«Ο πειρασμός της αθωότητας»

  Το μνημόνιο, οι ξένοι και ο μύθος της «λαϊκής ψυχής»

Του "Gustave Flaubert"

«Είναι πολύ δύσκολο να είσαι ελεύθερος, κύριος και δημιουργός του πεπρωμένου σου. Η υπευθυνότητα είναι ένα αβάσταχτο φορτίο· μας αλυσοδένει με τις συνέπειες των πράξεών μας» γράφει ο Πασκάλ Μπρυκνέρ στον «Πειρασμό της αθωότητας». Γι’ αυτό και οι περισσότεροι την αποφεύγουν φορώντας τον μανδύα του θύματος. Η τακτική αυτή ενδημεί στην Ελλάδα. Οι «άλλοι» και οι συνωμοσίες είναι πάντα υπεύθυνοι για όσα συμβαίνουν. Για το μνημόνιο, τη Χούντα ή τον εμφύλιο. Απέναντί τους οι εργαζόμενοι και ο μύθος της λαϊκής ψυχής. Ένας άφθαρτος λαός που διαμαρτύρεται, απεργεί, διαδηλώνει για τους μισθούς, τη λιτότητα και όσα δεινά του επιβάλλουν οι κυβερνήσεις και  τρόικες. Όμως, τα μνημόνια, οι χούντες και οι εμφύλιοι, τα ελλείμματα και τα χρέη δεν έρχονται σαν φυσικές καταστροφές. Δημιουργούνται αργά, από την ανοχή, τη συνενοχή και τη συνεργασία χιλιάδων πολιτών. Όπως λέει κι ο Τ. Λειβαδίτης «Το ρόλο μας τον διαλέξαμε οι ίδιοι εμείς – την πρώτη μέρα που διστάσαμε να πάρουμε μια απόφαση ή που σταθήκαμε εύκολοι σε μιαν αναβολή».

Βεβαίως, η οικονομική κρίση είναι παγκόσμια. Και έχει τις ρίζες της στις τράπεζες και στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επικράτησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά στην Ελλάδα η κρίση ήταν παρούσα σε όλη τη μεταπολίτευση. Κρίση πρώτα απ’ όλα κοινωνική και ηθική. Μιας κοινωνίας νεοελλήνων οι οποίοι ομνύουν στις αρετές του αρχαιοελληνικού πολιτισμού αλλά κολυμπούν στον οθωμανικό ραγιαδισμό, το ρουσφέτι και τη διαφθορά, εκστασιάζονται με το Αιγαίο και τον λυρισμό του Ελύτη ενώ με τα αυθαίρετά τους έχουν καταπατήσει και καταστρέψει κάθε σπιθαμή ελληνικού τοπίου, φαντασιώνονται Μεγαλέξανδρους, αλλά δεν πληρώνουν φόρους και καταληστεύουν ένα υπερχρεωμένο ελληνικό δημόσιο. Μιας κοινωνίας χωρίς καμία αλληλεγγύη, χωρίς κανένα έλεος για τους άνεργους, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους αδύνατους στην οποία επιβιώνει όποιος λαδώνει, γλείφει, παρανομεί και στην οποία  επιβάλλει το δίκιο της, εις βάρος των άλλων, όποια συντεχνία, κατεβάζει το διακόπτη, κλείνει το δρόμο ή τα ταμεία του κράτους.

Την κρίση δεν την έβλεπαν μόνο όσοι βολεύονταν με πλάγιους τρόπους ή είχαν τη θαλπωρή της εξουσίας. Τα στίφη που γέμιζαν τις πλατείες στις προεκλογικές συγκεντρώσεις των μεγάλων κομμάτων κραδαίνοντας τις πλαστικές σημαίες και  εφορμούσαν με το κομματικό γράσο στα μάτια προσδοκώντας ότι θα αρπάξουν κι αυτοί κάτι από το μεγάλο πλιάτσικο του πελατειακού κράτους, δεν μπορούν τώρα να συμπεριφέρονται  ως οι  μωρές παρθένες που ξεγελάστηκαν από τον πολιτικό νυμφίο. Οι ηγεσίες έχουν την μεγαλύτερη ευθύνη, αλλά και οι λαοί έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν.

Τώρα που κρίση περόνιασε το κόκαλο και την τσέπη τους, τώρα που πιάσαμε πάτο και το κράτος μοιράζει μόνον φόρους και χρέη, μένουν με το στόμα ανοιχτό και βρίζουν το μνημόνιο και την τρόικα. Ανακαλύπτουν τις δυσκολίες και την κοινή μοίρα όλων μας. Και είναι έτοιμοι για καινούριους αγώνες. Όμως, εδώ ακριβώς ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Δεν υπερασπιζόμαστε μια ανήθικη κοινωνία που μας οδήγησε ως εδώ. Δεν υπερασπιζόμαστε τα κάθε λογής συμφέροντα και κεκτημένα. Τον πιο άγριο ατομισμό κάτω από τον μανδύα των συντεχνιακών διεκδικήσεων. Οι αριστεροί υπερασπίζονται πρώτα απ’ όλα το δημόσιο συμφέρον. Ιεραρχούν τα αιτήματα και προτάσσουν τους αδύνατους. Και κάποιες ξεχασμένες λέξεις. Την αλληλεγγύη, την προσωπική ευθύνη και την ηθική.

Η αναγνώριση της ευθύνης είναι το πρώτο βήμα για την έξοδο από την κρίση και τους μύθους που μας κυνηγούν. Όσο ένας υποκριτικός και δημαγωγικός λαϊκισμός, αριστερός και δεξιός, θα γοητεύει με τις  εύκολες λύσεις και θα υποδεικνύει ως ενόχους μόνον κάποιους πολιτικούς ή τα ξένα κέντρα που εξαπάτησαν τον κυρίαρχο λαό, θα είμαστε καταδικασμένοι στο φαύλο κύκλο κρίσης και της υπανάπτυξης.

Και θα μονολογούμε ιδιωτικά.

 -«Η παρακμή μιας εποχής».