Η ηγεμονία της ημιμάθειας και του ανορθολογισμού

 Του Κώστα Χλωμούδη, http://metarithmisi.gr

Όλοι γνώριζαν, εδώ και καιρό, στην Ελλάδα (Πολίτες και Πολιτικοί) ότι η πολιτική των Μνημονίων είναι δυνατόν να τελειώσει μόνον την ημέρα που η Ελλάδα θα μπορεί να βγει και να δανεισθεί ή να βρει χρήματα για την αναχρηματοδότησή της από κάποια πηγή. Όλοι γνωρίζουν την αλήθεια. Έχουμε επιλέξει το Ευρώ (φαίνεται και αυτό να έχει ξεκαθαρίσει). Συνεπώς προσπαθούμε να πείσουμε με προτάσεις – «ισοδύναμα» για τροποποιήσεις του μνημονίου, με αλλαγής του ονόματός του για συμβολικούς λόγους, κατόπιν συμφωνίας των συμβεβλημένων εταίρων μας/δανειστών! Μετά όμως την όποια αλλαγή του, το υλοποιούμε. Δεν στρεψοδικούμε, δεν υπονομεύουμε, δεν νομιμοποιούμε την αναξιοπιστία. Εργαζόμαστε! Πως όμως αυτά θα συμβιβαστούν με το κοινό που έχει διαμορφώσει και διαπαιδαγωγήσει ο αντιμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ σε συγχορδία με τον κο Καμένο; Πως θα ξεχάσουν να διαγκωνίζονται σε ανερμάτιστες προοπτικές, διατυπώνοντας τες με «πιασάρακες» αντιπολιτευτικές ατάκες όντες στην κυβέρνηση πλέον; Ο λαϊκισμός έχει μολύνει μεγάλα τμήματα του πολιτικού οικοδομήματος της χώρας, κάνοντας πλέον ισχυρή την κυριαρχία του και σε αυτή τη Βουλή… Η μετάστασή του σε κάθε δημόσιο θεσμό, κάθε πολιτική πρακτική, κάθε δημόσιο λόγο, πραγματοποιήθηκε με τέτοια ταχύτητα που η κοινωνία δεν μπόρεσε να προλάβει τη θεραπεία.

Ο λαϊκισμός έχει μετατρέψει τμήματα της κοινωνίας σε μια άλογη μάζα που συμπεριφέρεται όπως ένα ακυβέρνητο καράβι. Ο λαϊκισμός δημιούργησε προσδοκίες, που δεν πρόκειται, γιατί δεν μπορεί να πραγματοποιήσει. Γι’ αυτό και επένδυσε, όλο αυτό το διάστημα, στο θυμικό όσων χάνουν από την κρίση, αλλά και των πλέον αδυνάμων κοινωνικών κατηγοριών, αξιοποιώντας και τον καιροσκοπισμό κάποιων εκ των πολιτικών ηγεσιών. Αποτέλεσμα ο πρωτόγονος εθνικισμός που αναδύεται. Πολλοί συμπατριώτες μας νομίζουν ότι είμαστε στην φάση του «Όχι» του Μεταξά.  Η εχθρότητα προς την Ευρώπη είναι η παράπλευρη συνέπεια. Κινδυνεύουμε να γκρεμίσουμε ότι χτίσαμε, με κόπο, πάνω από 50 χρόνια, διαμορφώνοντας μία κοινή γνώμη εχθρική προς τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς.

«Στην πολιτική τα πράγματα δεν μένουν ποτέ στάσιμα. Όταν δεν βελτιώνονται, χειροτερεύουν…»

Η δημοσιονομική κρίση που πλήττει βάναυσα τη χώρα μας δεν δημιουργήθηκε ούτε σήμερα, ούτε το 2010. Είναι κυρίως το αποτέλεσμα του δημοσιονομικού εκτροχιασμού της περιόδου 2007-2009 (έχει τεκμηριωθεί με στοιχεία η κατακόρυφη αύξηση των δημοσίων δαπανών με την ταυτόχρονη σημαντική μείωση των δημοσίων εσόδων). Είναι επίσης το αποτέλεσμα της γνωστής νοσηρής πολιτικής λειτουργίας των επιλεκτικών παροχών, της χορήγησης προνομίων σε κοινωνικές ομάδες ως εργαλείου συνειδητής διαιώνισης πελατειακών πρακτικών που οδήγησαν στη λαφυραγώγηση και τραγική δήωση του δημόσιου πλούτου και των συνειδήσεων, της άμετρης ανοχής στην παραοικονομία και της συνεχούς κρατικής σπατάλης που τροφοδότησε τα ελλείμματα και δημιούργησε ανισότητες υπέρ κάποιων ομάδων που είχαν τη δυνατότητα να πιέσουν για ιδιαίτερες ρυθμίσεις και ξεχωριστές παροχές, έναντι όλων των άλλων. Λυπάμαι που θα το υποστηρίξω αλλά ο λαός δεν έχει πάντα δίκιο. Το μόνο σίγουρο είναι ο σεβασμός στην ετυμηγορία του.

