Οχι αριθμοί, μόνο λέξεις

 Της Αγγελικής Σπανού, Ελεύθερος Τύπος

Το ρεπορτάζ λέει ότι στην έκτακτη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ την προηγούμενη Τετάρτη ο ΥΠΟΙΚ Γ. Βαρουφάκης δεν πήγε με χαρτιά γεμάτα νούμερα για να παρουσιάσει αναλυτικά κοστολογημένες τις ελληνικές προτάσεις. Αλλά ποιος νοιάζεται γι αυτά; Η βασική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να πολιτικοποιήσει όσο δεν πάει άλλο τη διαπραγμάτευση και μετά βλέπουμε. Ζητάμε, λέει, χρόνο, αλλά στην πραγματικότητα ζητάμε λεφτά και μάλιστα πολλά. Γιατί πέρα από τις δανειακές υποχρεώσεις που είναι μεγάλες μέχρι το τέλος του χρόνου, υπάρχει ένα δημοσιονομικό κενό που χάσκει, υπάρχει και μια φοβερή υστέρηση στα έσοδα, της τάξης του 1 δισ. ευρώ το μήνα, υπάρχει με άλλα λόγια ένα οικονομικό επερχόμενο αδιέξοδο που, αν βγει μπροστά, θα ανακόψει, ίσως, το συλλογικό ενθουσιασμό για την πορεία των διαπραγματεύσεων τις οποίες το κοινό παρακολουθεί σαν να πρόκειται για λαϊκό υπερθέαμα. Οχι άδικα. Πέρασαν πέντε χρόνια μνημονίων, ραγδαίας υποβάθμισης του βιοτικού επιπέδου των πολλών, μέσα σε συνθήκες εκρηκτικής φορολογικής και κοινωνικής αδικίας, και με τη γεύση της υποτέλειας να γίνεται όλο και πιο έντονη. Το εθνικό υπερεγώ είναι βαριά τραυματισμένο, υπάρχει το βίωμα μιας προσβολής, δίκαια ή άδικα δεν έχει τόση σημασία, και εκτονώνονται απωθημένα, σωρευμένες εντάσεις, η τυφλή διεκδίκηση μιας νίκης και μιας δικαίωσης που τη χρειάζονται οι κάτω για να ανακτήσουν την αυτοεκτίμησή τους. Μέσα σε αυτή την διαδικασία, της ομαδικής ψυχοθεραπείας, μπορεί να συμβούν ατυχήματα.

Μπορεί να περάσουμε, πλειοψηφικά, από την αυτοπεποίθηση στον εθνικισμό και από την αξιοπρέπεια στον αντιευρωπαϊσμό. Μπορεί να χαθούμε στον ανορθολογισμό και να διολισθήσουμε στον αναχρονισμό. Μπορεί να πιστέψουμε για τα καλά ότι δεν χρωστάμε/μας χρωστάνε και ότι η σεισάχθεια είναι θέμα πολιτικής βούλησης και όχι αντοχής των ταμείων και των τραπεζών.

Εχθρός της προόδου είναι (και) η απλοϊκή σκέψη. Η ροπή μας προς τις εύκολες απαντήσεις, τους διαχωρισμούς σε άσπρο/μαύρο, τις διχαστικές προσεγγίσεις και το ξεκατίνιασμα έχει τόσες και τόσες φορές αποδειχθεί στο παρελθόν. Τίποτα καινούργιο εκτός από κάτι: Οτι στην αναζήτηση ενός βολικού εχθρού και ενός άλλοθι για επιστροφή στα ίδια λάθη μπορεί να νομίσουμε ότι όλα είναι λέξεις, όχι αριθμοί. Και ότι αρκεί να πούμε το μνημόνιο πρόγραμμα και την τρόικα τρεις θεσμούς για να σωθούμε από την καθυστέρηση. Ούτε το σενάριο στις “50 αποχρώσεις του γκρι” δεν είναι τόσο απλοϊκό.