Mohamed El-Erian: «Το ελληνικό χρέος πρέπει να κουρευτεί για τα καλά»

Από το Τvxs, 7.2.11

«Κούρεμα» του ελληνικού χρέους συνιστά ο διευθύνων σύμβουλος του επενδυτικού κολοσσού Pimco, Mohamed El-Erian, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Der Spiegel». Τονίζει μάλιστα ότι δεν αρκεί μια περικοπή του χρέους της τάξης του 10%, αλλά μείωση κάτω από το 90% του ΑΕΠ, από το τρέχον 140%.

Ακολουθούν αποσπάσματα της συνέντευξης:

-Πόσοι Υπουργοί Οικονομικών σας τηλεφώνησαν πρόσφατα;

Μερικοί τηλεφωνούν, αλλά και αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες ζητούν τη γνώμη μας. Τις περισσότερες φορές ρωτούν με ποιους όρους θα μπορούσαμε να τους βοηθήσουμε ως μακροπρόθεσμοι επενδυτές. Η απάντησή μας είναι πάντοτε η ίδια: Θέλουμε να βλέπουμε υψηλή και διαρκή ανάπτυξη.

- Και τότε οι άνθρωποί σας λένε π.χ. στην ισπανίδα Υπουργό Οικονομικών: «Λυπούμαστε αλλά τα ομόλογά σας έχουν πολύ μεγάλο ρίσκο για μας».

Αυτή τη στιγμή προσέχουμε πολύ να μην εκτεθούμε σε ρίσκα ούτε στην Ιρλανδία ούτε στην Ελλάδα. Αλλά για την Ισπανία το ξανασκεφτόμαστε. Πολλά εξαρτώνται από το πώς θα λύσουν το πρόβλημα με τα ταμιευτήρια.

-Μπορούν χώρες σαν την Ελλάδα πράγματι να αποπληρώσουν τα χρέη τους;

Χώρες σαν την Ελλάδα πρέπει να δουν τι θα κάνουν άμεσα με το υπερβολικό χρέος τους. Βρίσκονται μέσα σε μια παγίδα χρέους: Το υπάρχον χρέος δρα αποτρεπτικά για την έλευση νέων επενδυτών στη χώρα. Είναι σαν να περνά ένα μεγάλο σύννεφο καταιγίδας πάνω από το σπίτι σας. Σ’ αυτή την περίπτωση δεν βγαίνετε έξω, αλλά φυλάγεστε και περιμένετε. Ακόμα θυμάμαι πώς αντέδρασα πριν από ένα χρόνο στο ελληνικό πακέτο διάσωσης.

Στα 15 χρόνια που εργάστηκα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν είχα ξαναδεί ποτέ ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα λιτότητας. Ακόμα κι αν η ελληνική κυβέρνηση καταφέρει να εφαρμόσει όλα τα μέτρα λιτότητας, το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί από το 114 στο 150% του ΑΕΠ. Κάτι τέτοιο θα στραγγαλίσει την οικονομική ανάπτυξη και θα αυξήσει την ανεργία. Ο λαός δεν θα αντέξει.

-Επομένως, περιμένετε περικοπή του χρέους;

Αυτή τη στιγμή δεν πιστεύουμε ότι η Ελλάδα έχει μια πολιτική, η οποία θα επιτρέψει την επαρκή ανάπτυξη της οικονομίας, προκειμένου να ξεφύγει από το υπερβολικό χρέος. Περιμένουμε μια πιο πειστική απάντηση. Και υπάρχουν διάφορες δυνατότητες.

-Οι Γερμανοί θα μπορούσαν να αναλάβουν τους ελληνικούς λογαριασμούς…

… και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει με επιδοτήσεις το υπάρχον χρέος, αντικαθιστώντας έτσι το ακριβό χρήμα των χρηματαγορών, αλλά αυτό θα κόστιζε υπερβολικά ακριβά. Ένα ‘κούρεμα’ του χρέους, που θα επιβάρυνε τους δανειστές, θα ήταν επίσης δυνατό.

Μια άλλη δυνατότητα είναι η εξής: Η ΕΕ θα μπορούσε να βοηθήσει την Ελλάδα, προκειμένου να επαναγοράσει το χρέος της σε μειωμένη τιμή. [...]

- Θα μπορούσε να λειτουργήσει;

Απ.: Θα μπορούσε να βοηθήσει, αν είναι σωστά τα μεγέθη. Αλλά έτσι θα αντικατασταθούν τα ιδιωτικά από δημόσια χρέη. Πάντα στο τέλος το θέμα είναι αν μειώνεται αρκετά το χρέος και ποιος επιβαρύνεται.

