Τα σενάρια για την επιμήκυνση, τη χρεοκοπία και τη δραχμή

Του Κώστα Σαρρή, Ημερησία, 3.12.10

Ποια λύση είναι τελικά η καλύτερη; Οχι για την κυβέρνηση, αλλά για την κοινωνία, την αγορά, τις επιχειρήσεις. 

Ποικίλουν τα σενάρια διεξόδου από την κρίση, υπό τη σκιά των διλημμάτων γύρω από τη χρεοκοπία, την επιστροφή στη δραχμή ή τη δημιουργία "νέων ευρώ" διαφορετικών ταχυτήτων. Ο Δημήτρης Λαζόπουλος, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Deree εξηγεί τους μύθους και τις αλήθειες πίσω από τα σενάρια μιλώντας στην Η-Online. Όπως εξελίσσεται το ντόμινο χρέους στην Ευρωζώνη με τα καταστροφικά σενάρια επέκτασης της κρίσης να τρομοκρατούν τις αγορές και τους ανθρώπους με τα προγράμματα λιτότητας, είναι μονόδρομος πλέον για την ΕΚΤ η μαζική και απευθείας αγορά κρατικών ομολόγων συντονισμένα με την πιθανή έκδοση ενός νέου ευρωομολόγου και την επέκταση των πιστώσεων προς τις τράπεζες.

Η συντονισμένη επιχείρηση στήριξης της ευρωζώνης πιθανόν να κοστίσει στην ΕΚΤ πάνω από 1 τρισ. ευρώ για να εξευμενιστούν οι αγορές, αλλά πιθανόν να δημιουργήσει άλλες μορφές ανισορροπίας στο μέλλον για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γενικά πάντως η κατάσταση δείχνει ότι είναι στην κόψη του ξυραφιού και ότι δεν θέλει πολύ να επικρατήσει ένα χρηματοοικονομικό χάος, αναφέρει ο ίδιος αναλυτής.


Κρίσιμες θεωρούνται οι κινήσεις που θα γίνουν από αγορές και κυβερνήσεις αυτές τις μέρες, μετά την απόφαση της ΕΚΤ να μην προχωρήσει σε έκτακτα μέτρα (μη συμβατικά) , να "τυπώσει χρήμα" μαζικά δηλαδή, όπως ακουγόταν (300 δισ. ευρώ αγορές κρατικών ομολόγων) και να διατηρήσει την άφθονη παροχή ρευστότητας και το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων έως τα μέσα Απριλίου.

Την ίδια ώρα, μάλιστα που το ζήτημα της επιμήκυνσης του δανείου μπορεί να θεωρείται "ανάσα" αλλά δεν είναι τίποτε άλλο από μια ανακύκλωση του δανεισμού σε μακρύτερο χρονικό ορίζοντα και με μεγαλύτερο επιτόκιο.

Αλλά ούτε και σε αυτό έχουν καταλήξει ακόμα οι κορυφές της ΕΕ. Ομως πέρα από τα σενάρια υπάρχουν ορισμένοι μύθοι και αλήθειες που διέπουν αυτή τη συζήτηση. Ποια λύση είναι τελικά η καλύτερη λύση; Οχι για την κυβέρνηση αλλά για την κοινωνία, τον απλό κόσμο, τον έλληνα φορολογούμενο και την ελληνική επιχείρηση.

Επιμήκυνση δανείου

Όταν κάποιος πάρει ένα στεγαστικό δάνειο και δεν μπορεί να το αποπληρώσει, υπάρχουν οι εξής 4 περιπτώσεις - λύσεις του προβλήματος, εξηγεί ο Δ. Λαζόπουλος:

* Κατάσχεση του ακινήτου από την τράπεζα Επιμήκυνση του δανείου αποπληρωμής του στεγαστικού δανείου.

* Αναδιάρθρωση του δανείου, με την έννοια υπογραφής μίας νέας σύμβασης στεγαστικού δανείου με άλλους πιθανώς όρους, με άλλο ποσό -κατά πάσα πιθανότητα μικρότερο- με διαφορετικό επιτόκιο συμπεριλαμβανομένων κάποιων άλλων ρυθμίσεων και λεπτομερειών, κλπ.

* Διαγραφή του στεγαστικού δανείου εκ μέρους της τράπεζας με την επιβολή κάποιων -ρυθμιστικής και διαδικαστικής φύσεως- όρων, τις περισσότερες φορές, διακοσμητικής υφής για τον «δίκαιο αποχαιρετισμό των όπλων».

Πιθανώς να υπάρχουν και διάφορες άλλες λύσεις που εμπεριέχουν συνδυασμούς των παραπάνω, αλλά οι ουσιαστικές διαφοροποιήσεις είναι οι προαναφερόμενες περιπτώσεις.