Πως διαμορφώθηκε όμως η μέση αυτή συνείδηση στην κοινωνία μας; Το αντιπροσωπευτικό μέλος της μεσαίας τάξης (αυτό που αποκαλούμε και μικροαστό) είναι συνήθως διαμαρτυρόμενο, αισθάνεται πικραμένο και αδικημένο και βέβαια ποτέ δεν φταίει το ίδιο για τίποτα. Αντιμετωπίζει όλα όσα αφορούν τους άλλους και ποτέ τον ίδιο. Διαχειρίζεται τα κοινά προβλήματα με τα εργαλεία μιας κατάστασης που χαρακτηρίζεται ως κοινωνική επικράτηση της «ημιμάθειας». Την κατάσταση αυτή την εντοπίζουμε σε πολλές πτυχές του δημόσιου λόγου. Σε κάθε πεδίο δημόσιων διαβουλεύσεων διακρίνουμε κοινά χαρακτηριστικά του επιπέδου αυτών των συζητήσεων (όπως αυτές ανά τους «καφενέδες της Ελλάδος»), είτε αυτές οι συζητήσεις γίνονται σε μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας είτε στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης είτε δυστυχώς και στη Βουλή.

Η ημιμάθεια δεν είναι μισή μάθηση ή η απουσία γνώσης. Είναι η έχθρα απέναντι στη μόρφωση. Η αποτυχημένη ταύτιση με τη γνώση, δημιουργεί την απέχθεια γι’ αυτό που δεν ευοδώθηκε να μάθουν. Η ημιμάθεια είναι η συλλογική πατερίτσα της ανάπηρης πλειονότητας του κόσμου που ομιλούν για τα κοινά δημοσίως στη χώρα μας σήμερα.

Η ημιμάθεια, ο κρυφός πόθος για ταύτιση με τα θεωρούμενα μεγάλα, έξυπνα, δυνατά και μαζί με αυτά το αγνάντεμα του ακατανόητου, εκτρέπει και την αναγκαία συμβολή των ΜΜΕ στη Δημοκρατία, στην παιδεία και στην κουλτούρα σε αβασάνιστες εκλαϊκεύσεις με άπνοες περιλήψεις της πολυσύνθετης πραγματικότητας.

Η έλλειψη σεβασμού προς τους συνομιλητές, η αγένεια και η διακοπή ονομάζεται διάλογος. Η διεκδίκηση απαντήσεων με ένα ναι ή ένα όχι σε ερωτήσεις που αφορούν καταστάσεις, φαινόμενα ή γεγονότα που είναι πολυσύνθετα και πολλές φορές διεπιστημονικού χαρακτήρα, ονομάζεται ενημέρωση. Η απέχθεια προς την πνευματική εργασία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα.

Σε περιόδους όξυνσης των βασικών κοινωνικών αντιφάσεων, στις μικρές η μεγαλύτερες κρίσεις, όταν η βάναυση λαϊκιστική υπερτροφοδότηση του κοινωνικού ναρκισσισμού ανοίγει ρήγματα, οι μορφωμένοι, ικανοί και εξειδικευμένοι κινδυνεύουν να αποτελέσουν περιθώριο, επισύροντας την οργή των μνησίκακων ημιμαθών, που εντάσσονται στην υπηρεσία της «κατάστασης», του «ρεύματος», της «επικρατούσας» δύναμης.

Τα τελευταία χρόνια , για λόγους αδυναμίας της Πολιτικής, κυριάρχησε ο «μιντιοκρατικός» τρόπος σκέψης, λειτουργίας και σχεδιασμού της Πολιτικής. Χαρακτηριστικό της περιόδου είναι ο αριθμός πολιτικών που ως “τηλεπερσόνες” στην ουσία προερχόμενοι/ες από τα ΜΜΕ, μεταβαίνουν στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Βασικό «προσόν» και ίσως μοναδική εκπαίδευση και εξειδίκευση, ότι είχαν σχετική επαφή και προβολή από κάποιο/α ΜΜΕ…

Αν κάτι λοιπόν λείπει περισσότερο από την εποχή μας, παράλληλα με τον αναγκαίο ελεύθερο χρόνο για σκέψη και όχι απλή απορρόφηση του διαρκώς αυξανόμενου όγκου των πληροφοριών, είναι η ικανότητα να σκεφτόμαστε διαφορετικά και το θάρρος να εκφράζουμε ανοιχτά τη γνώμη μας.

Η ηγεμονία της ημιμάθειας και του «ξερολισμού» θα είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί, αλλά μπορεί να συμβεί σύντομα μόλις αρχίσουν να διαμορφώνονται οι όροι για τη συγκρότηση συσχετισμών μιας νέα μετεκλογικής κοινωνικής αυτογνωσίας… Κάτι που ήδη έχει αρχίσει να αχνοφαίνεται…