Το θέµα της οικονοµικής κρίσης δεν είναι το χρήµα. Είναι η πλεονεξία, η περιφρόνηση του άλλου

 Του Ρούσσου Βρανά, ΝΕΑ, 13.1.11

Η νύχτα είναι παγερή, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Στις χιονισµένες αλέες του δάσους της Βενσέν ακούγονται µονάχα οι ήχοι από τους «Ναυαγούς της τρελής ελπίδας», του τελευταίου έργου της Αριάν Μνουχίν. Η σκηνοθέτις του «Θεάτρου του Ηλιου» λέει: «Το θέµα της οικονοµικής κρίσης δεν είναι το χρήµα. Είναι η πλεονεξία, η περιφρόνηση του άλλου. Είναι η ψύχρα στην καρδιά, η άγνοια, η ενοχήκαι η έλλειψη παιδείας των πολιτικών. Εξοργιστικό. ∆εν είναι όµως η οργή που µας έκανε να ανεβάσουµε αυτό το έργο, αλλά η ελπίδα».

Και εδώ ακριβώς είναι η ώρα των καλλιτεχνών. Κινηµατογραφιστών όπως ο Ζαν-Στεφάν Μπρον, ο Τσαρλς Φέργκιουσον, ο Κρίστοφ Χοχόισλερ, συγγραφέων όπως ο Ματιέ Λαρνοντί, σκηνοθετών όπως η Αριάν Μνουχίν. Από τη χρονιά που πέρασε, τα έργα τους διατηρούν ζωντανή την ελπίδα στη χρονιά που µπήκε. Είναι όλοι τους πεπεισµένοι, όπως λέει ο Λαρνοντί στο περιοδικό «Τελεράµα», πως αυτή η κρίση δεν άφησε απείραχτο κανέναν άνθρωπο στον πλανήτη. Καλλιτέχνες και συγγραφείς δίνουν φωνή στα θύµατά της, εγκαλούν τους ενόχους, τα βάζουν µε την υποτακτική ∆ικαιοσύνη και τους ενδοτικούς πολιτικούς.
«Καταγόµενος από µια χώρα γεµάτη τράπεζες και τραπεζίτες, ήταν φυσικό να ασχοληθώ µε αυτούς», λέει ο Ελβετός ΖανΣτεφάν Μπρον, σκηνοθέτης της ταινίας «Κλίβελαντ εναντίον Γουόλ Στριτ». Μια µέρα, το µάτι του έπεσε σε µια εφηµερίδα. Εγραφε πως, αποδεκατισµένη από την κρίση, η πόλη του Κλίβελαντ είχε καταθέσει αγωγή εναντίον της Γουόλ Στριτ. Η αµερικανική ∆ικαιοσύνη έκανε τα στραβά µάτια. Και τότε ο Μπρον είπε µέσα του: «Κι αν την κάναµε εµείς αυτή τη δίκη; Αν γυρίζαµε µιαταινία για να δείξουµε πόσο δύσκολο είναι να σπάσει αυτό το άδυτο όπου η δηµοκρατία δεν µπαίνει ποτέ;». Σε αυτό ακριβώς το άδυτο µπήκε και ο Τσαρλς Φέργκιουσον. Με την ταινία του «Inside job» («∆ουλειάαπό τα µέσα»), έδωσε στον κόσµο να καταλάβει τη φύση και τα αίτια της οικονοµικής κρίσης.

Για τον συγγραφέα...
... των «Γκρεµισµένων» Ματιέ Λαρνοντί, η στιγµή της αποκάλυψης ήταν όταν ο πρώην πρόεδρος της Αµερικανικής Κεντρικής Τράπεζας Αλαν Γκρίνσπαν δήλωσε στο Κογκρέσο πως έκανε όσα έκανε υπακούοντας σε µια ιδεολογία. «Οµολογούσε έτσι πως όλα όσα έγιναν δεν ήταν επιβεβληµένα από κάποιο νόµο της φύσης, αλλά από τη βούληση ορισµένων ανθρώπων», λέει ο Λαρνοντί. «Και αυτό σηµαίνει πως µπορούµε να αγωνιστούµε για να τα αλλάξουµε». Στη γερµανική ταινία «Κι από κάτω σου, η πόλη», ο Κρίστοφ Χοχόισλερ περιγράφει έναν ψυχρό κόσµο: «Οταν ο κόσµος µετασχηµατίζεται σε αριθµούς, απελευθερώνεται το κτήνος. Βάζει σε όλα µια τιµή. Και τότε, ακόµη και ο έρωτας απαιτείται να είναι προσοδοφόρος».

Για τους ανθρώπους...
... του πνεύµατος και της τέχνης που περί άλλα τυρβάζουν ενώ γύρω τους ο κόσµος σωριάζεται σε συντρίµµια, ο Εµίλ Ζολά είχε πει: «Αν έγραφα κάτι άλλο όταν ξέσπασε η υπόθεση Ντρέιφους, δεν θα είχα γράψει ποτέ το “Κατηγορώ”!».