Μεταρρυθμιστικό τέλμα

 Του Κώστα Καρακώτια, Έθνος

Oλα αυτά τα μαύρα χρόνια της τρέχουσας πολύπλευρης κρίσης μία από τις λέξεις που κυριαρχεί στην κυβερνητική και εν γένει δημόσια ρητορική, είναι οι μεταρρυθμίσεις. Μνημονιακοί και αντιμνημονιακοί, δεξιοί και αριστεροί, κυβερνητικοί και αντιπολιτευόμενοι, όλοι ομνύουν στην αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων για το ξεπέρασμα της κρίσης. Πώς εκλαμβάνουν όμως όλοι αυτοί την έννοια της μεταρρύθμισης; Ως μια λεκτική πιρουέτα η οποία ωραιοποιεί τον τετριμμένο κενό κυβερνητικό ή δημαγωγικό λόγο ή ως συγκροτημένη πολιτική, ιδεολογική, αλλά και τεχνοκρατική παρέμβαση και πράξη; Δυστυχώς στη μέχρι τώρα διαδρομή και άσκηση στο πεδίο της κρίσης επικρατεί η πρόσληψη της μεταρρύθμισης στην πρώτη της εκδοχή. Μεταρρύθμιση, σύμφωνα με τον πιο απλό ορισμό, είναι η βελτιωτική αλλαγή που επέρχεται στο εσωτερικό ενός συστήματος, συνήθως μέσω ειρηνικών και προσαυξητικών μέτρων. Πίσω όμως από τον απλό αυτό ορισμό υπάρχει η επιστημονική και ορθολογική μελέτη και γνώση του υπό παρέμβαση πεδίου, η σύνδεση με την κοινωνική απαίτηση και δυναμική, η συγκρότηση συμμαχιών και βέβαια η διάθεση και η βούληση σύγκρουσης με πολυεπίπεδα και ποικίλα κατεστημένα συμφέροντα.

Δυστυχώς σήμερα δεν συμβαίνει τίποτα απ' όλα αυτά. Οι μεταρρυθμίσεις ηχούν απλά ως ρητορικά σχήματα και όπου επιχειρούνται υπονομεύονται από την προχειρότητα, την ευκολία και την άγνοια και βέβαια την υποταγή στον τρέχοντα πολιτικό και κοινωνικό λαϊκισμό.

Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα τέτοιας μεταρρύθμισης είναι ο ΕΝΦΙΑ. Ενώ ως σύλληψη είναι σωστή, ο σχεδιασμός και ο τρόπος εφαρμογής του λειτούργησαν απονομιμοποιητικά και υπονομευτικά. Η φορολόγηση των ακινήτων με βάση τις υπερπολλαπλάσιες υπάρχουσες «αντικειμενικές» αξίες τους εκτός από ανορθολογική είναι και αντικοινωνική. Ο ΕΝΦΙΑ όμως και η κριτική και η συζήτηση γύρω από αυτόν ανέδειξαν, για μια ακόμα φορά, κάποιες από τις ιδιοτυπίες της εγχώριας κοινωνίας. Οι «έχοντες και κατέχοντες» είναι πάρα πολλοί, η ιδιοκτησία, μικρή και μεγάλη, διαχέεται σε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα και το γεγονός αυτό επιδρά και στην ιδεολογία και στον λόγο ακόμα και της Αριστεράς. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κόμματα της Αριστεράς ζητούν την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και τη φορολόγηση μόνο μιας απροσδιόριστης μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Χαρακτηριστικό δε είναι το αίτημα του ΚΚΕ να μη φορολογείται όχι μόνο η πρώτη κατοικία αλλά ούτε και η δευτερεύουσα. Πρωτότυπες θέσεις για κόμματα της Aριστεράς, αλλά δικαιολογημένες, αφού και αυτά εκφράζουν, πολιτικά και ιδεολογικά, τον υπάρχοντα εγχώριο πολύμορφο μικροαστικό και μεσοστρωματικό ταξικό χυλό χωρίς καμιά διάθεση να τον ανακατέψουν.