Το στοίχημα της ΔΗΜΑΡ

 Του Γιώργου Σιακαντάρη, www.metarithmisi.gr
Χθες ξεκίνησε το Συνέδριο της ΔΗΜΑΡ σε συνθήκες πολύ δύσκολες για το κόμμα, αλλά και πολύ πιο δύσκολες για τους πολίτες της χώρας. Αυτοί ταλαντεύονται ανάμεσα στη στρατηγική επιλογή παραμονής της χώρας στο ευρώ και στην απόλυτη δυσαρμονία μεταξύ αυτής της επιλογής και των αποτελεσμάτων των ασκούμενων πολιτικών. Αυτή η αντίφαση διαμορφώνει το σημερινό κυρίαρχο πολιτικό αίτημα, το οποίο συνίσταται στην ανάγκη αλλαγής των κυρίαρχων πολιτικών χωρίς διακινδύνευση της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε. Η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ δεν εγγυάται την επίλυση του πρώτου σκέλους της αντίφασης (αλλαγή) και η πρόταση ΣΥΡΙΖΑ δεν καλύπτει το δεύτερο (σταθερότητα). Γεννάται το ερώτημα, αν σ’ αυτό το πολωτικό σκηνικό υπάρχει θέση για τη ΔΗΜΑΡ. Για να απαντηθεί, χρειάζεται να δούμε πρώτα τι εξέφρασε ιστορικά η Ανανεωτική Αριστερά. Προφανώς η πράξη γέννησης αυτού του χώρου υπογράφεται με τη σύγκρουση του με τον σοβιετικό κομμουνισμό. Αν αυτό αποτελούσε όμως τη μόνη αιτία ύπαρξης του, σήμερα αυτή έχει εκλείψει. Η άλλη και πιο σημαντική πλευρά αυτού του χώρου αποτυπώθηκε στο αίτημα για τη δημιουργία μιας κοινωνίας μειούμενων ανισοτήτων σε συνθήκες μεικτής οικονομίας, δημοκρατικής νομιμότητας και ισονομίας.
Αυτός ο διττός χαρακτήρας της Ανανεωτικής Αριστεράς αντανακλάται στις σημερινές πολιτικές ανάγκες του χώρου. Στη σημερινή συγκυρία το δίλημμα του Συνεδρίου της ΔΗΜΑΡ δεν πρέπει να είναι το αν αυτή επιλέγει την Κεντροαριστερά (όρος ταξικά ασπόνδυλος, αναγκαίος μόνο για την οικονομία της συζήτησης) ή την από κοινού διακυβέρνηση με την ριζοσπαστική Αριστερά. Το ζητούμενο είναι το πώς θα διαμορφώσει την προοδευτική της πρόταση διακυβέρνησης, η οποία θα κινείται σε τροχιά άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων μέσω της δημιουργίας ενός δημόσιου τομέα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Αυτή άλλωστε είναι και η σοσιαλδημοκρατική-αριστερή πρόταση για την ανάπτυξη.

Σήμερα η ΔΗΜΑΡ οφείλει να συζητήσει μόνο για το ποιο μπορεί να είναι το εναλλακτικό στο Μνημόνιο σχέδιο. Στη θέση της μνημονιακής ατζέντας, αυτής που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ατζέντα του εθνικού ή του γερμανικού νεοφιλελευθερισμού, πρέπει οι δυνάμεις της ανανεωτικής αριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας, της αριστερής οικολογίας από κοινού με τη απαλλαγμένη από συντεχνιακές και λαϊκίστικες δουλείες ριζοσπαστική αριστερά να διαμορφώσουν την ατζέντα του ευρωπαϊκού κεϊνσιανισμού.