- Αρκεί μια περικοπή του χρέους, ένα haircut, όπως λέγεται, της τάξης του 10%;

Όχι. Σύμφωνα με μια πρώτη ανάλυση, το χρέος θα πρέπει να μειωθεί κάτω από το 90% του ΑΕΠ.

-Εάν οι Ευρωπαίοι μειώσουν το ελληνικό χρέος από το τρέχον 140% στο 90% του ΑΕΠ, θα αγοράσουν ξανά οι διεθνείς επενδυτές σαν και σας και πάλι ελληνικά κρατικά ομόλογα;

Κάτι τέτοιο θα βοηθήσει. Αλλά σε τελική ανάλυση εξαρτάται από το αν αρκεί για να αναπτυχθεί και πάλι βιώσιμα η οικονομία.

-Όταν η ΕΕ κατέβαλε προσπάθειες για τη διάσωση της Ελλάδας, η Pimco καταδίκασε τις προσπάθειες ως αναποτελεσματικές. Ρίξατε λάδι στη φωτιά, ξέροντας καλά ποιο αποτέλεσμα θα είχε. Τα ασφάλιστρα κινδύνου των ελληνικών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν σημαντικά.

Ο ρόλος μας είναι απλώς να κάνουμε αναλύσεις. Οι πελάτες μας, μάς ρωτούν: Γιατί δεν επενδύετε στα ελληνικά κρατικά ομόλογα με επιτόκιο 8, 9, 10%; Οφείλουμε να πούμε ξεκάθαρα στους πελάτες μας τι μας επηρεάζει όταν επενδύουμε τις καταθέσεις τους.

-Γράψατε πρόσφατα ότι η Γερμανία μπορεί να έχει μόνον απώλειες από τη δημοσιονομική κρίση. Καλέσατε μάλιστα τους διεθνείς επενδυτές να μας λυπηθούν.

Η Γερμανία εφάρμοσε παλιότερα σκληρές δομικές μεταρρυθμίσεις και ταυτόχρονα διατήρησε την τάξη στα δημοσιονομικά της. Τώρα φαίνεται το όφελος αυτής της πολιτικής. Οι εξαγωγές αυξάνουν, η χώρα είναι ανταγωνιστική, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών μεγαλώνει. Τώρα, ως χώρα του πυρήνα της Ευρώπης, θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τα προβλήματα των περιφερειακών χωρών. Αν η Γερμανία παραμείνει ο κύριος χρηματοδότης αυτών των πακέτων διάσωσης, θα μολυνθεί το εθνικό της ισοζύγιο. Αν το Βερολίνο ακολουθήσει σκληρή γραμμή στο ζήτημα του χρέους, θα θεωρηθεί αντιευρωπαϊκό. Πρέπει να βρεθεί μια μέση οδός. Είναι ένα πολύ ‘ευαίσθητο’ ζήτημα.

-Ως δίδαγμα της κρίσης η Γερμανία απαιτεί την καθιέρωση ενός είδους ελεγχόμενης πτώχευσης για την Ευρώπη. Είναι σκόπιμο κάτι τέτοιο;

Οπωσδήποτε. Το βάρος της μείωσης του χρέους θα πρέπει να αναληφθεί από πολλούς. Και αυτοί δεν μπορεί να είναι μόνο οι φορολογούμενοι. [...] Αυτό που η Γερμανία πρότεινε να ισχύσει από το 2013 είναι πολύ κατανοητό. Στο κάτω-κάτω οι επενδυτές λαμβάνουν μια πριμοδότηση ρίσκου με τη μορφή υψηλότερων επιτοκίων. Θα πρέπει λοιπόν αντίστοιχα να αναλάβουν το ρίσκο του δανείου.

-Θα αποτελούσε λύση η έξοδος από το ευρώ χωρών σαν την Ελλάδα;

Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει για μια εσωτερική ή εξωτερική υποτίμηση. Χωρίς αυτή δεν θα μπορέσει η χώρα να γίνει ανταγωνιστική. Μια εσωτερική λύση αποτελεί η μείωση των μισθών ή η αύξηση του ηλικιακού ορίου συνταξιοδότησης. Αλλά η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να μείνει για λίγο εκτός Ευρωζώνης και να ξαναμπεί μετά όντας πλέον σε ένα ανταγωνιστικότερο επίπεδο.

-Δεν θα επιτίθενταν αμέσως οι κεφαλαιαγορές στην Πορτογαλία ή στην Ισπανία, αν η Ελλάδα αποχωρούσε;

Σε περιόδους χρηματοπιστωτικής κρίσης δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Βέβαια πιστεύω ότι θα μπορούσε να υψωθεί ένα τείχος πυροπροστασίας, το οποίο θα βοηθούσε χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και το Βέλγιο. […]