Πλάτωνας a la carte

 Της Αγγελικής Σπανού, http://metarithmisi.gr/

Ο Β. Σόιμπλε απεργάζεται από το 1994 την ιδέα της Kerneuropa, ενός πυρήνα της ΕΕ γύρω από τον οποίο θα αναπτύσσονται ομόκεντροι κύκλοι. Επανέφερε την άποψή του τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, με άρθρο του στους Financial Times, μιλώντας για ομάδες συνεργασίας χωρών που θέλουν να προχωρήσουν και άλλων που θα μείνουν πιο πίσω. Πολλά λέγονται και γράφονται για τις μελλοντικές εξελίξεις στην ευρωζώνη μια και οι ανισότητες μεταξύ Βορρά-Νότου, Κέντρου και Περιφέρειας, είναι τεράστιες, ενώ αντί για διάθεση πολιτικής ολοκλήρωσης αναπτύσσεται εθνικισμός. Ο,τι και να συμβεί, διπλό νόμισμα, διαφορετικές ταχύτητες, διάλυση ή περισσότερη ολοκλήρωση, η χώρα μας είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας και ο πρώτος που θα σπάσει, αν υπάρξει σοβαρή αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του κοινού νομίσματος. Είναι αλήθεια ότι μια Grexit θα μπορούσε να έχει μεγάλο πολιτικό και οικονομικό κόστος για την ευρωζώνη, ότι είναι απρόβλεπτοι οι κίνδυνοι μετάδοσης, ότι υπάρχουν γεωπολιτικοί λόγοι που μας κρατούν στο τελευταίο βαγόνι του τρένου, ότι οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται έντονα να μην αποσταθεροποιηθεί η χώρα μας που βρίσκεται κοντά σε όλες τις μεγάλες περιφερειακές κρίσεις που απασχολούν τη Δύση. Δεν είναι αλήθεια ότι οι πιστωτές μας είναι καταδικασμένοι να μας ανέχονται και να μας πληρώνουν για πάντα, επειδή, αν μας αφήσουν να πέσουμε, θα τους τραβήξουμε μαζί μας στο βυθό, ούτε ότι, αν η ευρωζώνη μπει σε τροχιά διάλυσης, τότε θα αντιμετωπίσουμε τα ίδια προβλήματα εμείς και οι Φινλανδοί. Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’΄Εστέν, αρχιτέκτονας της ένταξης της χώρας μας στην ΕΟΚ, με το επιχείρημα ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να κλείσει την πόρτα στον Πλάτωνα, θεωρεί τώρα ότι ο Πλάτωνας πρέπει να βγει από την ευρωζώνη μέσω μίας «φιλικής εξόδου» (friendly exit), γιατί τα δικά μας προβλήματα δεν γίνεται να λυθούν παρά μόνο με ένα νόμισμα που μπορεί να υποτιμηθεί.

Πιστεύει ότι η χώρα μας θα πάει καλύτερα έτσι γιατί «εγκαταλείποντας τη χρήση του ευρώ, το μόνο που θα έκανε θα ήταν να βρεθεί μαζί με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία, η Τσεχία, που δεν το υιοθέτησαν. Ακόμη καλύτερα: αυτή η έξοδος θα τής επέτρεπε να προετοιμάσει ενδεχόμενη επιστροφή της, αργότερα”.

Αυτό που δεν ξέρει ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας είναι ότι το εσωτερικό σύστημα δεν μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά μια τέτοια εξέλιξη, ότι το μόνο που μας κρατά πάνω από την επιφάνεια είναι η ένταξη στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ και ότι επιστροφή στη δραχμή μπορεί να σημαίνει ταξίδι στην κόλαση και μια ανθρωπιστική καταστροφή ιστορικών διαστάσεων. Ακόμη και αν μας χαρίσουν χρέος, ακόμη και αν μας δώσουν νέο πακέτο οικονομικής στήριξης ως αναπτυξιακή βοήθεια, ακόμη και αν όλα γίνουν χωρίς συγκρούσεις, με διάλογο και διάθεση συνεννόησης, η χώρα μας δεν θα καταφέρει να αποτρέψει την ανατολικοποίησή της γιατί όλο το οικοδόμημα είναι σαθρό: Ισχνή παραγωγική βάση, οργιώδης παραοικονομία, άρρωστο κράτος, δυσλειτουργικοί θεσμοί, πολιτισμική υστέρηση, πολιτικός αναχρονισμός.

Υπάρχουν εδώ όλα τα υλικά της εθνικής αποτυχίας, ενώ ούτε καν διακρίνονται ισχυρές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να ανατρέψουν μια τέτοια πορεία. Είναι, λοιπόν, επείγουσα ανάγκη να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με τους πιστωτές μας, να αποκλιμακωθεί η ένταση, για να αφαιρεθούν επιχειρήματα από όποιους θεσμικούς μας εταίρους ήδη αναζητούν τρόπους να απαλλαγούν από το ελληνικό άχθος. Είναι ακόμη πιο επείγουσα ανάγκη να εξηγηθεί στο εσωτερικό, ήρεμα και αναλυτικά, ότι μπορεί σύντομα να βρεθούμε στη δεινή θέση του αποχωρισμού από τους “δανειστές-δυνάστες” και τότε, χωρίς μνημόνια και τρόικα, χωρίς ξένο εχθρό, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον θλιβερό δραχμικό εαυτό μας.

Δεν υπάρχει άλλη προτεραιότητα από το να διασφαλιστεί η ελληνική παρουσία στην ευρωζώνη – όσο πάει. Να μην αποκολληθούμε μόνοι μας, να ανήκουμε στο σύνολο, να ενταχθούμε σε κάποια ομάδα εφόσον αναπτυχθούν διαφορετικές ταχύτητες, πάντως να αποφύγουμε με κάθε τρόπο τη μοίρα της “ειδικής περίπτωσης” – που είμαστε ήδη.

Ο Πλάτωνας, εκτός που μας έβαλε στην τότε ΕΟΚ, μας έμαθε επίσης ότι αυτό που βλέπουμε στον τοίχο της σπηλιάς, αλυσοδεμένοι, δεν είναι η πραγματικότητα αλλά η σκιά της.