Μήπως είμαστε σε απόκλιση από τον κόσμο;

 Του Κώστα Καλλίτση, Καθημερινή

Αν αυτό συμβαίνει στο κρίσιμο, ευαίσθητο και στρατηγικά σημαντικό πεδίο της εκπαίδευσης, εκεί όπου θεμελιώνεται το μέλλον, δεν συμβαίνει όχι μόνο εκεί. Οποιος παρατηρεί τις αλλαγές που ταχύτατα έως ραγδαία εξελίσσονται και τις επαναστατικές ανατροπές που συμβαίνουν σε κάθε πεδίο κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας σε όλο τον κόσμο και τις αντιπαραθέσει με τη θεματολογία και το περιεχόμενο του δημοσίου διαλόγου στη χώρα μας, τείνει να καταλήξει σε ένα θλιβερό συμπέρασμα: ότι η Ελλάδα είναι σε πορεία αποκλίνουσα όχι μόνον από την Ευρώπη αλλά και από το μεγαλύτερο τμήμα του σύγχρονου κόσμου γενικώς. Οχι μόνον ο βασικός κορμός της, το πολύ μεγάλο μέρος αρμοδίων και αναρμοδίων, δεν παρακολουθεί τις εξελίξεις για να βελτιώσει τη διεθνή θέση της και τη ζωή του ελληνικού λαού, αλλά ούτε καν τις μαθαίνει, δεν ασχολείται με αυτές. Η δε δημόσια συζήτηση στρέφεται γύρω από τις ξύπνιες ατάκες που εκφωνούν οι εραστές της εξουσίας και διαμορφώνεται από τα καφενειακού, συνήθως, χαρακτήρα σχόλια που αναπαράγουν τα τηλεπαράθυρα. Αλλού πηγαίνει ο κόσμος, αλλού η χώρα μας. Πού; Ασφαλώς δεν έχει προσδιοριστεί και, αν μη τι άλλο, κάθε άλλο παρά σαφές είναι.

Η κυβέρνηση της γειτονικής μας Τουρκίας συζητούσε με την Apple μια συμφωνία για τη διανομή στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης tablets με ενσωματωμένες τις παραδόσεις βασικών μαθημάτων, τις οποίες θα είχαν επεξεργαστεί επιτελεία από τους καλύτερους δασκάλους ώστε όλοι οι μαθητές να απολαμβάνουν το ίδιο υψηλό επίπεδο παράδοσης, που θα τη μελετούσαν στο σπίτι τους όχι μία, αλλά όσες φορές ήθελαν και σε όποιες ώρες. Κατόπιν, στη σχολική αίθουσα, θα γινόταν ό,τι προσφέρει ένα φροντιστήριο, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή αφομοίωση της ύλης – στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος εκπαίδευσης. Η Τουρκία, δηλαδή, αποφάσισε να εισαγάγει ένα σύστημα διδασκαλίας που αξιοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία για να βελτιστοποιήσει τη διδασκαλία και το οποίο διαδίδεται ταχύτατα σε όλο τον κόσμο.

Το σχέδιο προχωράει, με τη διαφορά ότι αντί της Apple, το πρόγραμμα θα υλοποιήσουν τουρκικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. Αυτά γίνονται δίπλα, στη γειτονιά μας. Στην υπερήφανη Ελλάδα, σήμερα όπως και όλα τα προηγούμενα χρόνια, έχουμε συνηθίσει ενδελεχώς να μετράμε πόσες θα είναι οι κενές θέσεις δασκάλων όταν ανοίξουν τα σχολεία και περισπούδαστα να συζητούμε πότε και πώς θα καλυφθούν. Και, τελικά, με ανακούφιση καταλήγουμε (πάντα καθυστερημένα, βεβαίως αφού εκδηλωθεί το πρόβλημα...) να καλυφθούν τα κενά μέσω της διάθεσης για μισθούς κονδυλίων του ΕΣΠΑ που ορίζονται να χρηματοδοτήσουν την... Καινοτομία και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων με κόψιμο κάποιου δημοσίου έργου.

