Το πραγματικό δίλημμα του Βενιζέλου

 Του Πλάμεν Τόντσεφ, http://booksjournal.gr

Η εκκληση του Βενιζέλου “Ψηφίστε την Ελιά, ειδάλλως πέφτει η κυβέρνηση” δεν είναι τόσο απλοϊκή και μονοδιάστατη όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Ούτε εντελώς αδικαιολόγητη. Αλλά εκτός από τα διλήμματα που θέτει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, οφείλει επίσης να δώσει και πάρα πολλές απαντήσεις. Ποιες ακριβώς είναι οι παράμετροι αυτού του θέματος στην τελική ευθεία προς τις εκλογές;

Έχει δίκιο ο Βενιζέλος όταν λέει ότι κυβέρνηση χωρίς το εναπομείναν ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να υπάρξει. Εδώ που τα λέμε, δεν είναι εκβιαστική η δική του λογική, αλλά η ίδια η λογική των αριθμών. Εάν η ΝΔ είχε αρκετές έδρες να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, δεν θα υπήρχε η ανάγκη για κυβερνητικό συνασπισμό. Δεν θα ήταν άσχημο αυτό να το θυμούνται πού και πού στη Συγγρού και στο Μαξίμου και να ελέγχουν τα άγρια παλαιοκομματικά ένστικτά τους – όσο μπορούν να τα ελέγξουν. Είναι δικαιολογημένα τα παράπονα του Βενιζέλου από τη Νέα Δημοκρατία. Ο Σαμαράς αρέσκεται να πουλάει success stories και κοινωνική ευαισθησία στους ψηφοφόρους "με εντολή πρωθυπουργού", ενώ περιμένει από το ΠΑΣΟΚ να μοιράζεται το κόστος των επώδυνων αλλαγών που οφείλει να προωθήσει η κυβέρνηση – αλλαγών, στις οποίες, παρεμπιπτόντως, αντιτίθεται παντοιοτρόπως η μουχλιασμένη Δεξιά που απαρτίζει τη συντριπτική πλειοψηφία της εναπομείνασας ΝΔ.

Εάν η αμετροέπεια και το υπερμέγεθες "εγώ" του Βενιζέλου βγάζουν μάτι, ο Σαμαράς δεν πάει πίσω με τις μεγαλοστομίες του και την προσωπολατρία σταλινικού τύπου που έχει καθιερώσει.

Έχει δίκιο ο Βενιζέλος όταν λέει ότι μετά την 25η Μαΐου η αποτίμηση των αποτελεσμάτων πρέπει να είναι συνολική και "συνδυαστική", να ληφθούν δηλαδή υπ' όψη τόσο οι ευρωεκλογές όσο και οι τοπικές/περιφερειακές εκλογές. Εάν, λόγου χάρη, επανεκλεγούν ο Σγουρός στην Αττική, ο Καμίνης στην Αθήνα, ο Μπουτάρης στη Θεσσαλονίκη ή ο Αρναουτάκης στην Κρήτη, ο Βενιζέλος θα έχει κάθε δικαίωμα να ισχυριστεί ότι κέρδισαν οι υποψήφιοι τους οποίους στήριξε το ΠΑΣΟΚ πριν από τέσσερα χρόνια. Και σε μια τέτοια περίπτωση, θα έχει κάθε δικαίωμα να αναρωτηθεί φωναχτά γιατί η ΝΔ προτίμησε να κατεβάσει δικούς της –και αποτυχημένους– υποψηφίους, αντί να συμπράξει με τον κυβερνητικό της εταίρο, όπως θα ήταν λογικό.

Εχει δίκιο ο Βενιζέλος όταν λέει ότι οι ευθύνες που επωμίζεται δεν είναι αποκλειστικά δικές του. Είναι και δικές του και του Γιώργου Παπανδρέου και του Σημίτη και, σε ιστορικό βάθος, του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και πολλών άλλων στελεχών του ΠΑΣΟΚ, όπως βεβαίως και των εκατομμυρίων ψηφοφόρων του Κινήματος στο διάβα του χρόνου. Αλλά σ' αυτό ακριβώς συνίσταται και το στρατηγικό αδιέξοδο του ΠΑΣΟΚ. Πληρώνει το κόστος της μακροχρόνιας παραμονής του στην εξουσία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται – κυβερνητισμό, διαφθορά, λαϊκισμό και πλήρη απαξίωση στα μάτια των πολιτών.

Εδώ είναι και το μεγάλο σφάλμα του Βενιζέλου. Αρνείται να παραδεχθεί ότι το ΠΑΣΟΚ έχει πεθάνει. Ενα μεγάλο μέρος του πάλαι ποτέ κραταιού Κινήματος έχει μετενσαρκωθεί σε άλλους σχηματισμούς (κυρίως στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε άλλα κόμματα, έως και στη Χρυσή Αυγή, όπως μάς θύμισε προσφάτως ο Μπούκουρας στη δακρύβρεκτη παράστασή του στη Βουλή), αλλά πάντως το ΠΑΣΟΚ που ξέραμε τόσα χρόνια έχει πεθάνει. Το δράμα του Βενιζέλου είναι ότι η ευφυΐα του έχει ηττηθεί από τον εγωισμό του και την άρνησή του να αναγνωρίσει την αμείλικτη πραγματικότητα.