Για να διαμορφωθεί αυτή η ατζέντα, πρέπει πρώτα να μη διακινδυνεύσει η παραμονή της χώρας στο ευρώ. Αυτό μπορεί να συνδέεται και με την αποφυγή πρόωρων εκλογών, λόγω μη εκλογής Προέδρου. Η αποφυγή των εκλογών φυσικά και δεν μπορεί να είναι μονόδρομος. Αν ως τον Φεβρουάριο του 2015 η χώρα δεν έχει κερδίσει κάτι όσον αφορά τον υπολογισμό του χρέους και την ελάφρυνση των βαρών των πολιτών, τότε αναπόφευκτα πρέπει να γίνουν εκλογές. Είναι απολίτικη εκείνη η άποψη που λέει ότι η εκλογή Προέδρου είναι θεσμική επιταγή. Θεσμική είναι και η μη εκλογή προέδρου. Διαφορετικά ο συνταγματικός νομοθέτης θα επέβαλλε την υποχρεωτική εκλογή Προέδρου.

Αν όμως κινείται κάτι σχετικά με το χρέος, αν κινούνται και οι διαδικασίες σύγκλισης των ευρωπαϊκών δυνάμεων που θέλουν μια άλλη πολιτική ατζέντα για την Ευρώπη, τότε είναι σαφές ότι σ’ αυτή τη συγκυρία οι εκλογές δεν θα ωφελήσουν κανένα, ούτε καν τον ΣΥΡΙΖΑ. Σ’ αυτή την περίπτωση η εκλογή Προέδρου θα είναι προϋπόθεση για να δοθεί χρόνος στη χώρα να διαπραγματευτεί το χρέος, στη δημοκρατική ανανεωτική αριστερά για να ανασυγκροτηθεί και στον ΣΥΡΙΖΑ για να απαλλαγεί από τη στενή του συνάφεια με εκείνα τα συμφέροντα που οδήγησαν στη σημερινή κρίση.

Αν η ΔΗΜΑΡ προτάξει τη διαμόρφωση του προοδευτικού προγραμματικού πλαισίου, τότε θα διαψευστούν μέσα στην απλοϊκότητά τους, όσες αναλύσεις εγκλωβίζουν τη συζήτηση στη «συριζοποίηση» η «κεντροαριστεροποίησή» της. Γιατί φυσικά, αν ο όρος αριστερή διακυβέρνηση σημαίνει συμπόρευση με συντεχνιακά συμφέροντα ή καμένες λογικές, ή αν ο όρος Κεντροαριστερά εκφράζει μια ασπόνδυλη ταξικά πρόταση, τότε και οι δυο όροι πρέπει να αφήνουν τη ΔΗΜΑΡ «παγερά αδιάφορη», όπως θα έλεγε και ο Άγγελος Ελεφάντης.

Συνοψίζοντας, η ΔΗΜΑΡ στο Συνέδριο της πρέπει να εστιάσει στην περαιτέρω επεξεργασία των προγραμματικών της αξιών και προτάσεων και να αποφύγει να δεσμευτεί για ζητήματα τακτικής, όπως είναι η ανάγκη ή όχι εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και ο τρόπος συμμετοχής της στις εκλογές. Στην πολιτική οι τακτικές κινήσεις εξαρτώνται από τη συγκυρία, όχι όμως και οι ιδέες ή οι αξίες.

Πάντως για ένα είμαι απόλυτα σίγουρος. Αυτός ο χώρος αν μιλήσει πολιτικά, όπως πάντα ήξερε να κάνει και αν θέσει τις ιδέες και το πρόγραμμα στο επίκεντρο της προσοχής του, τότε όχι μόνο θα επιβιώσει, αλλά θα προσφέρει ακόμη υπηρεσίες στην ανάγκη μιας διαφορετικής διακυβέρνησης. Δεν τίθεται ερώτημα αν πρέπει να συμμετέχει η ΔΗΜΑΡ στη διακυβέρνηση, αλλά το πώς και σε ποια διακυβέρνηση οφείλει να συμμετέχει. Αυτό δεν το διευκρίνισε προεκλογικά η ΔΗΜΑΡ και το πλήρωσε στις ευρωεκλογές. Αυτό είναι και το δικό της σημερινό στοίχημα.

Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι κοινωνιολόγος, συγγραφέας