Ποιος ωφελείται;

Σε ποια περίπτωση ωφελείται περισσότερο ο ιδιοκτήτης του ακινήτου;

Προφανώς στη λύση 4, όπου διαγράφεται το δάνειο και στην ουσία απελευθερώνεται ο δανειζόμενος από την δανειακή υποχρέωση, χωρίς ουσιαστικές επιπτώσεις χρηματοοικονομικής φύσεως, τουλάχιστον.

Σε ποια περίπτωση ωφελείται περισσότερο η τράπεζα; Στην περίπτωση 2. Η κατάσχεση δεν είναι λύση για την τράπεζα, παρά μόνο εκτάκτου ανάγκης. Η δουλειά της τράπεζας, ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, είναι να παίρνει και να δίνει χρήμα. Δεν είναι να πουλάει ακίνητα. Εάν η οικονομική κατάσταση είναι άσχημη, η συσσώρευση ακινήτων στα χέρια της τράπεζας θα περιορίσει δραματικά τη ρευστότητά της, βγάζοντάς την εκτός επαγγελματικών στόχων και χρηματοοικονομικής φερεγγυότητας.

Ανάλογα, στην περίπτωση των δανείων της Ελλάδας, η καλύτερη λύση για τους δανειστές της χώρας μας είναι η επιμήκυνση. Αυτή όμως, είναι και η χειρότερη λύση για τους έλληνες φορολογούμενους. Η δεύτερη χειρότερη λύση είναι η αναδιάρθρωση, όπως και στην περίπτωση του στεγαστικού δανείου.

"Κούρεμα";

Τι σημαίνει επιμήκυνση και αναδιάρθρωση για τον έλληνα φορολογούμενο;

Ότι για πολλά χρόνια στο μέλλον, μετά την τελευταία ρύθμιση μέχρι το 2024, ο έλληνας φορολογούμενος και η ελληνική επιχείρηση όπως και κάθε κάτοικος που ζει στην Ελλάδα, λόγω της έμμεσης φορολογίας, θα υπόκειται σε μία αφαίμαξη του διαθεσίμου εισοδήματος για να μπορεί η Ελλάδα να πληρώνει τους τόκους των δανείων και στο τέλος το σύνολο των δανείων που της έχουν χορηγηθεί.

Επί της ουσίας, επιμήκυνση ή αναδιάρθρωση σε αυτό το σημείο δεν έχουν και πολύ μεγάλη διαφορά, όσον αφορά τις επιπτώσεις στους κατοίκους της χώρας λόγω άμεσης και έμμεσης φορολογίας.

Όχι μόνο αυτό, αλλά η αναδιάρθρωση θα μπορούσε να θεωρηθεί και πιο ευνοϊκή από την επιμήκυνση αν συνοδευτεί με ένα «κούρεμα (haircut)» της τιμής των ομολογιακών δανείων κατά 20%-30% π.χ. που θα μείωνε το βάρος τόκων και αποπληρωμής του τελικού ποσού.

Η καλύτερη λύση για τον έλληνα φορολογούμενο, όπως και στην περίπτωση του στεγαστικού δανείου, θα ήταν η διαγραφή των χρεών από μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου συνδυαστικά με την κατά πάσα πιθανότητα αποπομπή της Ελλάδος από την ζώνη του ευρώ και την επαναφορά της δραχμής ή κάποιου άλλου γεωγραφικά περιφερειακού νομίσματος.

Χρέος

Θα μπορούσε να αναρρωτηθεί κάποιος, με τι αποτελέσματα και τι επιπτώσεις;

Τα νούμερα τώρα, πάντως, μιλούν από μόνα τους: Το 2013 υπολογίζεται ότι το συνολικό χρέος της Ελλάδας θα είναι στο 160% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει συνολικό χρέος ούτε λίγο, ούτε πολύ, περί των 400 δις ευρώ. Είναι τόσο συγκλονιστικά υψηλό αυτό το νούμερο, που και μαθηματικά είναι αδύνατον η χώρα να το αποπληρώσει όχι σε 10 ή 15, αλλά ούτε και σε 50 χρόνια, υπογραμμίζει ο Δ. Λαζόπουλος.

Το γιατί φτάσαμε σε αυτήν την κατάσταση αυτό είναι άλλο θέμα. Συνεπώς, το ερώτημα παραμένει.

Εσείς σαν ιδιοκτήτης ενός ακινήτου για το οποίο πήρατε ένα μακροχρόνιο στεγαστικό δάνειο και το οποίο σήμερα βλέπετε ότι αδυνατείτε να το πληρώσετε, τι θα κάνετε για να προστατέψετε τα συμφέροντά σας και ποια λύση θα προτιμούσατε;

Η επιμήκυνση ευνοεί τις τράπεζες, σώνει την τιμή της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά σκοτώνει τον έλληνα φορολογούμενο και την ελληνική επιχείρηση.

Συνέντευξη στον Κώστα Σαρρή, ksarris@pegasus.gr