Η ΔΗΜΑΡ και η πολιτική του «ίσως»

Του Δημητρη Τσιόδρα, Καθημερινή

Τον Ιούνιο του 2010, η Ανανεωτική Πτέρυγα του Συνασπισμού αποχωρούσε από το κόμμα. «Ο αριστερισμός που αποπνέει ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργεί πλαίσιο πολιτικής ασφυξίας για τη σύγχρονη, ανανεωτική, δημοκρατική και ριζοσπαστική Αριστερά που φιλοδοξούμε να εκφράσουμε», τόνιζε ο επικεφαλής της πτέρυγας, Φώτης Κουβέλης. Λίγες εβδομάδες αργότερα ιδρυόταν η ΔΗΜΑΡ, «μια επιβεβλημένη κίνηση για να απαντήσουμε άμεσα στο ολοένα διογκούμενο αίτημα της ελληνικής κοινωνίας για ριζική ανασυγκρότηση του πολιτικού πεδίου και για τη διατύπωση μιας ολοκληρωμένης εναλλακτικής πολιτικής πρότασης». Στους δραματικούς μήνες που ακολούθησαν, τα πάντα άλλαξαν. Το ΠΑΣΟΚ, που αποτελούσε τον παραδοσιακό εκφραστή του κεντροαριστερού χώρου στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, αποδιαρθρώθηκε πλήρως λόγω του βάρους που σήκωσε στον χειρισμό της κρίσης και των «αμαρτιών» που κουβαλούσε από το παρελθόν. Μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του άρχισε να αναζητεί νέα στέγη. Το νεοπαγές κόμμα φαινόταν ένας πιθανός προορισμός των «άστεγων» ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Τον Φεβρουάριο του 2012, στο Πολιτικό Βαρόμετρο της Public Issue, η ΔΗΜΑΡ είχε εκτοξευθεί στο 18% στην εκτίμηση της εκλογικής επιρροής, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν στο 12%.

H υψηλή δημοφιλία του Φ. Κουβέλη και η υιοθέτηση μετριοπαθούς λόγου και ευρωπαϊκής γραμμής έστρεψαν σημαντικό μέρος οπαδών του ΠΑΣΟΚ να δουν τη ΔΗΜΑΡ ως πιθανή επιλογή. Οι θέσεις της παρέμεναν θολές. Η επικράτηση των λαϊκίστικων συνθημάτων και του εθνικισμού, ο μανιχαϊστικός ψευδεπίγραφος διαχωρισμός μνημόνιο-αντιμνημόνιο (με μεγάλη ευθύνη της Ν.Δ.) ήταν το έδαφος που θέρισε ο ΣΥΡΙΖΑ και έγινε αυτός εκφραστής, των δυνάμεων που αποχώρησαν από το ΠΑΣΟΚ. Παρ’ όλα αυτά, η ΔΗΜΑΡ άντεξε. Τον Μάιο του 2012 πήρε 6,11% και τον Ιούνιο, σε συνθήκες έντονης πόλωσης, ανέβηκε στο 6,25% δηλώνοντας ότι μετά τις εκλογές θα αποτελεί «μέρος της λύσης». Πράγματι, ύστερα από ταλαντεύσεις αποφάσισε να μετάσχει στην κυβέρνηση με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ. Από την αρχή αντιμετώπισε το ζήτημα φοβικά. Καταρτίστηκε μια προγραμματική συμφωνία-ευχολόγιο και ακολούθησε η «ποσόστωση» στην κατανομή των κυβερνητικών θέσεων. Στον ένα χρόνο της παραμονής στην κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ έδειχνε «με το ένα πόδι έξω», με κορυφαίο γεγονός ότι ψήφισε «παρών» στο Μεσοπρόθεσμο και «ναι» στον προϋπολογισμό του 2013. Το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν η αφορμή για τη λύση ενός προβληματικού «γάμου». Στην αντιπολίτευση πλέον, η ΔΗΜΑΡ εξέφραζε θέσεις που τις περισσότερες φορές ήταν παρεμφερείς με τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, έδειξε αρνητική διάθεση να συμπράξει στην ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς για τη διατύπωση εναλλακτικού σχεδίου. Στο γήπεδο της αντιπολίτευσης, που της απέμεινε ως πεδίο, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πλεονέκτημα. Το 1,2% των ευρωεκλογών πιστοποίησε το αδιέξοδο.

Σήμερα η ΔΗΜΑΡ έχει υπαρξιακό πρόβλημα. Οι πολιτικές επιλογές της δεν υπηρέτησαν τους στόχους για τους οποίους δημιουργήθηκε. Ισως και να ήταν εξαρχής αδύνατο να γίνει κάτι τέτοιο, αφού οι δημιουργοί της δεν μπόρεσαν ποτέ να ξεπεράσουν κάποια σύνδρομα του παρελθόντος κι έδειχναν «να πνίγονται από τον αριστερό κομφορμισμό τους» όπως προσφυώς παρατήρησε ο Κ. Σημίτης. Ετσι, σε κρίσιμες στιγμές, δεν είπαν ούτε «ναι» ούτε «όχι», έμειναν στο «ίσως».