Ο Βαγγέλης, ο Καμμένος και ο «εθνικός κορμός»

 Του Γιώργου Σιακαντάρη, http://booksjournal.gr

Τι ενώνει τον αυτόχειρα, θύμα του μπούλινγκ, Βαγγέλη Γιακουμάκη, τον εθνολαϊκισμό που θα γιορτάσει στις πλατείες ανήμερα εθνική γιορτή και τις αποφάσεις του υπουργού Άμυνας να εισαγάγει μάθημα εθνικής ηθικής πατριωτικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία; [ΤΒJ]

Η είδηση της αυτοκτονίας του Βαγγέλη Γιακουμάκη εκ πρώτης όψεως δεν έχει τίποτα κοινό με δυο πρόσφατες αποφάσεις στο υπουργείο Άμυνας. Η πρώτη αφορά το μοίρασμα φυλλαδίων στα σχολεία με στόχο την τόνωση του εθνικού αισθήματος υπεροχής των μαθητών έναντι των σημερινών γερμανών ναζιστών και των ελλήνων γερμανοτσολιάδων. Αυτά τα φυλλάδια θα γραφούν από το υπό σύσταση Τμήμα Ιστορικών Εκδόσεων (Πάνος Καμμένος και ιστορική επιστήμη) και από το τμήμα Μελέτης Ιστορικών Αρχείων (το τελευταίο υπό την αιγίδα του αριστερού υφυπουργού Άμυνας, Κώστα Ήσυχου) και θα μοιράζονται στα σχολεία με σκοπό την αναπτέρωση του ηθικού τού στρατεύματος (συγγνώμη, των μαθητών ήθελα να γράψω). Η δεύτερη φέρεται να είναι μια κοινή απόφαση του υπουργείου Άμυνας και της Περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, όπου σε σύσκεψη που είχαν, αποφάσισαν  αμέσως μετά τη στρατιωτική παρέλαση οι τρεις μπάντες του στρατού να παραμείνουν στο Σύνταγμα και να παίξουν γνωστάεμβατήρια, αλλά και δημοτικά τραγούδια. Εκεί θα βρίσκονται και σωματεία χορού από όλη την Ελλάδα που θα χορεύουν παραδοσιακούς χορούς.

Αν σε κάποιους αυτά θυμίζουν τις αξέχαστες μέρες της Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων, επί εποχής του ικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου, τότε τόσο το χειρότερο γι’ αυτούς. Αλήθεια, καμία απόσταση δεν υπάρχει από το «αριστερό» αίτημα της κατάργησης των στρατιωτικών παρελάσεων μέχρι τη «συμμετοχή των πολιτών στις παρελάσεις»(sic);

Μα ποια σχέση μπορεί να έχει ο εκφοβισμός και η σχολική βία με τις προαναφερθείσες αποφάσεις; Μια στις πέντε οικογένειες έχει βιώσει καταστάσεις bullying. Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Παιδιού,«τα θύματα συνήθως είναι παιδιά με εμφανή διαφορετικά χαρακτηριστικά από την πλειονότητα, χωρίς ισχυρή προσωπικότητα, ευαίσθητα ή εσωστρεφή, και ορισμένες φορές ακούσια “προκαλούν” τους συμμαθητές τους, επιδεικνύοντας με διάφορους τρόπους την αδυναμία τους». Παιδιά διαφορετικά από τον μέσο όρο, παιδιά μεταναστών ίσως με ανεπαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, «αγροτόπαιδα» σε αστικό περιβάλλον, αλλά και πολλά παιδιά με ειδικές ανάγκες (φυσικές ή διανοητικές), για τα οποία η έλλειψη ειδικών σχολείων τα οδηγεί στα «κανονικά», εμπίπτουν στην κατηγορία «των εμφανώς διαφορετικών χαρακτηριστικών». Αυτά τα παιδιά βιώνουν σε καθημερινή βάση μια κόλαση. Μια κόλαση που όλοι γνωρίζαμε πριν από την αυτοκτονία του Βαγγέλη, αλλά πολύ λίγα ώς τίποτα δεν κάναμε για να την αντιμετωπίσουμε.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα θέλει ευαισθησίες που δεν μπορούν να έχουν άνθρωποι, όπως οι καθηγητές αυτών των παιδιών, όχι γιατί είναι «τεμπέληδες» ή αδιάφοροι, αλλά γιατί αυτοί και όλοι μας ζούμε σε μια κοινωνία παραδομένη στη «βαριεστημάρα» και στη ρουτίνα του εξισωτικού πνεύματος. Σε μια κοινωνία η οποία εκλαμβάνει ως ισότητα τον εξισωτισμό, εξ ου και εξοβελίζει την αριστεία όχι μόνο από τα σχολεία, αλλά και από τους επαγγελματικούς χώρους, σε μια κοινωνία που επειδή ακριβώς θεωρεί  την κριτική σκέψη και κάθε τι πνευματικό στην καλύτερη περίπτωση πολυτέλεια (και στην ακραία της εκδοχή, φορέα «ραγιαδισμού» ή «γερμανοτσολιαδισμού»), δεν μπορεί να είναι ευαίσθητη, επαγρυπνώσα και ανεκτική. Σύμφωνα με τον Μαρκούζε, μια τέτοια κοινωνία το μόνο που μπορεί να εκφράζει είναι η «κατασταλτική ανοχή» της ομοιογένειας και του μέσου όρου. Οτιδήποτε ξεφεύγει απ’ αυτόν τον μέσο όρο, αντιμετωπίζεται όπως ο Βαγγέλης Γιακουμάκης, και χιλιάδες άλλοι Βαγγέληδες.