Εχει άδικο ο Βενιζέλος όταν προσπαθεί να παρουσιάσει το ΠΑΣΟΚ μεταμφιεσμένο σε Ελιά ως κάτι καινούριο. Είναι τραγελαφικό να θεωρείται νέο σχήμα η Ελιά μετά τη συμπόρευση του ΠΑΣΟΚ με τον αποχωρήσαντα, περιπλανηθέντα και εν τέλει ανανήψαντα Λοβέρδο. Μόνο θυμηδία προκαλούν οι ισχυρισμοί για τη φρεσκάδα της Ελιάς με τον Απόστολο Κακλαμάνη, τον Κώστα Σκανδαλίδη και πολλούς άλλους πράσινους δεινόσαυρους στις τάξεις της.

Στην πολιτική έχει σημασία όχι μόνο η ουσία των επιχειρημάτων, αλλά και η προσωπική αξιοπιστία όσων επιχειρηματολογούν. Ένα πεδίο, στο οποίο ο Βενιζέλος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος. Έχει άδικο όταν, π.χ., πασχίζει να εμφανιστεί ως μεταρρυθμιστής. Η αλήθεια είναι ότι ο εκσυγχρονισμός της ελληνικής κοινωνίας δεν τον απασχόλησε ποτέ και κάθε άλλο παρά πρωτοστάτησε στον αγώνα για μεταρρυθμίσεις, μάλλον τις εμπόδισε. Χρεώθηκε την ελλιπέστατη και εν τέλει αποτυχημένη αναθεώρηση του συντάγματος του 2001. Καταπολέμησε τον διαχωρισμό κράτους-εκκλησίας, γιατί με τη νοοτροπία του κλασικού έλληνα πολιτευτή έβλεπε την εκκλησία ως σημαντική δεξαμενή ψήφων. Καλλιέργησε προνομιακούς δεσμούς με μεγάλα συγκροτήματα στο χώρο των μέσων ενημέρωσης. Σε όλη τη σταδιοδρομία του κινήθηκε ως αδίστακτος τακτικιστής, έτοιμος να πατήσει επί πτωμάτων για την επίτευξη των προσωπικών του στόχων και με προτίμηση στους παρασκηνιακούς εκβιασμούς. Σ' αυτό παραπέμπει η απόφασή του να κρατήσει στα προσωπικά αρχεία του τη λίστα Λαγκάρντ. Έχει να δώσει πολλές εξηγήσεις για τα πεπραγμένα του στα υπουργεία Πολιτισμού, Αμυνας και Οικονομικών. Υποστήριξε την αθωότητα του Ακη Τσοχατζόπουλου μέχρι να τον απαρνηθεί και υπερθεμάτισε για το δημοψήφισμα του Γιώργου Παπανδρέου, για να το κατακεραυνώσει την επομένη. Οφείλει –όπως και ο Σαμαράς άλλωστε στην περίπτωση της ΝΔ– να διευκρινίσει τι θα γίνει με τα συσσωρευμένα χρέη του ΠΑΣΟΚ. Με την αξιοπιστία του στο ναδίρ, ακόμα και το πιο λογικό δίλημμα να θέσει ο Βενιζέλος, δύσκολα θα πείσει και τον πλέον καλοπροαίρετο πολίτη.

Εχει άδικο, επίσης, γιατί χρησιμοποιεί το ΠΑΣΟΚ ως όχημα για την προσωπική του διάσωση, κάτι που βρίσκεται σε εξόφθαλμη αναντιστοιχία με τη μόνιμη επωδό του ότι αγωνίζεται για τη σωτηρία της πατρίδας. Την πολιτική σταθερότητα και την κυβερνησιμότητα της χώρας τη διασφαλίζουν οι δύσμοιροι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ με τις έδρες τους, που συναθροίζονται με εκείνες της ΝΔ προκειμένου να καλυφθεί ο μαγικός αριθμός 151, όχι ο ίδιος ο Βενιζέλος ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Αλλά και ως ηγέτης της ούτως λεγομένης –και αυτοαποκαλούμενης– δημοκρατικής παράταξης, ο Βενιζέλος περισσότερη ζημιά κάνει παρά συνεισφέρει, όπως φάνηκε με το θνησιγενές εγχείρημα των 58 που καπελώθηκε από τον πληθωρικό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Αντί, λοιπόν, να θέτει διλήμματα στους πολίτες, θα κληθεί εκ των πραγμάτων να απαντήσει στο μοναδικό πραγματικό δίλημμα που τίθεται για τον ίδιο: να αποχωρήσει οικειοθελώς προκειμένου να διευκολύνει την ανασυγκρότηση του κεντρώου χώρου και τα όποια βήματα προόδου θα αναγκαστεί να κάνει η Ελλάδα ή να παραμείνει στον προεδρικό θώκο μέχρι τη λιτή και απέριττη κηδεία του ΠΑΣΟΚ – οσονούπω;