Τα μεγάλα πανεπιστήμια του κόσμου, πρώτα τα αμερικανικά αλλά όχι μόνον αυτά, έχουν αναθέσει σε ακαδημαϊκές ομάδες υψηλού επιπέδου να διερευνήσουν πώς θα βελτιώσουν τη θέση τους στο νέο οικουμενικό τοπίο της εξ αποστάσεως φοίτησης. Τα σχετικά προγράμματα που ήδη εφαρμόζουν σε υβριδική μορφή απλώς προοιωνίζονται τις μεγάλες ανατροπές που κυοφορεί η ψηφιακή τεχνολογία (από τη σχετική αξία των πανεπιστημιακών campus, το αυξημένο ειδικό βάρος και τον σκληρότατο ανταγωνισμό μεταξύ του ακαδημαϊκού - ερευνητικού κεφαλαίου, μέχρι την κατακόρυφη μείωση του κόστους της παρεχόμενης εκπαίδευσης που θα τείνει να συνθλίψει τα πανεπιστήμια που θα μένουν πίσω στην κούρσα της γνώσης, ανεξάρτητα από χώρα και πόλη της έδρας τους).

Στην Ελλάδα, πασχίζουμε (αλλά με εξαίρεση στιγμιαία διαλείμματα στην ιστορία του τόπου, δεν το πετυχαίνουμε...) να οργανώσουμε έναν άξιο λόγου δημόσιο διάλογο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και στο μεταξύ, κάθε υπουργός ή υφυπουργός κόβει και ράβει τις αλλαγές που εκείνος και πέντε παρατρεχάμενοι («συνδικαλιστές» συνήθως) κρίνουν ως «κατεπείγον» να επιβληθούν, σκαρώνοντας νόμους-κουρελούδες, χωρίς συνοχή, ειρμό, αρχή και τέλος. Νέες ευκαιρίες δημιουργούνται στον υπόλοιπο κόσμο, εμείς κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να σιγουρέψουμε ότι θα τις χάσουμε.

Αν αυτό συμβαίνει στο κρίσιμο, ευαίσθητο και στρατηγικά σημαντικό πεδίο της εκπαίδευσης, εκεί όπου θεμελιώνεται το μέλλον, δεν συμβαίνει όχι μόνο εκεί. Οποιος παρατηρεί τις αλλαγές που ταχύτατα έως ραγδαία εξελίσσονται και τις επαναστατικές ανατροπές που συμβαίνουν σε κάθε πεδίο κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας σε όλο τον κόσμο και τις αντιπαραθέσει με τη θεματολογία και το περιεχόμενο του δημοσίου διαλόγου στη χώρα μας, τείνει να καταλήξει σε ένα θλιβερό συμπέρασμα: ότι η Ελλάδα είναι σε πορεία αποκλίνουσα όχι μόνον από την Ευρώπη αλλά και από το μεγαλύτερο τμήμα του σύγχρονου κόσμου γενικώς. Οχι μόνον ο βασικός κορμός της, το πολύ μεγάλο μέρος αρμοδίων και αναρμοδίων, δεν παρακολουθεί τις εξελίξεις για να βελτιώσει τη διεθνή θέση της και τη ζωή του ελληνικού λαού, αλλά ούτε καν τις μαθαίνει, δεν ασχολείται με αυτές. Η δε δημόσια συζήτηση στρέφεται γύρω από τις ξύπνιες ατάκες που εκφωνούν οι εραστές της εξουσίας και διαμορφώνεται από τα καφενειακού, συνήθως, χαρακτήρα σχόλια που αναπαράγουν τα τηλεπαράθυρα.

Αλλού πηγαίνει ο κόσμος, αλλού η χώρα μας. Πού; Ασφαλώς δεν έχει προσδιοριστεί και, αν μη τι άλλο, κάθε άλλο παρά σαφές είναι. Γιατί από το ξέσπασμα της κρίσης, 2010, μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταφέρει να επεξεργαστούμε ένα κάποιο, εθνικό σχέδιο για την Ελλάδα μετά την κρίση. Ακόμη χειρότερα, σήμερα, εν μέσω καταιγιστικής φλυαρίας περί ριζοσπαστικών θέσεων και ιδεών και περί του αστραφτερού νέου που έρχεται να εκθρονίσει το παλιό, ούτε στον προεκλογικό διάλογο παρουσιάζεται κάποιος μεγάλος στόχος που μπορεί να συγκινήσει ή, έστω, κάποια φρέσκια ιδέα σχετικά με κάτι σημαντικό που πρέπει να γίνει, που θα πρέπει να επιδιώξουμε και να πετύχουμε. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, σε τι καλό θα μπορέσει να οδηγήσει τη χώρα όποια συναίνεση κι αν επιτευχθεί, αν δεν υπάρχουν σαφή σχέδια, φρέσκιες ιδέες και μεγάλοι στόχοι;

Αφού μάθαμε μαζί με την Αλίκη ότι, αν δεν ξέρεις πού θέλεις να πας, όλοι οι δρόμοι είναι ίδιοι...