Πιέτρο Ινγκράο, ένας κομμουνιστής

 Του Κώστα Καρακώτια, Έθνος

Την Κυριακή έφυγε από τη ζωή σε ηλικία εκατό χρόνων ο Πιέτρο Ινγκράο, ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες και θεωρητικούς του ιταλικού και ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κινήματος. Ο Ινγκράο γεννήθηκε το μακρινό 1915, σπούδασε Νομική και Φιλολογία και από το 1936 συμμετείχε στον παράνομο αντιφασιστικό αγώνα και στην αντίσταση. Από το 1947 μέχρι το 1957 ήταν διευθυντής της Unita, της εφημερίδας του άλλοτε κραταιού Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, και από το 1948 μέχρι το 1992 βουλευτής του. Διαφώνησε όμως με πολλές από τις επιλογές και τις μεταλλάξεις του κόμματος τις τελευταίες δεκαετίες και λόγω και της ηλικίας του αποσύρθηκε σταδιακά από την άμεση πολιτική. Παρέμεινε όμως ενεργός στον χώρο της θεωρίας και των ιδεών. Αλλωστε, παράλληλα πάντα με την πολιτική του δράση, συνέγραψε πολυάριθμα και σημαντικά δοκίμια, πολλά μυθιστορήματα και ποίηση ακόμα. Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 εξέφρασε την αριστερή ανανεωτική τάση στο εσωτερικό του ΙΚΚ και οι αναζητήσεις του ήταν στην κατεύθυνση ενός τρίτου δρόμου, πέρα από τη σοσιαλδημοκρατία και την τραγική εμπειρία του υπαρκτού σοσιαλισμού. Σ” ένα από τα τελευταία του βιβλία, το «Η αγανάκτηση δεν αρκεί (Εκδ. Εύμαρος, 2011), διέτρεξε στοχαστικά την πολιτική και θεωρητική του διαδρομή. Ενα από τα κεντρικά σημεία της προβληματικής του βιβλίου είναι η ήττα του κομμουνιστικού κινήματος. «Βρεθήκαμε», αναφέρει, «στο κέντρο ενός μεγάλου έργου, μιας μεγάλης υπόθεσης, αλλά ηττηθήκαμε». Αναγνωρίζει ότι ένα από τα όρια του κομμουνιστικού κινήματος ήταν η δυσκολία του να κρατήσει «τον πλούτο και την ποικιλία του ανθρώπινου όντος, με την πολύμορφη ουσία και την εσωτερική ελευθερία του».

Ως το σημαντικότερο δε χαρακτηριστικό της συνολικής διαδρομής του θεωρεί αυτό που ονομάζει «πρακτική της αμφιβολίας». Δηλώνει ότι οφείλει στην αμφισβήτηση των πάντων και στη γονιμότητα της αμφιβολίας την όποια συμβολή του στην πολιτική σκέψη και δράση αλλά και τη λιγότερη κατανόηση από τους άλλους, ακόμα και από συντρόφους του.

Διότι, όπως σημειώνει, οι κομμουνιστές της εποχής του διεκδίκησαν «τα δικαιώματα ελευθερίας στους χώρους εργασίας, στους χώρους της κοινωνικής ζωής, αλλά όχι στην οργάνωση και στην πρακτική του πολιτικού υποκειμένου, όπου αντίθετα οι απαιτήσεις του αρραγούς και της αντοχής υπερίσχυαν πάντοτε».

Ο Πιέτρο Ινγκράο συμμετείχε σ” ένα από τα μεγαλύτερα εγχειρήματα του περασμένου «αιώνα των άκρων» αλλά και αναστοχάστηκε πικρά την αποτυχία του. Οσοι τη δεκαετία 1975-1985, νέοι τότε, ψηλαφούσαν τη δική τους «πολιορκία του ουρανού» του οφείλουν πολλά.