμβασης και ως προς την κοινωνική της αποδοτικότητα. Αλλά το πράγμα που υπάρχει σήμερα δεν κάνει ούτε για τη δεξιά ούτε την αριστερά.

8. Οχήματα αλλαγών.

Α. Αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος (συμπεριλαμβανομένης και της ιδιωτικής παροχής δημόσιων υπηρεσιών).

Β. Αλλαγή ρυθμιστικού καθεστώτος αγορών προϊόντων και εργασίας.

Γ. Αναπροσανατολισμός δημόσιας διοίκησης με γνώμονα την παραγωγή αποτελεσμάτων προς όφελος του χρήστη και όχι τη διαχείριση κωδικών.  Με όλες τις απλοποιήσεις οργανογραμμάτων -ελαχιστοποίησης επικαλύψεων που αυτό σημαίνει.

9. Από που θα προέλθουν οι επεκτατικές ωθήσεις αν όχι από δημόσιες δαπάνες; Οι αρχικές επεκτατικές ωθήσεις από δυο πηγές: α) Από εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, β) Από αυτόνομες επενδύσεις χρηματοδοτούμενες από το εξωτερικό (δεδομένης της εγχώριας πιστωτικής ασφυξίας). Απόλυτη προτεραιότητα, η αξιοποίηση κάθε πόρου, η διευκόλυνση αδειοδοτήσεων, η εξάλειψη εμποδίων και αντικινήτρων και η εξάλειψη της γενικευμένης εχθρότητας σε κάθε επένδυση.

Μια τέτοια επανεκκίνηση θα συντελέσει στην αλλαγή των ισορροπιών της οικονομίας από κατανάλωση σε επενδύσεις και εξαγωγές, από μη εμπορεύσιμα σε εμπορεύσιμα και από δημόσιο σε ιδιωτικό τομέα.

10. Το δια ταύτα.

Μέτρα μεσοπροθέσμου χαρακτήρα:

Α. Δημοσιονομικά, επιφυλάξεις ως προς ισορροπίες: αφορολόγητο μισθωτών, μεταχείριση ακινήτων. Θα προτιμούσα περιορισμό δαπανών με μόνιμα μέτρα, κατάργηση φορέων κλπ.

Β. Ναι στις αποκρατικοποιήσεις.

Το επιχείρημα θα τα πουλήσω φτηνά είναι και θα εκληφθεί ως υπεκφυγή. Θα πουλήσεις φθηνά αλλά θα αγοράσεις και ομόλογα φθηνά. Επιπλέον, είναι μια από τις ελπίδες για προσέλκυση ξένου επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Η χώρα οφείλει πολλά στη ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΑΤΕ. Μέχρι το 1980. Τα τελευταία 30 χρόνια όλες οι δημόσιες επιχειρήσεις λειτουργούν προς όφελος των εργαζομένων τους, των προμηθευτών τους και των πολιτικών τους προϊσταμένων. Κανενός άλλου.

Αντίθετα, τα δυο ανοίγματα της χώρας στον ανταγωνισμό –στις τράπεζες και τις τηλεπικοινωνίες- ήταν γενικά επιτυχή. Οι τράπεζες προσφέρουν ασύγκριτα περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες από ότι πριν το 1990 και θα είχαν σήμερα ήδη καταρρεύσει αν λειτουργούσαν όπως το 1987. Το ίδιο και οι τηλεπικοινωνίες που η άνοδος των τιμών τους υστερούσαν σημαντικά του ΔΤΚ.

Συγκεκριμένα: η διατήρηση των κρατικών τραπεζών θα διασπείρει περιορισμένους πόρους που ενδεχομένως να χρειάζονται για τη στήριξη των 4 συστημικών τραπεζών.

Η ηλεκτρική ενέργεια χρειάζεται πολλές επενδύσεις που η ΔΕΗ δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει (εσωτερικά ή από έξω) και όσες θα υλοποιήσει θα χρειαστεί να τις περάσει μέσα από τις συγκρούσεις προμηθευτών και πολιτικών φατριών.

Γ. Διαρθρωτικά μέτρα. Όλα αποδεκτά. Αναφέρω ενδεικτικά.

Ενιαία αρχή πληρωμών και νέο μισθολόγιο στο δημόσιο.

Ηλεκτρονική συνταγογράφηση και διπλογραφικό σύστημα στα νοσοκομεία.

Επικουρικές συντάξεις και βαρέα και ανθυγιεινά.

Εφαρμογή νομοθεσίας κλειστών επαγγελμάτων.

Γενικευμένη και όχι κατ’ εξαίρεση, υπεροχή επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών.   Ρουβίκωνας.

Αναδιοργάνωση φοροεισπρακτικού μηχανισμού.

Αναμόρφωση διαδικασίας διαμόρφωσης, εκτέλεσης και ελέγχου του Προϋπολογισμού.

Όλα αυτά δεν χρειαζόμασταν ξένους να μας τα πουν. Ξέρουμε ότι πρέπει να τα κάνουμε εδώ και χρόνια. Και τα κάνουμε για εμάς. Όχι επειδή το ζητάνε άλλοι. 

Η ομιλία αυτή είναι αναρτημένη στη σελίδα του Πέτρου Παπασαραντόπουλου στο facebook.