Μια κοινωνία που ζει από τις στρατιωτικές παρελάσεις, στις οποίες η «αριστερή» εναλλακτική λύση είναι η συμμετοχή και των πολιτών σ’ αυτές, δεν μπορεί να είναι ανεκτική στο διαφορετικό. Η στρατιωτικοποίηση της δημόσιας ζωής, η μάτσο ιδεολογία, οι ιδεολογίες του «εθνικού κορμού», η αντιμετώπιση του διαφορετικού και του κριτικά σκεπτόμενου ως εθνικά επικίνδυνου, όλα αυτά παράγουν τους «θύτες» των «μειονεκτούντων» ατόμων.

Όχι οι παρελάσεις γενικά (η στρατιωτική παρέλαση της 14ης Ιουλίου στη Γαλλία συμβολίζει την πολιτική και πολιτειακή ενότητα των πολιτών που ζουν στη Γαλλία, ανεξαρτήτως θρησκευτικών, φυλετικών ή άλλων διαφορών), αλλά οι παρελάσεις ως «αρμοί» που δένουν την εθνική ενότητα και τον «εθνικό κορμό» διαμορφώνουν συνειδήσεις οι οποίες «κουρεύουν» με τη βία το διαφορετικό.

Μια κοινωνία που έχει την ανάγκη τέτοιων εθνικών υποκατάστατων, όπως τα συμβολίζουν οι παρελάσεις και τα δημοτικά τραγούδια στους δημόσιους χώρους, δεν μπορεί να είναι μια κοινωνία που αγαπάει τους Βαγγέληδές της. Γι’ αυτό και εξοργίζουν οι κραυγές υποκρισίας «καλλιτεχνών» και κάθε πρωινιάτικης τηλεπερσόνας, που ενώ σε καθημερινή βάση καλλιεργούν την περιφρόνηση στο διαφορετικό και προωθούν τις ιδεολογίες του εθνικού κορμού, βγαίνουν πρόσκαιρα και για λόγους τηλεθέασης να θρηνήσουν το θάνατο του Βαγγέλη. Την ίδια στιγμή, η κοινωνία μας κρεμάει στα μανταλάκια του διαδικτύου τους πιθανολογούμενους ηθικούς θύτες του Γιακουμάκη και ζητάει την καταδίκη τους. Κάνει δηλαδή αυτό που καταγγέλλει. Στο όνομα του θρήνου για το χαμό αυτού του παιδιού, καλλιεργεί το μίσος κατά της ανοχής.

Στη φιλοσοφική γλώσσα αυτό αποκαλείται παράδοξο του Bossuet. «Καταγγέλλουμε τις επαχθείς πραγματικές ανισότητες, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε σιωπηρά ως νόμιμες τις πηγές τους […]. Οι άνθρωποι αποκηρύσσουν γενικά αυτό στο οποίο συγκατατίθενται ειδικά»[1]. Και με τα λόγια του ίδιου του Μποσσυέ, «παραπονιούνται γα τις συνέπειες, ενώ αγαπούν τις αιτίες».

---

[1] PierreRosanvallon, Η κοινωνία των ίσων, μετάφραση: Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Πόλις, Αθήνα 2015, σ. 16.